نویسنده

• احمد کلاته ساداتی

دانشجوی دوره دکتری جامعه شناسی(گرایش تغییرات اجتماعی ) دانشگاه شیراز.

چکیده

هدف تحقیق حاضر، ارزیابی رئالیسم انتقادی در تاریخ‌گری ابن‌‌خلدون و معرفی مدل «دوری» وی در مورد تاریخ است.روش این پژوهش نیز در چارچوب مطالعه‌ای اسنادی است و نتایجی که از آن حاصل شد این است که دیدگاه ابن‌خلدون از یک‌سو دارای وجهی انتقادی و از سوی دیگر، رئالیستی است.وجه انتقادی آن بر انتقاد از اخبار رایج و مطابقت آن با واقعیات تاریخی برای نیل به تاریخ درست و معتبر تأکید دارد و وجه رئالیستی آن بر عبور از سطح ظاهر و ورود به سطوح زیرین تاریخ برای کشف«طبایع» تاریخ تمرکز دارد.
طبایع تاریخ، همان قواعدی است که تغییر و تحولات اجتماعات بشری بر اساس آن انجام می‌گیرد.ابن‌خلدون با این رویکرد، مدلی دوری از تحولات تاریخی ارائه می‌دهد.«عصبیت»، نیروی پویای این مدل است.بادیه و شهر نیز شکل‌های این مدل هستند.نقد خبر تاریخی با تکیه بر ارزیابی کیفیِ مستندات تاریخی برای رسیدن به واقعیت و کشف طبایع تاریخ، وجه برجسته‌ی دیدگاه ابن‌خلدون است که در مقاله مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.بر اساس این رویکرد، ابن‌خلدون معتقد است، تاریخ را باید از اعوجاجات/جعلیات، پالایش کرد تا بتوان بر پایه‌ی آن، به ارائه‌ی تحلیلی درست از وقایع دست یافت.

کلیدواژه‌ها

• ابن‌خلدون
• رئالیسم انتقادی
• تاریخی‌گری
• عصبیت
• مدل دوری

عنوان مقاله [English]

Critical Realism and Cyclical Model in Historicism of Ibn Khaldun

نویسنده [English]

• Ahmad Kalateh Sadati

Ph.D. student of sociology (trend of social change), Shiraz University.

چکیده [English]

 this investigation is about to evaluate critical realism in the view of Ibn Khaldun. Also other goal is to evaluate his cyclical model about rise and fall of village (Badyah) and city (Shahr). This document based study shows that Ibn Khaldun's view has a critical aspect in one hand and a realistic dimension on the other. The critical aspect focuses on reviewing historical narratives and matching it with historical facts to achieve accurate and reliable history. Its Realistic aspect focuses on passing the surface and entrance to the depth in order to discover the "nature (Tabia'a)" of history. nature of history are that rules that human social changes are done according them. Ibn Khaldun gives a cyclical model of historical developments according to this approach. "Assabyah" is the dynamic force, and Village (Badyah) and city (Shahr) are the forms of this model. Critique of historical narrative in order to reach the reality, based on qualitative evaluation of historical facts is the prominent dimension of Ibn Khaldun's viewpoint. According to this view Ibn Khaldun believes that history should be purified from forgery and ambiguity to present the perfect evaluation of events.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ibn Khaldun
• Critical Realism
• Historicism
• Assabyah
• Cyclical Model