دوره 33 (1402)
دوره 32 (1401)
دوره 31 (1400)
دوره 30 (1399)
دوره 29 (1398)
دوره 28 (1397)
دوره 27 (1396)
دوره 26 (1395)
دوره 25 (1394)
دوره 24 (1393)
دوره 23 (1392)
دوره 22 (1391)
دوره 21 (1390)
دوره 20 (1389)
دوره 19 (1388)
تعداد مقالات: 254
تخیّل پیشبینی و معرفت تاریخی: کالینگوود و ایده تاریخ
دوره 19، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 1-18
چکیده
هدف از این پژوهش، تحلیل نظریه آر.جی. کالینگوود درباره تاریخ برای نشان دادن ابهام‌هایی اساسی در آن است. ابهام‌هایی که به باور نگارنده، دال بر وجود تعارضی ناگزیر میان دو اصل بنیادین معرفت‌شناسی کالینگوود ... بیشتر
مؤلفه‌های هویت ملی در برخی آثار مکتوب نیمه‌ی نخست دوره‌ی قاجار
دوره 19، شماره 3 ، آذر 1388، ، صفحه 1-20
چکیده
در نیمه‌ی نخست دوره‌ی قاجار و به ویژه، بعد از وقوع جنگ‌های ایران و روس، توجه به ایران در آثار نویسندگان و شاعران آن دوره راه یافت و تأملاتی هرچند سطحی درباره وجوه تمایز «خود» از «دیگری» صورت ... بیشتر
درآمدی بر تاریخنگاری حزب توده ایران
دوره 19، شماره 4 ، بهمن 1388، ، صفحه 1-24
چکیده
تاریخ، مرام و عملکرد حزب توده‌ی ایران(1320-1362 ش)به منزله‌ی یک تشکیل سیاسیِ دیرپا و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران را طیفِ وسیعی از نویسندگان نقد و ارزیابی کرده‌اند.از ابتدای نگارش تاریخ این حزب تاکنون، ... بیشتر
بررسی تطبیقی رویکرد سیاسی مورخان در تاریخنگاری محلی گیلان از قرن نهم تا یازدهم هـ ق با تکیه بر روش و بینش مورخان
دوره 20، شماره 5 ، فروردین 1389، ، صفحه 1-20
چکیده
تاریخنگاری محلی گیلان در فاصله‌ی قرن‌های نهم تا یازدهم هـ.ق قه طور چشمگیری رشد یافت.ضعف حکومت مرکزی و قدرت گرفتن حکومت‌های محلی در این منطقه را میتوان از مهمترین عوامل رشد تاریخنگاری محلی این ... بیشتر
جایگاه تاریخ تئوفیلاکت سیموکاتا در منابع عهد ساسانی
دوره 20، شماره 6 ، آذر 1389، ، صفحه 1-25
چکیده
از جمله منابع تاریخی برای درک تحولات دوره‌ی ساسانی، آثار به‌جا مانده از مورخان بیزانس است که به لحاظ وجود اطلاعات مهمی که مشابه آن را در دیگر منابع نمی‌توان یافت، حائز اهمیت است.یکی از مهمترین این ... بیشتر
بینش معرفت‌شناسانه در تاریخنگاری مطهر بن طاهر مقدسی
دوره 21، شماره 7 ، فروردین 1390، ، صفحه 1-24
چکیده
شناخت دیدگاه‌های مؤلفان متون کهن تاریخی ابزاری است برای دریافت رویکرد تاریخی آنان که میتواند نمایانگر ماهیت علم تاریخ و بینش مؤلف باشد.البدء و التاریخ تألیف مطهربن طاهر مقدسی(355 هـ /966م) یکی از مهمترین ... بیشتر
دوسوگرایی جامعه‌شناختی در دوران ناصرالدین شاه قاجار از منظر سفرنامه‌ی «ایران و قیضه‌ی ایران» لرد کرزن با رویکرد شرق‌شناسی
دوره 21، شماره 8 ، آذر 1390، ، صفحه 1-35
چکیده
«خود» و «دیگری» یک مفهوم دائمی است که همواره «خود» برای درک پیرامون با ایجاد یک «دیگری» سعی دارد که «هستی» را معنی کند؛ با چنین منظری در این مقاله می‌کوشیم به ناسازگاری انتظارات ... بیشتر
آسیب‌شناسی پژوهشهای سکه‌شناختی در ایران:مطالعه موردی سکه‌های ایران باستان
دوره 22، شماره 10 ، آذر 1391، ، صفحه 1-27
چکیده
سکه‌شناسی از دانش‌های مکمل مطالعات تاریخی به شمار می‌رود که کاربرد آن حداقل از حدود صد سال گذشته مورد تأیید پژوهشگران باستان‌شناس، تاریخ‌دانان، مورخان تاریخ هنر و دانش‌های مرتبط دیگر بوده است.سکه‌ها ... بیشتر
