Document Type : Scientific-Research

Authors

1 Assistant Professor, Department of History, Birjand University

2 PHD Candidate in History of Islamic Revolution, Research Institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution

Abstract

The nature of Dasātiri texts or neo Zoroastrian issue has been investigated by humanities scholars for ages. Azarkayvanians attitudes towards Iran history and Dasātiri narrative on history of ancient Iran and impact on Qajars era Historiography have not been taken into account to a great extant. Historians of Qajar period reaction toward Dasātiri narrative on history of ancient Iran is the main issue being investigated in the present study. The research hypothesis is that despite accepting Dasātiri narrative on history of ancient Iran, Qajars historians rejected and criticized it. This study primarily aims at considering Azarkayvanians attitudes toward historiography narratives of Qajar era about history of ancient Iran and the maner in which historians have been affected by Dasātiri texts from Fath Ali shahs to constitutional era. Keyword: Qajar Historiography Azarkayvanian, Mohammad Tghi Khan Sepehr, Reza Gholi khan Hedayat, Jala al-Din Mirza Ghajar, Mirza Agha khan Kermani.

Keywords

ـاحمدی، حسین و عبدالرسول خیراندیش (1391). «آذرکیوانیان و تأثیر آنان بر باستان‌گرایی در تاریخ‌نگاری معاصر ایران». فصلنامه تاریخ ایران، ش12. تابستان و پاییز، صص 1-31.
ـاعتضادالسلطنه، علی‌قلی میرزا پسر فتحعلی­شاه (1259­ق). اکسیرالتواریخ. ج1. نسخه خطی شماره 1238.کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
ـ  اعتمادالسلطنه، محمدحسن (1292ق). تاریخ ایران. طهران.
ـ  ـــــــــ . (1308-1311ق). درر التیجان فی تاریخ بنی­الاشکان. طهران: دارالطباعة دولتی.
ـالاصفهانى‏، حمزه بن الحسن (بی‌تا). تاریخ سنى ملوک الارض و الانبیاء علیهم الصلاه و السلام‏، بیروت، منشورات دار مکتبه الحیاه.
ـامانت، عباس (1377). «پورِ خاقان و اندیشه بازیابی تاریخ ملی ایران: جلال­الدین­میرزا و نامه خسروان». فصلنامه ایران­نامه. س 17. ش4. زمستان. صص 5- 54.
ـآخوندزاده، میرزا فتحعلی (1357). الفبای جدید و مکتوبات. به اهتمام پروفسور حمید محمدزاده. تبریز: نشر احیا.
ـ آئین هوشنگ (1296­ق.). مقدمه و خاتمه مظلوم مسافر مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا یزدانی ملقب به درویش فانی. طهران: بی­نا.
ـبلعمی، ابوعلی (1380). تاریخنامه طبری: گردانیده منسوب به بلعمی، به تصحیح و تحشیه محمد روشن، 2 ج، تهران، انتشارات سروش.
ـبهار، محمدتقی. سبک‌شناسی. ج3. تهران: زوار، 1381.
ـپور داود، ابراهیم (1355). «دساتیر» در: فرهنگ ایران باستان. زیرنظر بهرام فره­وشی. بخش نخست. چ2. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. صص 17-51.
ـتوکلی­طرقی، محمد (1382). تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ. تهران: نشر تاریخ ایران.
ـجلال­الدین­میرزا ([1324­ق. / 1284]). نامه خسروان: داستان پادشاهان پارس به‌زبان پارسی که سودمند مردمان بویژه کودکان است. نخستین نامه از آغاز آبادیان تا انجام ساسانیان. دومین نامه از آغاز طاهریان تا انجام خوارزمیان. سیمین نامه از آغاز چنگیزخان تا انجام زندیان. بمبئی: به‌دست یاری خانصاحب میرزا محمدخان ملک الکتاب مظفری پریس.
ـالحسینی، السید جمال (1379). تاریخ اجمالی ایران و تتمه­البیان فی تاریخ الافغان و البیان فی الانجلیز و الافغان. اعداد و تقدیم سیدهادی خسروشاهی. تهران: کلبه شروق.
ـدینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (1386). اخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، نشر نی.
ـذکاء­الملک فروغی، میرزا محمدحسین و میرزا محمدعلی­خان. (1314-1313­ق.). تاریخ سلاطین ساسانی که طبقة چهارم از ملوک فرس یا پادشاهان عجم بوده­اند. ج 1. تهران: اداره انطباعات.
