مهدی عبادی
چکیده
در متون مطالعاتی کنونی با وجود اینکه اغلب تعبیر «امپراتوری عثمانی» برای اشاره به عثمانیان رواج بیشتری دارد، اما نوعی از آشفتگی دربارۀ نام این سلسله مسلمان به‌چشم می‌خورد، به‌ویژه اینکه این عنوان ...
بیشتر
در متون مطالعاتی کنونی با وجود اینکه اغلب تعبیر «امپراتوری عثمانی» برای اشاره به عثمانیان رواج بیشتری دارد، اما نوعی از آشفتگی دربارۀ نام این سلسله مسلمان به‌چشم می‌خورد، به‌ویژه اینکه این عنوان منطبق با منابع دوره عثمانی نیست. این بدین معنی می‌تواند باشد که تجدید نظر جدی در این زمینه الزامی است. بررسی متون تاریخ‌نگارانه، تألیفات تاریخی و منابع روزگار عثمانیان نشان می‌دهد که با اتکاء بر الگوی‌های رایج در نامگذاری دولتهای اسلامی، «آل‌عثمان» نام رایج این سلسله در ادوار تاریخ این سلسله بود. به دنبال تبدیل بیلیک عثمانی به دولت عثمانی، در آثار تاریخی و منابع از نیمه دوم قرن هشتم هجری، تعبیر «دولت عثمانیه» نیز رواج یافت. در این میان، در منابع و نگاشته‌های فارسی و در مواردی ترکی عثمانی نام «عثمانیان» نیز به‌چشم می‌خورد. با این اوصاف، در ادوار متأخر روزگار عثمانی، «دولت عَلّیۀ عُثمانیه» برای نامیدن این سلسله کهنسال در متون و منابع تاریخی برای این دولت کاربرد بیشتری داشت و در اسناد و نشانهای رسمی‌ـ‌حکومتی بیشتر به کار رفته است. این عنوان به‌احتمال زیاد در معنایی مترادف تعبیر «امپراتوری عثمانی» در آثار تاریخی غربی‌ـ‌اروپایی است که اغلب به‌صورت آگاهانه از به کار بردن آن خوداری می‌شد. از این‌رو، به‌نظر می‌رسد با احتراز از به کارگیری «امپراتوری عثمانی»، استفاده از نام «دولت عثمانی» برای این دولت در مطالعات کنونی عنوان متناسب و صحیح‌تری باشد
