نویسنده

• ناصر صدقی

استادیار دانشگاه تبریز

چکیده

روش ابن خلدون در مطالعات تاریخی در اصل بر پایه نقد و ارزیابی روش‌های تاریخ‌نگاری اسلامی شکل گرفته است. او بعد از نقد همه‌جانبه و به خدمت گرفتن برخی سنّت‌های فکری نهفته در تاریخ‌نگاری اسلامی، روش ابداعی خود را در نقد و ارزیابی اخبار تاریخی، یعنی انطباق اخبار تاریخی با واقعیات تاریخی مطرح می‌کند.
وی در این روش برای رسیدن به شناخت تاریخی منظم و منطقیِ منطبق با واقعیات تاریخی، با پیوند دادن استدلال‌های فلسفی و روش‌های منطقی با معرفت تاریخی، روش‌های استقرار و قیاس را در تحلیل‌ پدیده‌های تاریخی به کار می‌گیرد. استفاده از این روش‌ها، ابن خلدون را به سطحی از شناخت پدیده‌های تاریخی می‌رساند که با آن به ابداع و درک مفاهیم و الگوهای نظری در تبیین پدیده‌های تاریخی دست می‌یابد.
در واقع غایت نظام روش‌شناسی ابن‌خلدون، طرح مفاهیم و نظریه‌های جامعه‌شناختی در بررسی پدیده‌های تاریخی و گام نهادن در عرصه جامعه‌شناسی تاریخی جوامع اسلامی از طریق پیوند دادن روش‌ها و نتایج علم عمران (جامعه‌شناسی) و موضوع‌های علم تاریخ است. مفاهیم و نظریه‌هایی که براساس روش‌های منطقی و عقلانی جامعه‌شناختی و معرفت تاریخیِ حاصل از تحلیل علّی پدیده‌های تاریخی موضوع مطالعه، یعنی همان عناصر عمران یا اجتماع انسانی شکل گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• ابن خلدون
• مطالعات تاریخی
• روش انطباق
• استقرا و قیاس
• نظریه‌پردازی

عنوان مقاله [English]

The Methodology of Ibn- Khaldun in Historical Studies

نویسنده [English]

• Naser Sedghi

Assistant Professor, Tabriz University