زلیخا امینی
چکیده
شناخت جایگاه «خودی و دیگری» جهت مشخص‌کردن استمرار روند هویت ایرانیاسلامی در اندیشۀ نامی اصفهانی مورخ عصر زندیه و انگاره‌‌های متأثر از آن بر نگرش وی در بازتاب روایات، در نگارش گیتی‌‌گشا ...
بیشتر
شناخت جایگاه «خودی و دیگری» جهت مشخص‌کردن استمرار روند هویت ایرانیاسلامی در اندیشۀ نامی اصفهانی مورخ عصر زندیه و انگاره‌‌های متأثر از آن بر نگرش وی در بازتاب روایات، در نگارش گیتی‌‌گشا موضوع پژوهش حاضر است. با توجه به ماهیتِ توصیفی‌تحلیلی پژوهش، در این مقاله تلاش شد تا با مطالعه و معرفی و بررسى گیتی‌‌گشا از طریق درک مفهومى و روشمند گزارش‌‌هاى آن، به شناخت وجوه عمدۀ حیات سیاسى، مذهبی و اجتماعى این برهه از تاریخ ایران دست یافت، همچنین با شناخت دیدگاه نامی اصفهانی در موضوع «خودی و دیگری»، بازتاب آن در محتوا و روش تاریخ‌‌نگاری وی بررسی شود. یافته‌‌های تحقیق نشان می‌‌دهد در گیتی‌‌گشا، قدرت لایزال کریم‌‌خان، ارادت به خاندان صفوی و هویت ایرانی به‌عنوان عناصر تعریف‌کننده و تشخص‌‌بخش «خودی» در کانون توجه نامی اصفهانی بوده است و دیگر مسائل در نزد وی تنها بازتابی از این اندیشه است. همچنین از آنجا که تفکر، بینش، زبان و مفاهیم تاریخ‌‌نگری و تاریخ‌‌نگاری (معرفت‌‌شناسی) و باورهای «خودی، دیگری» نامی اصفهانی به‌خوبی در تاریخ گیتی‌‌گشا به‌مثابۀ آینه‌ای، خود را نشان داده است، بر این مبنا به نظر می‌‌رسد هنگامی که از دیگری در مقابل خودی سخن می‌‌گوید سه نوع از آن را به شکل دیگری «مذهبی، سیاسی، فرامرزی» مدنظر آورده باشد و همگی آنها را متهم به دخالت در امور داخلی ایران می‌‌کند.
