دوره 33 (1402)
دوره 32 (1401)
دوره 31 (1400)
دوره 30 (1399)
دوره 29 (1398)
دوره 28 (1397)
دوره 27 (1396)
دوره 26 (1395)
دوره 25 (1394)
دوره 24 (1393)
دوره 23 (1392)
دوره 22 (1391)
دوره 21 (1390)
دوره 20 (1389)
دوره 19 (1388)
تعداد مقالات: 263
سیف آزاد و تاریخنگری نژادی مبتنی‌بر آریایی‌‌گرایی
دوره 32، شماره 29 ، فروردین 1401، ، صفحه 11-31
چکیده
مقالۀ حاضر مبادی و نتایج تاریخنگری ایران مبتنی‌بر نظریۀ برتری نژادی برخاسته از ایدئولوژی آریایی‌‌گرایی را بررسی و نقد می‌کند و انگیزه‌‌های شکلگیری این اندیشه و پیامدهای آن را به بحث می‌‌گذارد. ... بیشتر
جهانگیر قائم‌مقامی و گذار به تاریخنگاری جدید
دوره 33، شماره 31 ، تیر 1402، ، صفحه 11-33
چکیده
جهانگیر قائم‌مقامی ازجمله مورخان و محققانی است که حوزه‌ها و موضوعات متنوع و جدید تاریخی را بررسی کرده است. او به‌عنوان سردبیر مجلۀ بررسی‌های تاریخی که جزو مهم‌ترین نشریه‌های تاریخی دورۀ پهلوی محسوب ... بیشتر
بازسازی روایت فتح ایران در دوره خلافت ابوبکر در آثار مورخین قرن سوم هجری
دوره 29، شماره 24 ، دی 1398، ، صفحه 13-41
چکیده
مراحل اولیۀ فتوح، تأثیر فراوانی بر ادوار بعدی حکومت اسلامی داشت. این امر زمینۀ توجه مسلمانان به فتوحات را فراهم آورد که یکی از نتایج آن ذکر اخبار فتوح در متون تاریخی بود. به‌دلیل نزدیکی زمانی، طرح فتوح ... بیشتر
بررسی آرا و اندیشههای تاریخنگارانۀ ماوردی در اعلام النبوه
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، ، صفحه 13-32
چکیده
ابوالحسن علی‌بن‌محمدبن‌حبیب بصری ماوردی از بزرگ‌‌ترین فقهای شافعی در قرون 4 و 5 هجری بوده است که به‌دلیل آثار متعددی که در موضوع سیاست به نگارش درآورده، جایگاه مهمی در تاریخ اندیشۀ سیاسی در اسلام ... بیشتر
آسیب‌شناسی «بیان مسئله» در پژوهشهای تاریخی (مطالعۀ موردی: پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشتۀ تاریخ)
دوره 30، شماره 26 ، دی 1399، ، صفحه 15-38
چکیده
یکی از اجزای اصلی و در واقع رکن اساسی پژوهش که از آن طریق پژوهشگر به توضیح مسئلۀ پژوهش می‌پردازد، «بیان مسئله» است. به‌دلیل نبودِ تعریف درست از «بیان مسئله» و نیز خلط آن با دیگر اجزای پژوهش، ... بیشتر
گونه‌‌شناسی مطالعات جدید اسماعیلی و ضرورت تحقیق در تاریخنگاری آنان
دوره 31، شماره 28 ، دی 1400، ، صفحه 15-37
چکیده
تحقیقات جدید در حوزۀ تاریخ و منابعِ تاریخِ اسماعیلیان به‌ویژه پس از نخستین دهه‌‌های قرن بیستم میلادی که با کشف و شناسایی گستردۀ آثار مؤلفان اسماعیلی‌‌مذهب همراه بود، سیر صعودی داشته است که تا به امروز ... بیشتر
بازخوانی نامه‌های امیرکبیر برپایه‌ی هدف‌های سه‌گانه‌ی سیاست‌خارجی
دوره 23، شماره 12 ، آذر 1392، ، صفحه 39-75
چکیده
اهداف سیاست خارجی سه‌گانه‌اند: کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت. هدف مقاله‌ی حاضر، بررسی نامه‌های امیرکبیر از منظر هدف‌های سه‌گانه‌ی سیاست خارجی است. در این مقاله، نگارندگان با بهره‌گیری ... بیشتر
چالش‌های فراموش‌شده و دلالت‌های آن برای آموزش عالی هنر در نقاشی ایرانی
دوره 23، شماره 12 ، آذر 1392، ، صفحه 77-99
چکیده