ـذکاء­الملک فروغی، میرزا محمدحسین‌خان و معتمدالسلطان میرزا محمدعلی‌خان. (1318­ق). تاریخ ایران از اول تاریخ تا کنون به سبک این عصر و زمان. ج1. تهران: شرکت طبع کتاب.
ـذکاء­الملک [فروغی، میرزا محمدحسینخان] و میرزا محمدعلیخان ذکاء­الملک (1326­ق). تاریخ ایران از اول تاریخ تا کنون به سبک این عصر و زمان. ج2. تهران: شرکت طبع کتاب.
ـسپهر، محمدتقی لسان‌الملک (1377). ناسخ­التواریخ (تاریخ قاجاریه). ج1: از آغاز تا پایان سلطنت فتحعلی­شاه. به اهتمام جمشید کیان­فر. تهران: اساطیر.
ـ سپهر، محمدتقی (بی­تا). ناسخ­التواریخ. کتاب اول. ج1. طهران: چاپ سنگی.
ـ شهمردان، رشید (1363). تاریخ زرتشتیان. تهران: فروهر.
ـ فرزانه بهرام بن فرهاد (بی­تا). شارستان چهار چمن. بی­جا: بی­نا.
ـطبری، محمدبن جریر (1375). تاریخ طبری، ترجمه­ ابوالقاسم پاینده، ج1 و 16، تهران، انتشارات اساطیر.
ـکرمانی، میرزا آقاخان (1387). نامة باستان. به کوشش علی عبداللهی­نیا. کرمان: نشر مرکز کرمان‌شناسی.
ـکرمانی، میرزا آقاخان (1340­ق). صد خطابه. نسخه خطی شماره 772. کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
ـکرمانی، میرزا عبدالحسین­خان. (1389). آیینة سکندری: تاریخ ایران از زمان ماقبل تاریخ تا رحلت حضرت ختمی مرتبت. به اهتمام علی­اصغر حقدار. تهران: نشر چشمه.
ـکرمانی، میرزاآقاخان (2000). سه مکتوب. به کوشش و ویرایش بهرام چوبینه. آلمان: انتشارات نیما.
کیخسرو اسفندیار (1362). دبستان مذاهب. با یادداشت­های رحیم رضازاده ملک. تهران: کتابخانه طهوری.
ـگوبینو، کنت (1326). تاریخ ایرانیان. ترجمه ابوتراب خواجه‌نوریان (نظم­الدوله). مقدمه نصرالله فلسفی. تهران: شرکت مطبوعات.
ـ مجتبایی، فتح­الله (1374). «آذرکیوان»، در: دایره‌المعارف بزرگ اسلامی. ج1. زیر نظر محمدکاظم موسوی بحنوردی، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
ـمسکویه، ابوعلی احمدبن‌محمد (1294­ق.). جاویدان خرد. ترجمه ابن‌شمس‌الدین محمدحسین. [همراه با موخره­ای از] مانکجی لیم‌جی هوشنگ هاتریا. [تهران]: بی­نا.
ـ معین، محمد (1336). «آذر کیوان و پیروان او». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ش39. فروردین. صص 42ـ 25.
ـ مقدسی، مطهر بن طاهر (1381). آفرینش و تاریخ (البدء و التاریخ)، مقدمه، ترجمه و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، ج1، تهران، نشر آگه.
ـ ملکم، سرجان (1380). تاریخ کامل ایران‏. ترجمه میرزا اسماعیل حیرت‏. تهران: افسون.
ـمیرخواند، محمدبن­خاوندشاه­بن­محمود (1380). تاریخ روضه­الصفا فی سیره الانبیاء و الملوک و الخلفا. تصحیح و تحشیه جمشید کیان­فر. ج1. تهران: انتشارات اساطیر.
ـهدایت، رضاقلی­خان بن محمدهادی (بی­تا). فرهنگ انجمن آرای ناصری. به اهتمام سید اسماعیل کتابچی و اخوان. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
ـهدایت، رضاقلی­خان (1373). فهرس­التواریخ. تصحیح و تحشیه عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـهدایت، رضاقلی­خان (1380). تاریخ روضه­الصفای ناصری. تصحیح و تحشیه جمشید کیان­فر. ج 13 و 14. تهران: انتشارات اساطیر.
ـهدایت، رضاقلی­خان (1274­ق). نژادنامه. نسخه خطی شماره 8911. کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
 ـیعقوبی، ابن واضح (1362). تاریخ یعقوبی. ترجمه محمد ابراهیم آیتی. ج 1 و 2. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ Amanat, Abbas .(2004)."Historiography Viii. Qajar Period" in:Encyclopaedia Iranica. Vol.XII. Edited by Ehsan Yarshater. New York: Encyclopaedia Iranica Foundation. pp. 369-77.
- Corbin, Henry .(1987)." ĀZAR KAYVĀN" in:Encyclopaedia Iranica. Vol.III. Edited by Ehsan Yarshater. New York: Encyclopaedia Iranica Foundation. pp. 183-187.
- Malcolm, Sir John. (1929).The History of Persia, from the most early period to the present time. London.