نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین
2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد‌از اسلام، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین
چکیده
حمدالله مستوفی قزوینی از مورخان و رجال دیوانی عصر ایلخانان بوده که با اثرپذیری از پیشینیان و نیز تأثر از روزگار خود، به نگارش آثاری در حوزه‌های تاریخ، شعر و جغرافیا روی آورده است. بینش مستوفی، ترکیبی از عقلگرایی و مشیتباوری، و روش او نیز متأثر از معرفتشناسیاش به تاریخ، آمیزهای از شیوۀ انتقادی و روایی با سادهنویسی و تکیه بر استناد‌هاست. در پژوهش حاضر، فرض بر آن است که مستوفی بهعنوان مسلمانی متدین بر‌خلاف بسیاری از مورخان معاصر و قبل‌از خودش، ضمن اثرپذیری از نگاه سنتی، مؤلفههای نقد و سنجش روایات و نگاه منطقی را در آثار خود منعکس کرده است. هدف از مقالۀ پیشِ‌روی، آن است که با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، رابطۀ میان بینش مستوفی با سبک تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگری او روشن و به این پرسش، پاسخ داده شود که بینش تاریخی مستوفی بر تاریخ‌نگاری او چه اثری گذاشته است. یافتههای پژوهش نشان میدهند نظام فکری این مورخ دیوانی، مبتنی‌بر دو رویکرد روایی و انتقادی، و نگاه مشیتباورانه بوده و او ضمن سلطنت‌گرایی و دفاع از ایلخانان ایرانی، اطلاعات فراوانی را دربارۀ اوضاع نابسامان سیاسی، مذهبی، اجتماعی و اقتصادی ایران در دوران مغولان و ایلخانان ثبت کرده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Insights and methods in the history and historicizing of Hamdollah Mustawfi Qhazvini
نویسندگان [English]
- Zekrollah Mohammadi 1
- Masoud Adinehvand 2
1 Associated Professor, Department of History, Imam Khomeini International University of Qazvin
2 P.H.D Candidate in History, Imam Khomeini International University of Qazvin
چکیده [English]
Hamdollah Mustawfi Qazvini was one of the historians and scholars of Ilkhanids period who, under the influence of his predecessors and influenced by his time, embarked on writing books on history, poetry, and geography. Mustawfi's insight was a combination of rationalism and fatalism and his method, also influenced by his knowledge of history, is a blend of critical method and narrative relying on simple rhetoric and citations. It is assumed that Mustawfi as a pious Muslim unlike many of his contemporary historians and predecessors, while influenced by the traditional viewpoint, has reflected indices of criticism and logical look in his works. The aim of this research is to, based on a descriptive-analytical method, shed light on the relation between his insight and attitude on the methodology of historiography and attitude toward history and tries to respond to the question that how has Mustawfi's attitude and insight influenced his historiography? Data of the article show that this historian's system of thought and ideas had been based on the two narrational and critical approaches and his fatalistic views. While being pro-monarchy and defending Iranian Ilkhanids, he has recorded a lot of information from the chaotic political, religious, social and economical situation of Iran during Mongols and Ilkhanidsperiod.
کلیدواژه‌ها [English]
- Hamdollah Mustawfi
- Ilkhanids
- Historiography
- Historicizing
- Rationalism
- Providence
)