هنر ایرانی از متن تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی برآمده است. این مطلب خود رابطه‌ای مستقیم را با فرضیه‌ای کلی‌تر که به مسئله‌ی هویت فرهنگی و چگونگی اقتباس یا انطباق ایده‌های نو می‌پردازد، مطرح می‌کند. ... بیشتر
فرایند تاریخی روش‌شناسی تاریخنگاری اسلامی
دوره 23، شماره 12 ، آذر 1392، ، صفحه 101-116
چکیده
مقوله‌ی روش ارتباط تنگاتنگی با نوع نگرش معرفتی به موضوع یک علمدارد؛همچنان‌که روش‌شناسی یا شناخت روش‌های یک علم هم مسئله‌ای است که ویژگی‌ها، و اصول و مبانی آن را باید از نوع نگاه نسبت به موضوع ... بیشتر
نسبت علم و سیاست در طریقت‌های عرفانی عصر زندیه
دوره 23، شماره 12 ، آذر 1392، ، صفحه 117-148
چکیده
دوران زندیه شامل حوادث بسیار مهمی در ارتباط با عرفان و تصوف و حضور آن در جامعه‌ی ایران است.با فروپاشی حکومت نادری و پدیدار شدن مبارزه‌ی فراگیر بر سر قدرت میان مدعیان، کشور عرصه‌ی هرج‌ومرج و ناامنی ... بیشتر
بازنمایی سیمای کیانیان در تاریخنگاری و حماسه سرایی دوره ی ایلخانان
دوره 23، شماره 12 ، آذر 1392، ، صفحه 149-179
چکیده
یکی از پیامدهای مهم تهاجم مغولان و استقرار دولت ایلخانی در ایران، رشد و گسترش تاریخنگاری و گرایش‌های تازه در تاریخنگری ایرانیان است. در این دوره، برخی تاریخنگاران ایرانی ضمن توجه به جهان‌گشایی ... بیشتر
انقلاب مشروطه و بازتعریف قدرت سیاسی
دوره 23، شماره 12 ، آذر 1392، ، صفحه 182-201
چکیده
انقلاب مشروطه را میتوان نوعی کنش جمعی برای بازسازی الگوی کسب و اعمال قدرت سیاسی از طریق رسمیت و اعتبار بخشیدن به تعریف جدیدی از قدرت سیاسی دانست. به‌منظور توجیه و تأسیس الگوی جدیدی برای کسب و اعمال ... بیشتر
پیوند رویکرد تاریخی و الهیاتی در تاریخنگاری انقلاب اسلامی؛ موردِ نگارش‌های دانشگاهی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 دی 1403
چکیده
در حوزۀ مطالعات انقلاب اسلامی نمونه‌های زیادی به چشم می‌خورد که نویسندگان در تحلیل حوادث و پدیده‌های انسانی از رویکردی الهیاتی بهره برده و تلاش کرده‌اند بر تن انقلاب اسلامی لباسی تقدس‌گونه بپوشانند. ... بیشتر
روش‌شناسی ابن خلدون در مطالعات تاریخی
دوره 19، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 19-42
چکیده
روش ابن خلدون در مطالعات تاریخی در اصل بر پایه نقد و ارزیابی روش‌های تاریخنگاری اسلامی شکل گرفته است. او بعد از نقد همه‌جانبه و به خدمت گرفتن برخی سنّت‌های فکری نهفته در تاریخنگاری اسلامی، روش ابداعی ... بیشتر
تألیف به مثابه‌ی ترجمه (آسیب‌شناسی ترجمه‌ها در ایرانِ عصر ناصری1264-1313 هـ ق)
دوره 19، شماره 3 ، آذر 1388، ، صفحه 21-39
چکیده
دوره‌ی ناصرالدین شاه از نظر ترجمه‌ی آثار اروپایی، به دلیل تشکیل نهادهای ترجمه‌ای، مانند دستگاه مترجمان دولتی، دارالفنون، دارالترجمه‌ی ناصری، و اوج‌گیری ترجمه و پرداختن منسجم به این موضوع بسیار ... بیشتر
علم الحیوان در تاریخ علوم طبیعی مسلمانان
دوره 20، شماره 5 ، فروردین 1389، ، صفحه 21-49
چکیده
از آنجا که فهم صحیح و دقیق علوم و فنون در هر تمدنی مستلزم اطلاع از مبانی وشالوده‌های اصلی آن تمدن است، برای فهم علومی که در دامن تمدن اسلامی بالیده‌اند نیز باید در اصل و اساس این تمدن مداقه و توجه کنیم.تمدن ... بیشتر
