دوره 33 (1402)
دوره 32 (1401)
دوره 31 (1400)
دوره 30 (1399)
دوره 29 (1398)
دوره 28 (1397)
دوره 27 (1396)
دوره 26 (1395)
دوره 25 (1394)
دوره 24 (1393)
دوره 23 (1392)
دوره 22 (1391)
دوره 21 (1390)
دوره 20 (1389)
دوره 19 (1388)
تعداد مقالات: 268
تحلیل تاریخ نگاری شاهزاده جهانگیر میرزا در تاریخ نو
دوره 27، شماره 20 ، مهر 1396، ، صفحه 29-54
چکیده
یکی از گروه‌های اجتماعی دوران قاجار که نقش مهمی در نگارش آثار تاریخی داشته‌اند، شاهزادگان قاجاری هستند. یکی از این شاهزادگان که با وجود نابینا شدن، اقدام به نگارش اثری تاریخی می‌نماید، جهانگیر میرزا ... بیشتر
اسلوب و نظام فکری عمر بن شبه نمیری در کتاب تاریخ المدینه المنوره
دوره 24، شماره 14 ، دی 1393، ، صفحه 31-55
چکیده
ابن شبه نمیری بصری از مورخان قرن سوم هجری، با تدوین تاریخ المدینه المنوره، گامی مهم در رونق تاریخ نگاری محلی برداشت. هر چند که نویسنده متاثر از فضای فکری و عقیدتی عصر خود به تدوین تاریخ مدینه پرداخته، ... بیشتر
نصراله فلسفی و تاریخنگاری جدید در ایران
دوره 27، شماره 19 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 31-54
چکیده
ورود علم جدید به ایران و تأثیرگذاری آن بر فرهنگ و تمدّن و تاریخنگاری ایرانیان، دارای زوایای مختلفی است. نصراله فلسفی به عنوان مورّخ، مدرس، مترجم و روزنامه‌نگار، یکی از بنیان‌گذاران تاریخنگاری ... بیشتر
بررسی و تحلیل انگاره‌‌های استمرار روند هویت ایرانی‌اسلامی در تاریخ گیتی‌‌گشا
دوره 31، شماره 27 ، مرداد 1400، ، صفحه 31-52
چکیده
شناخت جایگاه «خودی و دیگری» جهت مشخص‌کردن استمرار روند هویت ایرانی‌اسلامی در اندیشۀ نامی اصفهانی مورخ عصر زندیه و انگاره‌‌های متأثر از آن بر نگرش وی در بازتاب روایات، در نگارش گیتی‌‌گشا ... بیشتر
نقدی بر نگاه تاریخی محمد قطب
دوره 24، شماره 13 ، تیر 1393، ، صفحه 33-54
چکیده
محمد قطب یکی از اعضای اخوان‌المسلمین مصر است که پس از مهاجرت به عربستان تلاش کرد تا افکار اخوانی و وهابی را با یکدیگر ترکیب کند و نشر دهد. ازجمله دیدگاه‌های وی نظرات خاصی بود که دربارۀ سیر وقایع تاریخ ... بیشتر
رویکرد اجتماعی ضیاءالدین برنی در تاریخ نگاری رسمی
دوره 26، شماره 17 ، آبان 1395، ، صفحه 33-54
چکیده
کتاب تاریخ فیروزشاهی تألیف ضیاءالدین مؤید‌الملک برنی، یکی از مهم‌ترین متون تاریخنگاری در حوزه تاریخ مسلمانان در هند است. این اثر، افزون بر بررسی مسائل سیاسی سلاطین مسلمان دهلی تا عصر مؤلف، مسائل ... بیشتر
شاخصه های تاریخ نگاری فاطمیان در گفتمان تاریخ نگاری اسلامی
دوره 28، شماره 21 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 33-51
چکیده
تحقیق دربارة تاریخنگاری اسماعیلیان به دلیل ازمیان‌رفتن حجم قابل‌توجهی از آثار آنان، در میان پژوهشگران این حوزه از اقبال کمتری برخوردار بوده است. با بررسی معدود آثارِ باقیمانده از مورخان اسماعیلیمذهب ... بیشتر
اخبارالطوال و برآمدن عباسیان: نمونه‌ای از روایت مدنظر عباسیان
دوره 29، شماره 23 ، تیر 1398، ، صفحه 33-53
چکیده
شیوۀ به قدرت رسیدن عباسیان و تأثیری که این فرایند، بر منابع تاریخی گذاشته، مسئلۀ کلی این مقاله است. فرض اصلی مقالۀ حاضر این است که روایت اخبارالطوال رویکردی است آگاهانه با روایتی منسجم و هدفدار از برآمدن ... بیشتر
