زهرا قدیانی نژاد رزکی؛ فواد پورآرین؛ حسین مفتخری؛ علی مرادی
چکیده
روانشناسی بهعنوان دانشی که دربارۀ رفتار انسان بحث میکند، میتواند چشماندازهای جدیدی در جهت بازخوانی گذشته برای پژوهشگران تاریخ ایجاد کند. هیچ دانشی بهتنهایی قادر به شناخت تمامی جوانب حیات ...
بیشتر
روانشناسی بهعنوان دانشی که دربارۀ رفتار انسان بحث میکند، میتواند چشماندازهای جدیدی در جهت بازخوانی گذشته برای پژوهشگران تاریخ ایجاد کند. هیچ دانشی بهتنهایی قادر به شناخت تمامی جوانب حیات بشری نیست. با ارتباط تاریخ و روانشناسی دو رویکرد بین رشتهای «روانشناسی تاریخی»[1] و «تاریخ روانشناختی»[2] یا «تاریخ روان»[3] شکل گرفت. در «تاریخ روانشناختی» تاریخنگاران سعی میکنند نظریهها و روشهای روانشناسانه را در تحلیل پدیدههای تاریخی به کار بگیرند، همانگونه که در «روانشناسی تاریخی» روانشناسان از رهیافتهای تاریخی در جهت تبیین رفتار انسان سود میجویند. تعامل بین تبیینهای روانشناختی و زیستشناسی و پیشرفت در علوم اعصاب، زمینه را برای ارائۀ رویکردی جدید در تاریخ به نام «تاریخ عصب»[4] به وجود آورد که با تأکید بر نظریۀ فرگشت، مغز را بهعنوان کانون روایت تاریخ معرفی میکند. نویسنده با توصیفی فرایندی از روند تاریخیِ ارتباطِ تاریخ و روانشناسی، سعی در معرفی نگرشی نو در تبیین رفتار آدمی و تحلیل وقایع تاریخی دارد؛ البته با تأکید بر «تاریخ روانشناختی» و اهمیت استفاده از دانش روانشناسی و دانش مرتبط با آن یعنی زیستشناسی. این روش در ایران کمتر شناخته شده است. شکلگیری جریان تکامل غیر از ساختارهای جسمانی در رابطه با رفتار آدمی نیز درخورِ طرح است. تن و روان انسان هر دو در یک فرایند تاریخی شکل گرفتهاند. [1]. Historical psychology.[2]. Psychological history[3]. Psychohistory.[4]. Neurohistory