سرشت تبیین تاریخی در اندیشه‌ی ابن خلدون
دوره 22، شماره 9 ، فروردین 1391، ، صفحه 21-44
چکیده
ابن‌خلدون در مقدمه‌ی خود گونه‌ای از اندیشه‌ی تاریخی را مطرح کرده است که با تاریخنگاری رایج عصر خود و حتی پس از آن، تفاوت‌های آشکاری دارد.در این شیوه به جای تأکید بر وقایع و فقط نقل اخبار، بر یافتن ... بیشتر
«جامعه ایرانی» در پاریس:ایران به روایت احمد آقایف(1891-1893)
دوره 19، شماره 4 ، بهمن 1388، ، صفحه 25-49
چکیده
در تاریخ معاصر قفقاز، امپراتوری عثمانی و جمهوری ترکیه نام احمد آقایف(آقا اوغلو) (1869- 1939) به عنوان یکی از چهره‌های تأثیرگذار مطبوعاتی و سیاسی شناخته شده است.احمد آقایف به دلیل نقش داشتن در شکلگیری انجمن‌ها ... بیشتر
نگاهی دیگر به آثار و روایات سیف‌بن عمر تمیمی اسدی با تأکید بر تاریخ طبری(متوفای حوالی 180)
دوره 21، شماره 7 ، فروردین 1390، ، صفحه 25-44
چکیده
تاریخنگاری اسلامی را در مرحله‌ی اول، به شکل شفاهی، راویان اخبار که به اخباری معروف‌اند، شروع کردند.این اخباریان اغلب در نیمه‌ی دوم قرن اول و قرن دوم و یا اوایل قرن سوم می‌زیستند.فهرست مفصلی از آنان ... بیشتر
چرخش گفتمانی و خوانش های ایرانی قیام خیابانی
دوره 25، شماره 16 ، مهر 1394، ، صفحه 25-55
چکیده
رابطه شرایط تاریخی، متن و خواننده به دلایل متعدد دچار پیچیدگی است. این پیچیدگی اجازه نمی دهد فرد در مواجهه با متن آن را به راحتی خوانده و فهم کند. یکی از عوامل تاثیر گذار در این پیچیدگی، مساله چرخش های ... بیشتر
تأملی بر جایگاه رویکرد جهانی در تاریخنگاری اسلامی
دوره 26، شماره 18 ، دی 1395، ، صفحه 25-42
چکیده
اسلام به عنوان دینی دارای داعیه جهانی، اهتمام ویژه ای به تاریخ داشت و این مهم در رونق تاریخ نگاری اسلامی سهم بسزا داشت. شرایط تاریخی حاکم بر قلمرو اسلامی نیز گستره جغرافیایی، جهان‌نگری و ترکیب قومی و ... بیشتر
تأثیر تاریخنگاری ایرانی دوره‌ی ایلخانان و تیموریان بر تاریخنگاری عثمانی
دوره 20، شماره 6 ، آذر 1389، ، صفحه 27-48
چکیده
مبادلات فرهنگی ایران و آناتولی از دوره‌ی سلاجقه‌ی روم، نه‌تنها موجب رواج زبان و ادبیات فارسی و سایر پدیده‌های فرهنگی در آن سرزمین شد، بلکه در زمینه‌ی تاریخنگاری نیز مورخان عثمانی در قرن نهم و دهم ... بیشتر
تاریخنگاری منقش و مصور در عهد ساسانیان(پژوهشی در ماهیت و شناخت کتاب‌الصور یا صور ملوک بنی‌ساسان)
دوره 23، شماره 11 ، فروردین 1392، ، صفحه 27-57
چکیده
بازشناسی بینش و اندیشه‌ی تاریخنگاری ایرانیان از خلال منابع تاریخنگاری اسلامی در قرون نخستین نشان می‌دهد که تاریخنگاری در ایران باستان از جایگاه برجسته‌ای برخوردار بوده و به ابتکارات و نوآوریهایی ... بیشتر
بازتاب مفهوم ایران و اندیشه ایرانی در آثار
دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 27-59
چکیده
تهاجم ویرانگر مغول و فروپاشی خلافت بغداد با وجود پیامدهای گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در تاریخ ایران دوران اسلامی از منظر بررسی فرایند بازسازی هویت و موجودیت سیاسی ایرانی از جایگاه ویژه‌ای ... بیشتر
مکتب آنال، جامیعت فکری مورخ یا دترمینسیم محیطی
دوره 22، شماره 10 ، آذر 1391، ، صفحه 29-53