مهدی عبادی
چکیده
در متون مطالعاتی کنونی با وجود این که اغلب تعبیر «امپراتوری عثمانی» برای اشاره به عثمانیان رواج بیشتری دارد، نوعی از آشفتگی دربارۀ نام این سلسلۀ مسلمان به چشم می‌خورد، به‌ویژه اینکه این عنوان ...
بیشتر
در متون مطالعاتی کنونی با وجود این که اغلب تعبیر «امپراتوری عثمانی» برای اشاره به عثمانیان رواج بیشتری دارد، نوعی از آشفتگی دربارۀ نام این سلسلۀ مسلمان به چشم می‌خورد، به‌ویژه اینکه این عنوان منطبق با منابع دورۀ عثمانی نیست. این بدین معنی می‌تواند باشد که تجدیدنظر جدی در این زمینه الزامی است. بررسی متون تاریخ‌نگارانه، تألیفات تاریخی و منابع روزگار عثمانیان نشان می‌دهد که با اتکا بر الگوهای رایج در نام‌گذاری دولت‌های اسلامی، «آل‌عثمان» نام رایج این سلسله در ادوار تاریخ این سلسله بود. به دنبال تبدیل بیلیک عثمانی به دولت عثمانی، در آثار تاریخی و منابع از نیمۀ دوم قرن هشتم هجری، تعبیر «دولت عثمانیه» نیز رواج یافت. در این میان، در منابع و نگاشته‌های فارسی و در مواردی ترکی عثمانی نام «عثمانیان» نیز به چشم می‌خورد. با این اوصاف، در ادوار متأخر روزگار عثمانی، «دولت عَلّیۀ عُثمانیه» برای نامیدن این سلسلۀ کهن‌سال در متون و منابع تاریخی برای این دولت کاربرد بیشتری داشت و در اسناد و نشانهای رسمی‌‌حکومتی نیز بیشتر به کار رفته است. این عنوان به‌احتمال زیاد در معنایی مترادف تعبیر «امپراتوری عثمانی» در آثار تاریخی غربی‌‌اروپایی است که اغلب به‌صورت آگاهانه از به‌کاربردن آن خودداری می‌شد؛ ازاین‌رو، به نظر می‌رسد با احتراز از به‌کارگیری «امپراتوری عثمانی»، استفاده از نام «دولت عثمانی» برای این دولت در مطالعات کنونی عنوان متناسب و صحیح‌تری باشد.
