نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور اصفهان

چکیده

از جمله ادوار درخشان تاریخ ایران دوره صفویه است . در این برهه تاریخ ایران شاهد تحول بزرگی در عرصه های مختلف سیاسی و فرهنگی بود. در این دوره صفویان با اعلام رسمیت یافتن تشیع نه فقط از توان ایدئولوژی پویایی تشیع جهت سلطه سیاسی خود بهره گرفتند بلکه این واقعه چهره مذهبی ایران را نیز تحت تاثیر قرار داد . تاریخ نگاری این دوره از جمله عرصه های بودکه از این حادثه بزرگ متاثر گردید و به نوعی آیینه تمام نمای عصر خود شد. در واقع هدف اصلی این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیلی و برپایه منابع کتابخانه ای تنطیم گردیده است پاسخ به این سوال مهم است که : تغییر دیدگاههای مذهبی در دوره صفویه چه تاثیری در تاریخ نگاری عمومی این دوره داشته است؟ بررسی های اولیه موید آن است که اگر چه تاریخ نگاری عمومی عصر صفوی در شیوه و اسلوب کلی استمرار تاریخ نگاری عصر تیموری بود اما تغییر ات مذهبی عصر صفوی چهره تاریخ نگاری عمومی این دوره را نیز متاثر کرد. چنانکه تواریخ عمومی این دوره نیزدر کنار نهادهای سیاسی و فرهنگی صفویه در جهت نهادینه کردن فرهنگ تشیع دراین دوره گام برداشتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Reflection of Changes in religious views on Public Histories in Safavid Era

نویسنده [English]

  • Badr al-Sadat Alizadeh Moghaddam

Assistant Professor, Department of History, Payam Noor University of Isfahan

چکیده [English]

Historiography in every era is the complete mirror of that era. One of the brightest eras in Iran history is Safavid era. In this era, Iran history was involved with the greatest changes in different political and cultural arenas. In this era, Safavids with making official of Shia religion, not just took the advantage of ideology for political domination, but they also changed Iran’s ideological and religious face. Historiography was affected a lot by this great event and it even became the complete mirror of it’s era. In fact, the main objective of this research which is prepared by analytical and descriptive method and based on library resources is to answer this important question: What was the effects of changes in religious views in Safavid era on public historiography? Primary investigations show that although Safavid public historiography is the continuation of Teimuri historiography in the method and style, but religous changes also affected this era’s public historiography. Public history beside Safavid political and cultural constitutions, established Shia culture in this era.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: public histories
  • Safavid
  • Shia
  • Historiography
ـ  احمدی، نزهت(1388). رویا و سیاست در عصر صفوی. تهران: نشر تاریخ ایران.
ـ  استرآبادی، سید حسین(1364). تاریخ سلطانی(از شیخ صفی تا شاه صفی). به اهتمام احسان اشراقی. تهران: انتشارات علمی.
ـ امینی هروی، امیر صدرالدین ابراهیم (1383). فتوحات شاهی، تصحیح محمدرضا نصیری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ  حسین‌زاده شانه‌چی، حسن(1388). «ترجمه کتب سیره و مناقب امامان در عصر صفوی». مجله پژوهش‌های تاریخی. شماره 2.
ـ  خواند میر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین الحسینی (1353). حبیب‌السیر، به کوشش محمد دبیرسیاقی، ج3، تهران: انتشارات خیام.
ـ  روملو، حسن بیک (1329). احسن‌التواریخ. به اهتمام عبدالحسین نوایی. تهران: بنگاه ترجمه ونشر کتاب.
ـ  صفا، ذبیح‌الله(1370). تاریخ ادبیات در ایران ج 5، بخش سوم. تهران: انتشارات فردوس.
ـ علامی، ابوالفضل: اکبرنامه (1372). به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد. ج2. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـ  غفاری قزوینی، احمد(1404). تاریخ نگارستان. تصصحیح مرتضی مدرس گیلانی. تهران: انتشارات حافظ.
ـ غفاری قزوینی، احمد (1343). تاریخ جهان آرا. تهران: انتشارات حافظ.
ـ  قزوینی مستوفی، محمدمحسن بن محمدکریم(1375). زبدةالتواریخ. تصحیح بهروز گودرزی. تهران: بنیاد موقوفات افشار.
ـ  قزوینی، میر یحیی بن عبدالطیف(1363). لب‌التواریخ. تهران: انتشارات بنیاد گویا.
ـ  قمی، قاضی احمد(1359). خلاصةالتواریخ. تصحیح احسان اشراقی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـ کویین، شعله(1387). رؤیاهای شیخ صفی‌الدین و تاریخِ نوشته‌های صفوی. ترجمه منصور چهرازی. تهران: کتاب ماه، شماره 37ـ 38.
ـ  نوید شیرازی، العابدین علی (عبدی بیک) (1369). تکملةالاخبار. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: نشر نی.
ـ  واله اصفهانی، محمد یوسف(1372). خلدبرین. به کوشش میرهاشم محدث. تهران: بنیاد موقوفات افشار.
ـ یزدی، جلال‌الدین (1366). تاریخ عباسی «روزنامه ملا جلال» به کوشش سیف‌الدین وحیدنیا. تهران: انتشارات وحید.