رابطۀ تاریخنگاری با قدرت در گفتمان اسماعیلی مطالعۀ موردی: دولت فاطمیان
دوره 32، شماره 29 ، فروردین 1401، ، صفحه 33-54
چکیده
تاریخنگاری اسماعیلیان به‌دلیل ابتنا بر فلسفۀ نظری خاص خود در برخی جنبه‌‌های نگرشی مانند عامل محرک تاریخ، الگوی حرکت تاریخی و اندیشۀ پیشرفت در تاریخ با جریان مسلط تاریخنگاری سنتی دارای تفاوت‌‌هایی ... بیشتر
تعیّن نظم گفتمانیِ خوانش نژادیِ ناسیونالیست‌های رمانتیک ایرانی در تاریخنگاری معاصر ایران (از قاجاریه تا پایان دورۀ پهلوی)
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، ، صفحه 33-58
چکیده
پرسش اصلی مقالۀ حاضر این است که آغازین لحظات تولد و پیدایشِ خوانشِ نژادی از تاریخ ایران کدام است. (درجۀ صفر) و بر مبنایِ کدام صورت‌بندیِ گفتمانی، این خوانش نژادی از تاریخ به‌مثابۀ یک نظمِ گفتمانیِ فراگیر ... بیشتر
موضعگیری ومناسبات مورخان عصر ایلخانی در قبال ابن اثیر:تضاد وتعارض
دوره 25، شماره 15 ، شهریور 1394، ، صفحه 35-60
چکیده
ا دو دهه از اواخر عمر ابن اثیر مورخ مشهور وصاحب کتاب الکامل مقارن ومعاصر با حمله مغول گذشت واو شاید نخستین گزارشگر حمله دهشتناک مغول در همان عصر بود .گزارش های او از حمله مغول گذشته از اصالت خاص آن،توأم ... بیشتر
بررسی استنادی کتاب عاشورانگاری تسلیـﺔ المُجالس و زینـﺔ المَجالس
دوره 30، شماره 25 ، شهریور 1399، ، صفحه 35-70
چکیده
برگزاری آئین سوگواری عاشورا و گرایش علمای شیعه به نگارش عاشورا در دورۀ صفوی برای تقویت یکپارچه‌‌سازی تشیع در ایران بسیار کارساز بود. یکی از اثربخش‌‌ترین آثار، کتاب تسلیـﺔ المُجالس حائری است. برای ... بیشتر
فمینیسم و نظریۀ تحلیل جنسیت در تاریخنگاری
دوره 33، شماره 31 ، تیر 1402، ، صفحه 35-55
چکیده
تاریخنگاری فمینیستی که در آغاز تحت‌تأثیر رویکردهای پوزیتویستی با موضوع زن به سراغ منابع تاریخی رفت در ادامه با تأسی از اندیشه‌های پساساختارگرایانه، جنسیت را سرلوحۀ مطالعات تاریخی خویش قرار داد که ... بیشتر
دیباچه‌نویسی متون تاریخی افشاریه؛ تداوم و تحول در یک سنت تاریخی
دوره 21، شماره 8 ، آذر 1390، ، صفحه 37-61
چکیده
دیباچه‌نویسی سنتی دیرپا و با ثبات در سیر تاریخنگاری ایران از قرن چهارم هجری به بعد است که تا زمان حال تداوم یافته است.این وجه از تاریخ‌نویسی، از بدو پیدایش تا شکل‌گیری تاریخ‌نویسی جدید در ایران (در ... بیشتر
تاریخنگاری ناسیونالیستی دورهی رضاشاه و تاکید بر پیوستگی نژادی کردها و ایرانیان
دوره 28، شماره 22 ، اسفند 1397، ، صفحه 39-59
چکیده
نقش و جایگاه والای ناسیونالیسم در همبستگی افراد جامعه باعث شد تا در دوران رضاشاه، ناسیونالیسم باستان‌گرا به جزء مهمی از ایدئولوژی و سیاست رسمی دولت تبدیل شود. از آنجا که اثبات وحدت نژادی اقوام ایرانی ... بیشتر
نسبت‌سنجی میان زمان نگارش و موضوعات ردیه‌نگاری‌های شیعیان (تا نیمۀ اول قرن پنجم هجری)
دوره 30، شماره 26 ، دی 1399، ، صفحه 39-68
چکیده
اگرچه عموم ردیه‌نویسی‌های متقدم ازمیان‌رفته‌اند، بررسی نام‌های این نگاشته‌ها مسیر جدیدی در اختیار محقق قرار میدهد تا به کشف و خوانش تاریخ فکری و جریان‌شناسی جامعۀ اسلامی بپردازد. جریان‌هایی ... بیشتر
