محسن نصیری اردلی؛ منیژه صدری؛ نزهت احمدی؛ معصومه قره داغی
چکیده
محمدشفیع طهرانی که ایرانی‌الاصل، اما متولد هندوستان است، کتاب مرآت‌الصادقین را از 1142هـ.ق تا 1159هـ.ق، در چهار بخش با هدف ارائۀ تاریخ تیموریان هند به نگارش در‌آورده که یک بخش آن جداگانه با عنوان نادرنامه ...
بیشتر
محمدشفیع طهرانی که ایرانی‌الاصل، اما متولد هندوستان است، کتاب مرآت‌الصادقین را از 1142هـ.ق تا 1159هـ.ق، در چهار بخش با هدف ارائۀ تاریخ تیموریان هند به نگارش در‌آورده که یک بخش آن جداگانه با عنوان نادرنامه و مرآت واردات در تاریخ افشاریه، به چاپ رسیده است. در این مقاله تلاش شد تا با روش توصیفی‌تحلیلی و با کمک منابع کتابخانه‌ای بیان شود که مرآت واردات و نادرنامه چگونه می‌تواند همان مرآت‌الصادقین باشد؛ دلایل تشابه و تفاوت شیوۀ تاریخ‌نگاری محمدشفیع با سنت تاریخ‌نگاری ایرانی چیست، چه مسائلی دخیل در انتخاب نوع روش تاریخ‌نویسی ایشان شده است. این پژوهش نشان می‌دهد هر دو اثر، به‌علت یکسان‌بودن روش نگارش و ارتباط موضوعی و اشارۀ طهرانی به نام کلی اثرش در هر دو نسخه که مصححان از آن غفلت کرده‌اند، همان یک بخش از اثر واحد با عنوان مرآت‌الصادقین است. علی‌رغم تداوم سنت تاریخ‌نگاری ایرانی در مرآت‌الصادقین و تا حدودی گرایش به تسامح و آزاداندیشی، دوری از ایران، آشنایی با ادب فارسی و تعامل با ادیبان ایرانی ساکن در هند، برخورداری از منابع ایرانی و تأثیرپذیری از آنها، داشتنِ منصب دبیری و در نظرگرفتن زمان و مکان خود در نقل روایات، تأثیرپذیری از فضای فکری هندوستان و داشتن باورهای صوفیانه و حاکم‌شدن این نوع نگرش در تفکر طهرانی، نوع جهت‌گیری وی را در روش تاریخ‌نویسی‌اش مشخص می‌کند.
