Document Type : Scientific-Research

Authors

1 Assistant Professor, Department of History , Persian Gulf University of Busheher

2 PHD Candidate in History , Persian Gulf University of Busheher

Abstract

With classification of sciences according to Muslim’s extent of thought and scope of knowledge in the early AH centuries the basis for the formation of encyclopedia writing knowledge was provided. Encyclopedias with different and sometimes the same aims and intentions define and explain a summary of known sciences of each era. Encyclopedias contents which are about a science or sciences can be a base to classify these works in two categories “general” or several sciences and “professional” or a science. In the meantime structure and content of Ajayebnameh claim them as the third kind of encyclopedias in which dominant form of wonderbooks are the main feature of including sciences. Although the impact of the Greek attitude in the first classification of sciences and in encyclopedias led to ignoring history as a science but history was one of the first sciences of intrest to Muslims and found its position among other sciences. So it was obvious that as the importance of history increased this science gained a new and more important position in classification for encyclopedia writers. This article tries to explain, question and give assumptions about the position of history and historiography in encyclopedias and to explain the relation between Ajayebnamehs with encyclopedias.

Keywords

- ابن‌ندیم، محمد‌بن اسحاق (1381). الفهرست. ترجمۀ محمدرضا تجدد. تهران: اساطیر.
- ابوریحان بیرونی، محمدبن ‌احمد (1389). آثارالباقیه عن القرون­الخالیه. ترجمۀ اکبر دانا‌سرشت. تهران: امیرکبیر.
- آیینه‌وند، صادق (1377). علم تاریخ در گسترۀ تمدن اسلامی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- بارتولد، و. و. (بی­تا). بررسی مختصر فرهنگ و تمدن اسلامی. ترجمۀ علی‌اکبر دیانت. تبریز: احیاء.
- براتی، پرویز (1387). روایت شکل و ساختار فانتزی عجایب­نامه­ها. تهران: افکار.
- نلسون‌ فرای، ریچارد (گردآورنده) (1379). تاریخ ایران کمبریج . ترجمۀ حسن انوشه. تهران: امیرکبیر.
- تفضلی، احمد (1378). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به‌کوشش ژاله آموزگار. تهران: سخن.
- جمالی یزدی، مطهربن ‌محمد ( 1386). فرخ‌نامه. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
- خوارزمی، محمدبن ­احمد (1383). مفاتیح‌العلوم. ترجمۀ سیدحسین خدیو جم. تهران: علمی و فرهنگی.
- رزنتال، فرانتس (1385). میراث کلاسیک اسلام. ترجمۀ علیرضا پلاسید. تهران: طهوری.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1362). تاریخ در ترازو. تهران: امیرکبیر.
- سجادی، سیدصادق و هادی عالم‌زاده (1375). تاریخ‌نگاری در اسلام. تهران: سمت.
- سلطانی، اکرم (1385). «بحثی پیرامون عجایب‌نامه‌ها و نظایر آن (معرفی غرایب الدنیا و عجایب الاعلی شیخ آذری طوسی)». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دوره 57. ش 2. صص 149-131.
- شمس­الدین عاملی، محمدبن ­محمود (1380). نفایس الفنون فی عرایس العیون. به‌تصحیح و پاورقی حاج‌میرزا ابوالحسن شعرانی. تهران: اسلامیه.
- صفا، ذبیح‌الله (1369). تاریخ ادبیات در ایران. ج 1. تهران: فردوس.
- عبدالرحمن، ‌بن‌خلدون (1362). مقدمۀ ابنخلدون. ترجمۀ محمدپروین گنابادی. تهران: علمی و فرهنگی.
- فخررازی، محمدبن ­عمر (1382). جامعالعلوم. به‌تصحیح سیدعلی آل‌داوود. تهران: بنیاد موقوفات دکترافشار.
- قلیزاده، محمدرضا (1388). منازعات فرقه­ای و تحول مذهبی در ایران. قم: حبیب.
- قمیر، یوحنا (1363). اخوان­الصفا یا روشنفکران شیعی‌مذهب. ترجمۀ محمدصادق سجادی. تهران: فلسفه.
- محمدبن ­محمود همدانی (1375). عجایب­نامه. ویراستار: جعفر مدرس صادقی. تهران: مرکز.
- محمدبن ­ایوب، الحاسب (1371). تحفهالغرائب. به‌تصحیح جلال متینی. تهران: معین.
- جمعها و رتبها و قدم لها البیر نصری نادر (1964). من رسائل اخوانالصفا و خلانالوفا. بیروت: مطبعه الکائولیکیه.
- رامهرمزی، ناخداشهریار (1348). عجایب هند. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- نصر، سیدحسین (بی­تا). سه حکیم مسلمان. ترجمۀ احمد آرام. تبریز: کتاب‌فروشی سروش.
- یواقیت­العلوم و دراری­النجوم (1345). نویسنده: ناشناس. به‌تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.