دوره 33 (1402)
دوره 32 (1401)
دوره 31 (1400)
دوره 30 (1399)
دوره 29 (1398)
دوره 28 (1397)
دوره 27 (1396)
دوره 26 (1395)
دوره 25 (1394)
دوره 24 (1393)
دوره 23 (1392)
دوره 22 (1391)
دوره 21 (1390)
دوره 20 (1389)
دوره 19 (1388)
تعداد مقالات: 270
جایگاه و اهمیت منشآت‌‌نگاری در تاریخ‌شناسی؛ با تکیه بر منشآت و ترسل معینالدین محمد زمچی اسفزاری
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، ، صفحه 89-115
چکیده
منشآت‌‌نگاری به‌عنوان یکی از منابع اسنادی تاریخی، مطالب ارزشمندی در وجوه مختلف جامعۀ ایرانی دارد. هرچه از سده‌‌های متقدم به سده‌‌های متأخر پیش میرود، منشآت‌‌نگاری از اهمیت و جایگاه والایی در ... بیشتر
نسبت تاریخ و ترقی در سفرنامۀ میرزاصالح شیرازی؛ نخستین بارقه‌های تاریخ تطبیقی در عصر قاجار
دوره 29، شماره 24 ، دی 1398، ، صفحه 95-116
چکیده
سفرنامۀ میرزا صالح شیرازی حاوی روایتی نسبتاً مفصل از تاریخ غرب، به‌ویژه کشورهای روسیه، انگلستان و عثمانی است. هدف این پژوهش جست‌وجوی دلالت‌‌های صریح و ضمنی نهفته در این بخش از سفرنامه، و سؤال مشخص ... بیشتر
مبانی علم تاریخ در تفکر و صاف
دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 99-122
چکیده
کتاب تجزیه الامصار و تزجیه الاعصار، مشهور به تاریخ وصاف، تألیف عبدالله شیرازی، مقلب به وصاف الحضره، یکی از مهمترین متون تاریخنگاری ایرانی است.این اثر، افزون بر اخبار تاریخی، دیدگاه‌های مؤلف دربارهی ... بیشتر
کنشگری مورخ در گزارش وقایع تاریخی؛ بررسی مقایسه‌‌ای روایت سقیفه در تاریخ طبری و تاریخ بلعمی
دوره 30، شماره 25 ، شهریور 1399، ، صفحه 99-121
چکیده
دانش روایتشناسی، امکانی است برای پژوهشگران تاریخ در بررسی و نقد روایتهای مختلف تاریخی و درک آنها. این دانش با بررسی عناصری چون زمان در قالب نظم، تداوم (دیرش) و بسامد و نیز بررسی شخصیت و شخصیت‌‌پردازی، ... بیشتر
تفاوت ها و تشابهات در خاطره‌نگاری مستشارالدوله صادق و احتشام السلطنه
دوره 23، شماره 11 ، فروردین 1392، ، صفحه 125-151
چکیده
خاطره نگاری در تاریخ ایران آن چنانکه در سایر کشورها مرسوم و معمول بوده عمدتاً از دوره قاجاریه شکل گرفته است.یکی از ویژگی‌های جامعه ایران دوره قاجاریه خصوصاً پس از انقلاب مشروطه توزیع بخشی از قدرت پادشاه ... بیشتر
پیوند رویکرد تاریخی و الهیاتی در تاریخنگاری انقلاب اسلامی؛ موردِ نگارش‌های دانشگاهی
دوره 33، شماره 32 ، دی 1402
چکیده
در حوزۀ مطالعات انقلاب اسلامی نمونه‌های بسیاری به چشم می‌خورد که نویسندگان در تحلیل حوادث و پدیده‌های انسانی از رویکردی الهیاتی بهره برده و تلاش کردهاند بر تن انقلاب اسلامی لباسی تقدس‌گونه بپوشانند. ... بیشتر
پیوندهای گفتمان‌های ملیگرایی و حقوق شهروندی در عصر قاجار
دوره 22، شماره 9 ، فروردین 1391، ، صفحه 71-86
چکیده
اندیشه‌ی ناسیونالیسم یا ملیگرایی و مفهوم حقوق شهروندی از مفاهیم و مبانی اندیشه‌ی تجدد به شمار می‌آیند.پیدایش این دو گفتمان در اروپا تحت تأثیر زمینههای ذهنی، تحولات سیاسی و اجتماعی و انقلاب‌های ... بیشتر
ملاحظاتی روش‌شناختی در چیستی و اعتبار تاریخ‌نگاری‌های رسمی
دوره 21، شماره 7 ، فروردین 1390، ، صفحه 87-113
چکیده
