دوره 33 (1402)
دوره 32 (1401)
دوره 31 (1400)
دوره 30 (1399)
دوره 29 (1398)
دوره 28 (1397)
دوره 27 (1396)
دوره 26 (1395)
دوره 25 (1394)
دوره 24 (1393)
دوره 23 (1392)
دوره 22 (1391)
دوره 21 (1390)
دوره 20 (1389)
دوره 19 (1388)
تعداد مقالات: 268
بینش و روش در تاریخنگاری و تاریخنگری حمدالله مستوفی قزوینی
دوره 24، شماره 14 ، دی 1393، ، صفحه 149-179
چکیده
حمدالله مستوفی قزوینی از مورخان و رجال دیوانی عصر ایلخانان بوده که با اثرپذیری از پیشینیان و نیز تأثر از روزگار خود، به نگارش آثاری در حوزه‌های تاریخ، شعر و جغرافیا روی آورده است. بینش مستوفی، ترکیبی ... بیشتر
بازشناسی تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایالت روان براساس مقایسة نسخ خطی دفاتر تحریر«لوای روان» در دو مقطع 998 و 1139ق/1590 و 1727م
دوره 28، شماره 21 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 153-174
چکیده
فقدان منابع در حوزة تاریخ اجتماعی ایران، آگاهیهای مورخان این حوزه از تاریخ ایران را محدود نموده است. در چنین شرایطی اسناد با توجه به جایگاهی که در میان منابع مکتوب تاریخی دارند، میتوانند تکیهگاه ... بیشتر
از روان‌شناسی تاریخی تا تاریخ روان‌شناختی
دوره 31، شماره 27 ، مرداد 1400، ، صفحه 153-176
چکیده
روان‌شناسی به‌عنوان دانشی که دربارۀ رفتار انسان بحث میکند، میتواند چشم‌اندازهای جدیدی در جهت بازخوانی گذشته برای پژوهشگران تاریخ ایجاد کند. هیچ دانشی به‌تنهایی قادر به شناخت تمامی جوانب حیات ... بیشتر
مثالب نگاری در شرق اسلامی
دوره 31، شماره 28 ، دی 1400، ، صفحه 153-184
چکیده
این پژوهش درصدد مطالعۀ چندوچون موضوع مطاعن و مثالب‌نگاری شرق اسلامی به روش اسنادی و کتابخانهای با رویکرد تاریخی و تحلیلی و انتقادی است. ریشۀ تاریخی این مثالب‌نگاری‌ها که با هدف ثلب، یعنی عیب‌گویی، ... بیشتر
باز شناسی مبانی مشترک نظری و ساختاری رسانه های شنیداری و تاریخ شفاهی
دوره 25، شماره 16 ، مهر 1394، ، صفحه 155-171
چکیده
بر اساس یک سنت دیر پا ، تاریخ نگاران به طور کلی نتایج تحقیقات خود را به صورت مکتوب به جامعه ارائه می دهند و دستاوردهای مبتنی بر تاریخ شفاهی نیز تا کنون دست کم در ایران تحت تاثیر این سنت بوده است.اما نکته ... بیشتر
تحلیل ساختار روایت در خاطرات روزنگاشت قهرمان میرزا عین‌السلطنه
دوره 30، شماره 26 ، دی 1399، ، صفحه 155-177
چکیده
قهرمان‌میرزا عین‌السلطنه، از نوادگان محمدشاه را میتوان در زمرۀ مهمترین افراد خاطره‌نگار عصر قاجاری دانست. او از یازده سالگی خاطره‌نویسی را شروع کرد و تا یک ماه پیش از فوت ادامه داد. توصیف دقیق بسیاری ... بیشتر
نقد و ارزیابی رویکردهای دکتر کاتوزیان به انقلاب مشروطۀ ایران
دوره 27، شماره 20 ، مهر 1396، ، صفحه 157-177
چکیده
انقلاب مشروطه از زمان وقوعش تاکنون از منظرهای گوناگون مورد ارزیابی قرار گرفته است. تداوم مناقشه‌های فکری در این بارۀ نشانگر زنده‌بودن اندیشۀ مشروطیت است و از ضرورت استمرار گفتگوهای انتقادی دربارۀ ... بیشتر
رویکرد و روایت مورخان دورۀ نادر در قبال سلسلۀ صفویه
دوره 32، شماره 29 ، فروردین 1401، ، صفحه 159-182
چکیده
