محسن خلیلی؛ فهیمه حسینی
چکیده
اهداف سیاست خارجی سهگانهاند: کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت. هدف مقالهی حاضر، بررسی نامههای امیرکبیر از منظر هدفهای سهگانهی سیاست خارجی است. در این مقاله، نگارندگان با بهرهگیری ...
بیشتر
اهداف سیاست خارجی سهگانهاند: کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت. هدف مقالهی حاضر، بررسی نامههای امیرکبیر از منظر هدفهای سهگانهی سیاست خارجی است. در این مقاله، نگارندگان با بهرهگیری از روش شمارش کوشیدهاند 384 نامهی بهجامانده از امیرکبیر را در قالب تعریفهای ازپیشموجود از هدفهای سیاست خارجی، بازخوانی کنند. پژوهش حاضر بر دو رویکرد کمّی و کیفی استوار است. نگارندگان خواستهاند نشان دهند که درونکاوی ذهن امیرکبیر از خلال بازخوانی هدفمند نامهها، نمودار قرابت باورهای او به برخی از هدفهای سهگانهی سیاست خارجی بوده است. تحلیل نامهها نشان میدهد هدفهای حیاتی، میانمدت و بلندمدت بهترتیب، بیشترین و کمترین بسامد را داشتهاند. در میان شاخصها، حفظ تمامیت ارضی بیشترین تکرار (54) و افزایش حیثیت در نظام بینالملل کمترین تکرار (صفر) را داشته است. شمارش بسامدها گویای این نکته استکه دغدغهی امنیت مرزی و حفظ یکپارچگی سرزمینی، دشوارهی قاجاری بوده؛ تا جایی که نگهداشت حدوحدود «ممالک محروسه» فرصت بروز به دیگر اهداف را نمیداده است. برای مستدلسازی این مقوله که چرا نزد امیرکبیر هدف حیاتی و بهویژه حفظ تمامیت ارضی از اهمیت والایی برخوردار بوده است، «هرم سلسلهنیازهای انسانی آبراهام مازلو» سنجهی بازتفسیر قرار گرفت.
