عباس قدیمی قیداری؛ الهام محمدعلی گشایش
چکیده
در عصر مشروطه ابزارهای ارتباطی جدیدی در عرصۀ مطبوعات ایران هویدا شد. در پی فضای باز سیاسی، کاریکاتور از ابزارهایی بود که در برخی روزنامهها و نشریات عصر مشروطه برای تبیین انتقادیِ اوضاع سیاسی و اجتماعی ...
بیشتر
در عصر مشروطه ابزارهای ارتباطی جدیدی در عرصۀ مطبوعات ایران هویدا شد. در پی فضای باز سیاسی، کاریکاتور از ابزارهایی بود که در برخی روزنامهها و نشریات عصر مشروطه برای تبیین انتقادیِ اوضاع سیاسی و اجتماعی به کار گرفته شد. از جمله روزنامههای مشروطه در ایالت آذربایجان، روزنامۀ آذربایجان بود که در کنار گفتارهای انتقادی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، کاریکاتور را نیز در جهت اهداف و مقاصد سیاسی بهعنوان یک ابزار و عامل ارتباطی جدید و مؤثر به کار گرفت و توانست با این ابزار جدید و زبان ساده، مخاطبان فراوانی جذب کند و در بیداری جامعه مؤثر افتد. کاریکاتورهای روزنامۀ آذربایجان موضوعات مختلفی چون دخالت بیگانگان در ایران، مناسبات ناعادلانۀ حاکمان با مردم طبقات فرودست و نیز مفاهیم جدیدی چون آزادی و مشروطه را در بر میگرفت. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوا، سعی شد دربارۀ اندیشهها، رویکردها، تأثیرات روزنامۀ آذربایجان و کاریکاتورهای آن در جامعۀ ایران عصر مشروطه شناختی ایجاد شود؛ همچنین برای اولین بار کاریکاتورهای روزنامۀ آذربایجان موضوع یک پژوهش مستقل قرار گرفته است.