بازتاب اسراییلیات و افسانه‌های جعلی در قصه‌های حضرت نوح(ع) بر اساس متون تاریخی
دوره 23، شماره 11 ، فروردین 1392، ، صفحه 1-32
چکیده
اسراییل از القاب حضرت یعقوب(ع) می‌باشد که در قرآن کریم(آل عمران/93) فقط یک بار از آن حضرت با نام اسراییل یاد شده است.اسراییلیات اصطلاحی است که علمای اسلامی به عقاید و داستان‌های خرافی که از ناحیه علمای ... بیشتر
بازیابی مفهوم ایران زمین در آثار و آراء حمدالله مستوفی قزوینی
دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 1-27
چکیده
حاکمیت ایلخانان مغول بر ایران که در پی فتح بغداد و سقوط خلافت پانصد ساله‌ی عباسی صورت گرفت، پیامدهای مهمی در عرصه‌ی فرهنگ و سیاست ایرانیان بر جای نهاد که مهمترین آن بازیابی هویّت ایرانی و خودآگاهی ... بیشتر
بازیابی فرهنگ متعارف ایرانی در تاریخنگاری ابن‌بلخی حکمت عملی و فرهنگ شعوبیه)
دوره 22، شماره 9 ، فروردین 1391، ، صفحه 1-19
چکیده
مقاله‌ی حاضر پژوهشی در زمینه‌ی تاریخ فرهنگی ایران است و به لحاظ جست‌وجو در تاریخ نوشته‌ی ابن‌بلخی برای دست‌یابی به اندیشه‌ی مسلط بر آن، پژوهشی در حوزه‌ی معرفت‌شناسی به شمار می‌آید.نقش فرهنگ فرد ... بیشتر
تلاش‌هایی برای بومی‌سازی مکتب آنال مطالعه‌ی موردی دیدگاه‌های استاد علی مظاهری در فصل‌های میانی کتاب جاده‌ی ابریشم
دوره 23، شماره 12 ، آذر 1392، ، صفحه 5-37
چکیده
نظر به اهمیت فعالیت‌های گسترده‌ی استاد علی مظاهری در زمینه‌ی تلفیق علوم همسایه‌ی تاریخ و تحقیق در تاریخ اقتصادی ایران به‌شیوه‌ای آنالیستی، معرفی وی به‌عنوان الگوی مطالعه‌ی میان‌رشتهای ... بیشتر
روش اِسنادی و گذار از آن در تاریخنگاری اسلامی
دوره 24، شماره 13 ، تیر 1393، ، صفحه 5-31
چکیده
تاریخنگاری اسلامی از همان آغاز تکوینش همانند بسیاری دیگر از معارف اسلامی مانند فقه، حدیث، کلام و... دو گونه نگرش و دیدگاه معرفتی را تجربه کرد: یکی دیدگاه نقلی- روایی و دیگر دیدگاه عقلی- انتقادی. تاریخنگاری ... بیشتر
آشفتگی در مفهومِ "متنِ تاریخنگارانه" و نقشِ حیث التفاتی در ایضاحِ این مفهوم
دوره 24، شماره 14 ، دی 1393، ، صفحه 5-30
چکیده
عدمِ وجودِ تصوری روشن از مفهومِ "متنِ تاریخنگارانه"، نظریه پردازی و مفهوم سازی را در حوزه ی نظریِ تاریخ و شعبات آن، دچارِ صعوبت نموده است. این معضل همچنین، پژوهشگرانِ حوزه ی تاریخِ تاریخنگاری را در تشخیص ... بیشتر
اهمیت کاربرد الگوها و روش‌های تحلیل اسناد در پژوهش تاریخی
دوره 25، شماره 15 ، شهریور 1394، ، صفحه 5-34
چکیده
یکی از مباحث مطرح در پژوهشهای تاریخیِ دوره معاصر، غفلت از منابع سندی و مراجعۀ اغلب محققان به منابع تألیفی است. حوزۀ مطالعات تاریخی، بهدلیل تنوع و تکثر منابع معرفتی (نوشتاری) از یکسو و تغییر بینش ... بیشتر
بازتاب زندگی اجتماعی زنان عصر صفوی در سفینه فطرت
دوره 25، شماره 16 ، مهر 1394، ، صفحه 5-24
چکیده
چکیده: از حکایات و داستان‌ها غالباً به عنوان منبعی تاریخی یاد نمی‌شود و کمتر جایگاهی در مطالعات تاریخی دارند. یکی از معدود حکایت‌نامه‌های باقیمانده از عصر صفوی، کتاب «سفینه فطرت» است. این اثر ... بیشتر
آسیب شناسی «عنوان گزینی» در پژوهش های دانشگاهی : مطالعه موردی پایان نامه های رشته ی تاریخ