تاریخنگاری رسمی، به منزله‌ی روایت حکومتی از تاریخ، یکی از کهن‌ترین و متداول‌ترین گونه‌های تاریخنگاری است که از قدیم‌ترین دوره‌ها تا روزگار ما تداوم یافته است.مسئله‌ی اصلی این مقاله چیستی تاریخنگاری ... بیشتر
تاریخ نگاری و تاریخ نگری خاندان منجم یزدی
دوره 26، شماره 18 ، دی 1395، ، صفحه 89-110
چکیده
تاریخ نگاری و تاریخ نگری دوره صفوی بر پایه کاربستی از عناصر معرفتی بر آمده از مقتضیات فرهنگی آن دوره بسط و گسترش یافت. اندیشه غالب در آثار مورخان این عصر را می توان نوعی حکمت الهیاتی خواند که از سوئی برآمده ... بیشتر
عاشورانگاری مورخان وهابی: بررسی تحلیلی ویژگی‌های روایات وهابی از واقعه کربلا
دوره 27، شماره 19 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 89-114
چکیده
نقش و جایگاه واقعه عاشورا در استمرار مذهب تشیع در ادوار مختلف تاریخی، موجب شده است تا تاریخ‌نگاران وهابی در تکاپوهای خود برای ردّ و انکار مبانی عقیدتی و تاریخی تشیع، در قالب آثاری عاشورانگارانه به بررسی ... بیشتر
بهره‌مندی از یافته‌های روانشناختی در تحلیل تاریخی؛ یک مرور انتقادی
دوره 26، شماره 17 ، آبان 1395، ، صفحه 91-116
چکیده
برای کاربرد یافته‌های روانشناختی در تحلیل‌های تاریخی یک زیربنای نظری قوی وجود دارد چرا که روان‌شناسی مطالعه رفتار انسان در حال و تاریخ مطالعه رفتار و تجربه انسان در گذشته است. به نظر می‌رسد برای این ... بیشتر
تاریخ و مشکلات آموزشی – پژوهشی پیشِ رو (راهبردهای توسه کیفی)
دوره 19، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 93-123
چکیده
تاریخ یکی از رشته‌های مهم آموزشی در علوم انسانی و علم پایه در علوم اجتماعی است که در بیشتر دانشگاه‌های کشور تدریس میشود. شیوه‌های سنّتی آموزش به تاریخ سیاسی پرداخته و از جنبه‌های مختلف حیات اجتماعی ... بیشتر
نگرشی بر روش‌شناسی ماکس وبر و کاربرد آن در مطالعات و تحقیقات تاریخی
دوره 19، شماره 3 ، آذر 1388، ، صفحه 93-116
چکیده
مباحث روش‌شناسی یکی از موضوع‌های مهم پژوهش و تحقیق در زمینه‌ی علوم مختلف است. ماکس وبر از اندیشمندان این حوزه در پایان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. دیدگاه‌های او در روش‌شناسی، بابی جدید در حوزه‌ی ... بیشتر
دارالحرب (با تأکید بر اروپا) از دیدگاه سیاحان مسلمان تا پیش از یورش مغولان
دوره 19، شماره 4 ، بهمن 1388، ، صفحه 97-120
چکیده
از نظر مسلمین، دارالحرب شامل سرزمین‌هایی بود که در ماورای مرزهای شناخته‌شده‌ی دنیای اسلام قرار داشت؛ اروپا و نقاطی از آسیا و آفریقا دارالحرب قرار می‌گرفتند.در این مقاله تلاش شده است که یادداشت‌ها ... بیشتر
یک رویداد، یک مورخ، سه روایت تحلیل انتقادی روایتهای کسروی از قیام شیخ محمد خیابانی
دوره 29، شماره 23 ، تیر 1398، ، صفحه 97-117
چکیده
قیام‌‌های پسامشروطه موضوع خوبی برای اظهارنظرها و روایتهای متفاوت، متعارض و متقارب فعالان و ناظران سیاسی است. هریک از آنها از زاویۀ دید، ساخت ذهنی، ایدئولوژی، مصالح گروهی و ملی بدان نگریسته ... بیشتر
زمینه های اجتماعی و اهداف تاریخ نگاری رشیدالدین فضل الله
دوره 24، شماره 14 ، دی 1393، ، صفحه 101-116
چکیده
خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی در زمانه‌ای می‌زیست که ایران عرصه ورود و استقرار قبایل مغول و ترک و ایجاد دگرگونی ها و گسست های گسترده در ساختار و نظم سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی بود. وی به‌عنوان ... بیشتر