مورخان رسمی اغلب بخشی از حاکمیت و نوشته‌های آن‌ها مبیّن سیاست‌‌های نظام حاکم بوده و معمولاً می‌‌کوشند تا روایتی مطابق با نگرش‌‌های حکومت ارائه کنند. در این میان مورخان رسمی دورۀ افشاریه به‌دلیل ... بیشتر
تاریخ آموزش رسمی محیطزیست در ایران: محیطزیست در کتابهای درسی دهه‌‌های 1370 و 1380
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، ، صفحه 163-196
چکیده
این مقاله ازطریق تحلیل محتوای کمّی کتابهای درسی پایۀ پنجم ابتدایی و سوم راهنمایی دهه‌‌های 1370 و 1380 و نیز بررسی میزان توجه به آموزش محیطزیست در نظام برنامه‌‌ریزی توسعه‌‌ای در تلاش است تا نشان ... بیشتر
بازنمایی ایدئولوژی در کتابهای آموزشی دانشگاهی تاریخ ایران
دوره 33، شماره 31 ، تیر 1402، ، صفحه 163-193
چکیده
این پژوهش در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی وندایک انجام گرفته است و متن کتابهای آموزشی دانشگاهی دربارۀ تاریخ ایران دورۀ میانه که توسط نویسندگان بومی و غیربومی تألیف‌شده از لحاظ تأثیر ایدئولوژی نویسندگان، ... بیشتر
رمزنگاری در دورۀ قاجار؛ گذر از رمزنگاری سنتی به رمزنگاری نوین
دوره 29، شماره 24 ، دی 1398، ، صفحه 165-187
چکیده
از زمان‌‌های دور برای ارسال پیغام‌‌های محرمانه بین جوامع بشری، ارتباطات رمزی وجود داشته است. در تاریخ ایران نیز رمزنویسان از اقلام رمزی زیادی استفاده کردهاند. بعد از پدیدآمدن تلگراف، اقلام رمزی ... بیشتر
صفین در تاریخنگاری ابن ابی الحدید
دوره 25، شماره 15 ، شهریور 1394، ، صفحه 167-175
چکیده
رویداد صفین به مثابه یکی از عمده ترین چالش های فرا روی حکومت امام علی، از دیر باز موضوع تأملات مورخان و تاریخ پژوهان بوده است. این واقعه که در زمره «فتن» شمرده شده، در تاریخ نگاری اسلامی- بویژه مکتب ... بیشتر
نمودهای ناسیونالیسم در کتابهای درسی تاریخ دوره‌ی پهلوی اول
دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 181-205
چکیده
بی‌تردید، نظام آموزشی، یکی از مهمترین پایه‌های هر جامعه به شمار می‌آید، که ضمن اثرگذاری بر دیگر نظامهای اجتماعی، از آن‌ها نیز تأثیر می‌پذیرد.دولت پهلوی اول با هدف مدرن‌سازی کشور، از جمله این عرصه ... بیشتر
واکاوی غرائبنگاری نسخۀ مصور چاپ سنگی «در بیان قصۀ حضرت سلیمان»
دوره 30، شماره 25 ، شهریور 1399، ، صفحه 181-213
چکیده
از کتابهای چاپ سنگی مصور، «در بیان قصۀ حضرت سلیمان» است که ضمن روایتگری به زبان عامیانۀ عصر قاجار، دارای شاخصۀ بصری غرائبنگاری است. مقالۀ حاضر با رویکرد آیکونوگرافی و با روش توصیفی‌تبیینی ... بیشتر
با توجه به عدم رعایت استانداردهای علمی توسط نویسنده محترم، این مقاله از سامانه مجله تا تعیین تکلیف قطعی حذف می شود. هیات سردبیری دو فصلنامه
دوره 19، شماره 4 ، بهمن 1388
چکیده
با توجه به عدم رعایت استانداردهای علمی توسط نویسنده محترم، این مقاله از سامانه مجله تا تعیین تکلیف قطعی حذف می شود. هیات سردبیری دو فصلنامه بیشتر
تحلیل محتوا و نقد مسائل محوری کتاب جدید تاریخ سال اول دبیرستان‌های ترکیه
دوره 33، شماره 32 ، دی 1402
چکیده
کتاب تاریخ سال نهم مدارس ترکیه کتابی ایده محور است که در اینجا سعی خواهد شد انگیزه‌های علمی مؤلف آن بهصورت عینی و مسئله محور تبیین گردد. روش مورداستفاده در این مقاله، تحلیل محتواست که معمولاً ازآن‌جهت ... بیشتر
