عطیه شریعت نژاد کیاسری؛ هادی عالم زاده؛ یونس فرهمند؛ معصومعلی پنجه
چکیده
به ابوجعفر محمدبنحبیب بغدادی ادیب و مورخ پرکار سدۀ سوم هجری بیش از سیوهفت اثر نسب دادهاند که تنها یازده اثر از آنها در دست است. از این آثار هشت اثر در زمرۀ آثار تاریخی و سه اثر از مقولۀ کتب ادب و لغت ...
بیشتر
به ابوجعفر محمدبنحبیب بغدادی ادیب و مورخ پرکار سدۀ سوم هجری بیش از سیوهفت اثر نسب دادهاند که تنها یازده اثر از آنها در دست است. از این آثار هشت اثر در زمرۀ آثار تاریخی و سه اثر از مقولۀ کتب ادب و لغت به شمار میآیند. در این مقاله کوشیده شد تا گونهشناسی تازهای از نوشتههای تاریخی ابنحبیب ارائه شود. با واکاوی موضوعات و محتوای آثار تاریخی بازماندۀ ابنحبیب میتوان آن ها را در دو گونۀ کلان همهچیزنگاری و تکنگاری (قبیلهنگاری، مادرنگاری و نامنگاری) دستهبندی کرد. المُحَبَّر اثری همهچیزنگارانه و ترکیبی از گونههای مختلف تاریخنگاری است که در ذیل 175 عنوان، مطالب گوناگونی در آن آمده؛ از جمله، سیره، تراجم صحابه، تبار افراد، احوال زنان، تاریخ خلفا، مثالب و مناقب اشخاص و اطلاعاتی در آداب و رسوم عرب؛ اما المُنَمَّق فی اخبارِ قریش و اُمَّهات النَّبی از سنخ تکنگاریاند و میتوان به آنها عنوان «قبیلهنگاری» و «مادرنگاری» داد. دیگر آثار ابنحبیب نظیر اسماءُ المُغتالین مِن الاشراف فی الجاهلیه و الاسلام و اسماءُ مَن قُتِلَ مِن الشُّعراء، مُختلف القَبایل و مُؤتَلِفها را که از ابداعات ابنحبیب و از سنخ تکنگاریاند، میتوان ذیل گونۀ «نامنگاری» جای داد.
