یوسف حیدرنژاد
چکیده
قدسیت عاملی مهم و تأثیرگذار در ایجاد سرشتی چندپهلو در تاریخ‌نویسی مسلمانان است. یکی از جنبه‌های اصلی قدسیت پیوند اسطوره - تاریخ و کلام - تاریخ است. تاریخ به‌عنوان علمی واقع‌گرا درصدد فهم وقایع مهم تاریخی ...
بیشتر
قدسیت عاملی مهم و تأثیرگذار در ایجاد سرشتی چندپهلو در تاریخ‌نویسی مسلمانان است. یکی از جنبه‌های اصلی قدسیت پیوند اسطوره - تاریخ و کلام - تاریخ است. تاریخ به‌عنوان علمی واقع‌گرا درصدد فهم وقایع مهم تاریخی در گذشتۀ انسانی است. واقعگرایی تاریخ، در ابعاد اسطورهای که با تخیلات شاعرانه و عرفانی نشانهگذاری میشود، قابلخوانش نیست؛ ازاینرو مورخان بزرگ، روشها و شیوههای گوناگونی را بهمنظور عبور از مباحث فراتاریخی به کار میبستند. در جریانات تاریخ‌نویسی مدینه و عراق در قرن اول و دوم هجری، تلاشی مشابه برای فهمی متفاوت از اسطوره و تاریخ دین شکل گرفت. سؤال اینجاست که جریانات تاریخ‌نویسی مدینه و عراق چه شیوهها و روشهایی را برای عبور از امور قدسی در تاریخ به کار بستند. با بهکاربستن شیوۀ توصیف و تحلیل تاریخی، مدعا این است که مورخان مدینه و عراق، برای عبور از امر قدسی به روشهای ثبت زنجیرۀ سند، تسلسل تاریخی، مشاهده و تجربه، شیوۀ علمی و ارجاع به اسناد مکتوب متوسل شدند. دستاورد پژوهش این است که مورخان مدینه و عراق، با بهکارگیری روشهای مذبور توانستند، متونی بر اساس اصالت عینیت تاریخی و دوری از امور قدسی تولید کنند.