رعایت استانداردهای نشر مؤسسۀ بین‌المللی ایزو در نشریه‌های فارسی رشتۀ تاریخ
دوره 29، شماره 23 ، تیر 1398، ، صفحه 159-184
چکیده
مقالات فارسی منتشرشده در حوزه‌های علوم مختلف و انتشار آن بهصورت چاپی و الکترونیک، از قواعد و قوانین خاصی پیروی میکند. قواعد حاکم بر نگارش و نشر مقاله در مجلات علمی ایران درحالی‌که از تشابهات ساختاری ... بیشتر
تحلیلی بر کاریکاتورهای روزنامۀ آذربایجان در عصر مشروطه (1325ه.ق)
دوره 31، شماره 27 ، مرداد 1400، ، صفحه 177-210
چکیده
در عصر مشروطه ابزارهای ارتباطی جدیدی در عرصۀ مطبوعات ایران هویدا شد. در پی فضای باز سیاسی، کاریکاتور از ابزارهایی بود که در برخی روزنامه‌ها و نشریات عصر مشروطه برای تبیین انتقادیِ اوضاع سیاسی و اجتماعی ... بیشتر
مطالعۀ تطبیقی تاریخ پیشدادیان در جامع‌‌التواریخ و مجمع‌‌التواریخ
دوره 30، شماره 26 ، دی 1399، ، صفحه 179-204
چکیده
در میان تاریخ‌نامه‌‌های متعددی که در دورۀ ایلخانی، تاریخ پیشدادیان را روایت کردهاند، جامع‌‌التواریخ رشیدالدین ویژگیهای منحصربه‌فردی دارد که در آثار پیشینیان دیده نمی‌‌شود. یک قرن پس از ... بیشتر
تاریخ میان‌رشته‌ای و جایگاه آن در پژوهش‌های تاریخی
دوره 32، شماره 29 ، فروردین 1401، ، صفحه 183-220
چکیده
حامیان «تاریخ میان‌رشته‌ای» با طرح این دیدگاه که رویکردهای اکتشافی‌ـ‌توصیفی به‌عنوان روش اصلی در پژوهش‌های تاریخی دیگر پاسخ‌گوی یک پرسش، حل یک مسئله یا پرتوافکنی بر حل یک موضوع پیچیدۀ جوامع ... بیشتر
تحلیل مضمونی اخبار خوارج عصر امویان (132-41) در منابع تاریخی اصحاب حدیث
دوره 31، شماره 28 ، دی 1400، ، صفحه 185-209
چکیده
پژوهش حاضر با درک ارزشمندی میراث تاریخی اصحاب حدیث و اثرگذاری آن در ذهن مخاطبان این آثار در موضوع خوارج عصر اموی و با هدف کشف شبکۀ مضمونی موجود در این متون و برای رسیدن به الگویی که توضیح‌دهندۀ منطق کلی ... بیشتر
عوامل توجه تاریخنگاران ایرانی به شعر حافظ شیرازی و کارکردهای آن در متون تاریخی(از تیموریان تا قاجاریه 14- 9هـ.ق)
دوره 29، شماره 24 ، دی 1398، ، صفحه 189-211
چکیده
شعر به‌مثابۀ ابزاری مؤثر و سودمند، حضوری گسترده در متون تاریخی ایرانیان داشته و کارکردهای گوناگونی را در بیان روایت، عهده‌دار شده است. حافظ، حافظۀ تاریخی و ایرانی ماست و از زمرۀ شاعرانی که برخی از اشعارش، ... بیشتر
از آل‌عثمان تا امپراتوری عثمانی؛ نام‌شناسی تاریخ‌نگارانه
دوره 33، شماره 31 ، تیر 1402، ، صفحه 195-220
چکیده
در متون مطالعاتی کنونی با وجود این که اغلب تعبیر «امپراتوری عثمانی» برای اشاره به عثمانیان رواج بیشتری دارد، نوعی از آشفتگی دربارۀ نام این سلسلۀ مسلمان به چشم می‌خورد، به‌ویژه اینکه این عنوان ... بیشتر
مفهوم و پیوند زمان و مکان در تاریخنگری قدیم ایرانی (با تمرکز بر دورۀ ساسانیان)
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، ، صفحه 197-225
چکیده
پژوهش حاضر براساس این مسئله شکل گرفته است که زمان و مکان در تاریخنگری قدیم ایرانی چه معنا و نسبتی دارد. آنچه از تاریخنگری قدیم ایرانی در نظر داریم، الگوی نظری و مفصل‌‌بندی گفتمانیِ متشکل از مجموعه‌‌ای ... بیشتر
مقایسۀ تحلیلی جغرافی‌نگاری ابن‌خردادبه و اصطخری
دوره 30، شماره 25 ، شهریور 1399، ، صفحه 215-241