تحلیل گفتمان رویکردهای سنت‌‌گرایی و تاریخی‌‌نگری در مبانی نظری هنر اسلامی
دوره 31، شماره 28 ، دی 1400، ، صفحه 39-59
چکیده
رویکردها و تعاریف متنوع و گاه متفاوت در مطالعات هنر اسلامی، بررسی شاخه‌های مختلف این هنر را پیچیده کرده است. سنت‌‌گرایی و تاریخی‌‌نگری، دو رویکرد غالب در این شاخۀ هنری، هر یک به گونه‌ای ... بیشتر
روش و بینش تاریخنگاری گریگور یقیکیان در کتاب شوروی و جنبش جنگل
دوره 29، شماره 24 ، دی 1398، ، صفحه 43-64
چکیده
اغلب گزارش‌هایی که مجاهدان جنگلی یا شاهدان این جنبش نوشته‌اند، از نظر نگرش و بینش بهگونهای در دسته‌بندی‌های موافق یا مخالف جنبش جنگل قرار دارند؛ درحالی‌که یقیکیان با وجود ارائۀ گزارشی دقیق ... بیشتر
شیوۀ تاریخنگاری محمد بن محمد الیمانی: در گفتمان تاریخنگری و تاریخنگاری اسماعیلیان
دوره 33، شماره 32 ، دی 1402
چکیده
محمد بن محمد الیمانی از مؤلفان دربار العزیز بالله پنجمین خلیفۀ فاطمی است. رسالۀ کوتاه سیره الحاجب تنها متن بر جای مانده از اوست که دارای محتوایی تاریخ‌نگارانه است. این رساله به دستور خلیفۀ وقت و به شیوۀ ... بیشتر
ملکم و جنبش اصلاح خط
دوره 19، شماره 3 ، آذر 1388، ، صفحه 41-57
چکیده
اصلاخ خطّ دنیای اسلام یا تغییر آن از مسائل موضوع توجه اندیشمندان ایران دورهی ناصری بود. آنها دشواری‌های خط جهان اسلام را یکی از عوامل عقب‌ماندگی مسلمانان می‌دانستند و اصلاح یا تغییر آن را برای ... بیشتر
از تاریخ مردان نخبه تا تاریخ زنان فراموش شده:علل تأخیر در پیدایش تاریخنگاری زنان
دوره 19، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 43-67
چکیده
این مقاله درصدد است تا ضمن فراهم آوردن خطوط اصلی شعبه نسبتاً تازه‌یاب تاریخنگاری زنان و قراردادن آن در سیر کلّی تاریخنگاری مدرن، به این پرسش پاسخ گوید که چرا، علیرغم گذشت دو قرن از پیدایش تاریخنگاری ... بیشتر
البدء و التاریخ؛ روایت/تفسیری از بافتار فکری جامعه اسلامی در قرن چهارم هجری
دوره 26، شماره 18 ، دی 1395، ، صفحه 43-70
چکیده
کارکرد منابع تاریخی قرون متقدم اسلامی در تعین‌بخشی به تصور مسلمانان دورههای مختلف از سنت اسلامی و تعریف راست کیشی اسلامی موجبات اهمیت نقد تاریخی این متون میشود. مسئله مقاله حاضر بررسی این وضعیت در ... بیشتر
رویکردهای عقلانی در تاریخنگاری مهدی‌قلی هدایت(مطالعه‌ی موردی ترقی‌خواهی و تجددگرایی)
دوره 21، شماره 7 ، فروردین 1390، ، صفحه 45-65
چکیده
مسئله‌ی اصلی این پژوهش بررسی رویکردهای عقلانی در تاریخنگاری مهدی‌قلی هدایت است.بدین منظور با استفاده از روش تحقیق تحلیلی، تبیینی آثار تاریخی وی نقد و بررسی شده است.تمرکز نویسنده به تبیین جریان‌های ... بیشتر
اهمیت تاریخی دیوان لغات ترک محمود کاشغر
دوره 22، شماره 9 ، فروردین 1391، ، صفحه 45-59
چکیده
سده‌ی چهارم هجری آغاز حاکمیت یافتن فرمان‌روایان ترک در سرزمین‌های اسلامی بود.حاکمیت ترکان در جهان اسلام در سده‌یپنجم به حدی گسترش یافت که هم‌زمان چندین دولت قدرتمند ترک نواحی شرقی قلمرو خلافت عباسی ... بیشتر
روش و شیوه‌ی تحقیق راویان و اخباریان از عصر روایی تا عصر کتابت(قرن‌های اول تا سوم هجری قمری)
دوره 20، شماره 6 ، آذر 1389، ، صفحه 49-79