جامعه‌شناسی تاریخی «قدسیت سلطان» و مفهوم «ظل‌الله» بر اساس منابع تاریخنگاری دورۀ ایلخانی
دوره 31، شماره 28 ، دی 1400، ، صفحه 101-119
چکیده
مفهوم «ظل‌الله» در تاریخ ایران دورۀ اسلامی با مفهوم «سلطنت» پیوند یافته و به‌نوعی بیانگر مبانی مشروعیت و قدرت حاکمان شده است. برخی از مورخان و محققان معاصر با رویکرد کلی‌نگر و تک‌ساحتی تفکر ... بیشتر
درآمدی بر بازشناسی تاریخنگاری منصوره اتحادیه
دوره 22، شماره 10 ، آذر 1391، ، صفحه 105-127
چکیده
توجه به تاریخنگاری زنان و پرداختن به ریشه‌های تاریخنگاری و تاریخ‌نگری مورخان زن، یکی از مباحث مهم معرفت‌شناختی در حوزه‌ی پژوهش‌های تاریخی به شمار میرود و در این منصوره اتحادیه بانوی مورخی است ... بیشتر
تاریخ نگاری و تاریخ نگری عبدی بیک شیرازی در تکمله الاخبار
دوره 24، شماره 13 ، تیر 1393، ، صفحه 105-123
چکیده
تاریخ نگری و تاریخ نگاریِ مورخین عصر صفوی، بر بنیان اصولی پایه گرفته است که، در کمتر دوره ای از دوره های تاریخ نگاری در ایران، با چنین بسط و گسترشی در این زمینه مواجه می شویم، در حقیقت در آثار مورخان این ... بیشتر
نگرش عوام به آثار باستانی در دوره قاجار
دوره 25، شماره 16 ، مهر 1394، ، صفحه 105-124
چکیده
دوره قاجار و مخصوصا عصر ناصری در ایران با تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی فراوانی همراه است که همه جنبه‌های زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داد. یکی از این تاثیرات در زمینه کشفیات باستانشناسی و تغییر نگرش ... بیشتر
تأثیر عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بر تحمیدیه های منابع تاریخ ایران اسلامی
دوره 28، شماره 22 ، اسفند 1397، ، صفحه 105-122
چکیده
در مَطلع بیشترِ دیباچه‌های منابع تاریخ ایران اسلامی تحمیدیه‌هایی به چشم می‌خورد که از نظر شکل، ساختاری مشابهی دارند اما در بُعد محتوا تفاوت‌هایی در آنها دیده میشود. این تفاوت‌ها تحت تأثیر عوامل ... بیشتر
درآمدی بر دوره‌بندی موضوعی و بوم‌محور از تاریخ ایران
دوره 32، شماره 29 ، فروردین 1401، ، صفحه 105-133
چکیده
مسئلۀ اصلی جستار حاضر این است که فارغ از دوره‌بندی‌های اروپامحور، آیا میتوان یک دوره‌بندی بوم‌محور از تاریخ ایران ارائه کرد. نویسنده برای پاسخ به این پرسش، ضمن ردّ دوره‌بندی‌های اروپامحور، می‌کوشد ... بیشتر
باز تعریف تاریخ سیاسی پیشنهاد برای سامان‌دهی تاریخ سیاسی‌پژوهی
دوره 20، شماره 5 ، فروردین 1389، ، صفحه 107-128
چکیده
دربارهی تاریخ سیاسی جوامع مختلف بسیار نوشته میشود، ولی در اکثریت قریب به اتفاق موارد، این تاریخ‌نگاری‌ها بر تعریف مشخص و موجهی از تاریخ سیاسی استوار نیست.به بیان دیگر، در اکثر این‌گونه کتاب‌ها ... بیشتر
ناکارآمدی ارزش‌زدایی از روایت تاریخی
دوره 20، شماره 6 ، آذر 1389، ، صفحه 107-144
چکیده
دیدگاهی که می‌پندارد هرگونه روایت تاریخی باید فاقد بار ارزشی باشد، چه دیدگاهی است و چرا باید این دیدگاه را ناکارآمد پنداشت؟این دو پرسش اصلی و سؤالات فرعی دیگری که به فراخور بحث مطرح می‌شوند و تلاش برای ... بیشتر
ایده ای پارادایمی در نقدِ عقلِ تاریخی در اسلام
دوره 28، شماره 21 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 107-129