دوره 26، شماره 17 ، آبان 1395، ، صفحه 5-32
چکیده
عنوان یکی از مهم ترین عناصر یک پژوهش و دروازه ی ورود به اثر است. عنوان، برچسبی است که نویسنده و پژوهشگر به اثر و اندیشه ی خویش می زند. در گونه شناسی پژوهش های علمی؛ رساله یا پایان نامه ی تحصیلی با ویژگی هایی ... بیشتر
روایت اصلاح طلبان فرارودی قرن بیستم ازشرایط جامعه اسلامی عصر تزاری (مطالعه موردی: آثارعبدالرئوف فطرت بخارائی)
دوره 26، شماره 18 ، دی 1395، ، صفحه 5-24
چکیده
جریان اصلاح طلبی در فرارود ابتدای قرن بیستم، همچون دیگر قطعات دنیای اسلام واکنشی بود به فلاکت پیش آمده در این سرزمین. تلاش برای باوراندن این وضعیت به ارکان جامعه، به همراه رویکردی علت شناسانه و ارائه ... بیشتر
«خودی و دیگری مذهبی» در تاریخ نگاری عالم آرای نادری
دوره 27، شماره 19 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 5-30
چکیده
محمدکاظم‌مروی(متولد1133 ه. ق.) یکی از تاریخ‌نگاران عصر افشاریه است که در کتاب عالم‌آرای نادری به بازگویی مهمترین ویژگی‌های هویت دینی جامعه ایرانی اهتمام ورزیده است. این پژوهش می‌کوشد باشناخت دیدگاه ... بیشتر
ابن اثیر ومنابع مغرب اسلامی واندلس
دوره 27، شماره 20 ، مهر 1396، ، صفحه 5-28
چکیده
سرزمین مغرب اسلامی و اندلس از سرزمین‌های قدیمی و سنتی جهان اسلام و جزء لاینفک تاریخی آن محسوب است. شمال آفریقا سرزمینی وسیع و بسیار حادثه‌خیز بود؛ چرا که به‌خاطر وسعت و بافت جغرافیایی و همچنین دوری ... بیشتر
تحول الگوهای تقسیم‌بندی تاریخ ایران باستان در عصر قاجار
دوره 28، شماره 21 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 7-31
چکیده
تقسیم‌بندی تاریخ ایران باستان تا پیش از نیمة نخست عصر قاجار اغلب در چارچوب شاهنامه یا روایات دساتیری قرار می‌گرفت. ترجمة متون تاریخی در کنار ظهور نگاه انتقادی، به علاوة کشفیات باستان‌شناسی و رمزگشایی ... بیشتر
گونه شناسی شکلیِ کتیبه های کوفی در مساجد و مناره های شیوه رازی و آذری در استان اصفهان
دوره 28، شماره 22 ، اسفند 1397، ، صفحه 7-38
چکیده
خط به عنوان وسیلة ارتباطی با ایجاد امکان انتقال اندیشه ها به آیندگان و تأثیری که بر پیشبرد تمدن و فرهنگ بشری داشته، دارای اهمیت است. خط کوفی آغاز کتیبه نگاری در بناهای اسلامی بوده و با گذر زمان ... بیشتر
تأثیر گفتمان ملی‌گرایی بر بازنمایی ایران باستان در تاریخنگاری جدید دورۀ قاجار (مطالعۀ موردی نامۀ خسروان جلال‌الدین میرزا قاجار)
دوره 29، شماره 23 ، تیر 1398، ، صفحه 9-31
چکیده
نخستین بازتاب‌ها از گفتمان ملی‌گرایی و تلاش برای صورت‌بندی تاریخی متناسب با آن، از اواسط سلسلۀ قاجار در ایران شکل گرفت. تجددخواهان این دوره، ایدئولوژی ملی‌گرایی را مهمترین نشانۀ قدرت دولت‌های ... بیشتر
فتوحات گیتی‌ستان نقد و تحلیل منظومه‌ای نویافته از تاریخ شاه عباس اول
دوره 30، شماره 25 ، شهریور 1399، ، صفحه 11-33
چکیده
منظومۀ نویافتۀ «فتوحات گیتی‌ستان» که تنها سه سال پیش از سقوط حکومت صفویه با تمرکز بر جنگ‌های نامدارترین پادشاه این دودمان سروده شده است، از جهتی در شمارِ حماسه‌های تاریخی قرار می‌گیرد، ازسویی ... بیشتر
ظهور اعراب و تحولات دهه‌‌های آغازین اسلامی به روایت یوحنا بارپنکای
دوره 31، شماره 27 ، مرداد 1400، ، صفحه 11-30