Document Type : Scientific-Research

Authors

1 PHD Candidate, Department of History, Tehran University

2 Associated Professor, Department of History, Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

Mohammad ibn Zakariya Al- Razi is one of the most famous Physicians in Islamic Civilization, whose opinions and works have played  an important role  in the  History of medicine. Al- Hawi fi Al-Tibb is his most famous work that sometimes has been considered similar to  Al- Jami' Al-Kabir. The importance of Al-Hawi in History of Medicine Studies has demanded studying the similarnties and differences   betweenAl-Jami' Al-Kabir. Ibn Abi Usayba'a and Al-Qifṭī (Among Classic Writers) and Albert Iskandar, Mehrnaz Katuzian and Sami Hamarneh (Among Recent writers), distinguish between these two books. Nevertheless however, the study of other Al- Razi's works, other works of Islamic medicine and the Islamic Bibliographic books shows that we can't demonstrate exactly that Al- Hawi and Al- Jami are an identical work, althoughwe have obtained more evidence proving thier similarity.. This Article attempts to show there are some differences and similarities between these two works based on evidences.

Keywords

ـ ابن ابی‌اصیبعه (2001). عیون الأنباء فی طبقات الأطباء. تحقیق عامر نجار. قاهره‏: الهیئه المصریه العامه للکتاب‏.
ـ ابن‌بیطار (1412). الجامع لمفردات الادویه و الاغذیه. بیروت: دارالکتب العلمیه. 1412ق.
ـ ابن‌جلجل، طبقات الأطباء و الحکماء. تحقیق فؤاد سید.‏ قاهره: مطبعة المعهد العلمی الفرتسی‏. 1955م.
ـ ابن‌ندیم، محمد بن‌اسحاق (1871). الفهرست. به کوشش گوستاو فلوگل. لایپزیک.
ـ اذکایی، پرویز (1384). حکیم رازی. تهران: طرح نو.
ـ امین، حسن (1418ق). مستدرکات اعیان الشیعه. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
ـ بروکلمان، کارل (1975). تاریخ الادبی العربی. ترجمه عبدالحلیم نجار. قاهره: دارالمعارف.
ـ بیرونی، ابوریحان (1366). فهرست کتاب‌های رازی. تصحیح و ترجمه مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران.
ـ تقوی، محمد (1396). «آراء محمد بن‌ زکریای رازی در علم روان‌شناسی؛ با تأکید بر کتاب الحاوی فی الطب». در مجموعه مقالات همایش بین‌المللی نقش و جایگاه عربی‌نویسان و عربی‌سرایان ایرانی در رشد و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی. شیراز: دانشگاه شیراز.
ـ حمارنه، سامی. «الرازی الطبیب أبوبکر محمدبن زکریا الرازی». التراث العربی. شماره 7. 1419.
ـ رازی، محمدبن زکریا (1412ق). تقاسیم العلل. به کوشش صبحى محمود حمامى.‏ حلب: منشورات جامعة حلب معهد التراث العلمی العربی‏.
ـ ـــــــ (1422ق). الحاوی فی الطب‏. تحقیق هیثم خلیفة طعیمى‏. بیروت‏: داراحیاء التراث العربی‏.
ـ ـــــــ (1343ش). السیرة الفلسفیه (به انضمام شرح احوال و آثار رازی به قلم مهدی محقق). تهران: کمیسیون ملی یونسکو در ایران.
ـ ـــــــ (1372ش). الشکوک علی جالینوس. تحقیق مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران.
ـ ـــــــ (1430ق). طب الملوکی‏. تحقیق محمد یاسر زکور. بیروت‏: دار المنهاج‏.
ـ ـــــــ (1403ق). القولنج. تحقیق صبحى محمود حمامى‏. حلب: منشورات جامعة حلب معهد التراث العلمی العربی‏.
ـ ـــــــ (1416ق). الفصول أو المرشد. تحقیق بیر زکى اسکندر. قاهره‏: معهد المخطوطات بجامعة الدول العربیة.
ـ سزگین، فؤاد (1379ش). تاریخ نگارش‌های عربی. گروه مترجمان (زیر نظر احمدرضا رحیمی ریسه). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـ فرخنده‌زاده، محبوبه و مصطفی گوهری فخرآباد. «داروسازی محمد بن زکریای رازی». تاریخ و تمدن اسلامی. ش21. بهار و تابستان 1394.
ـ قفطی، علی بن‌یوسف (1326ق). إخبار العلماء بأخبار الحکماء. تصحیح‌ محمدامین خانجی مکتبی. قاهره: دارالکتب‌ الخدیویه‌.
ـ کاتوزیان صفدی، مهرناز. «الحاوی». دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز نشر دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. 1392.
ـ کرمانی، نفیس بن عوض (1387ش). شرح الاسباب و العلامات. قم: جلالالدین.
ـ ـــــــ (1387ش). مفردات و معالجة الامراض (شرح الموجز). تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.
ـ مجوسی اهوازی، علی بن عباس(1294ق). کامل الصناعه الطبیه. بولاق: المکتبة الکبری.
ـ محقق، مهدی (1352ش). فیلسوف ری. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی تهران و مک‌گیل.
ـ محمود حمامی، صبحی، (1403ق). مقدمه بر القولنج رازی. حلب: منشورات جامعة حلب معهد التراث العلمی العربی‏.
ـ نجم‌آبادی، محمود (1318ش). شرح‌حال و مقام محمد زکریای رازی. بی‌جا: چاپخانه علمی.
ـ ـــــــ (1339ش). مؤلفات و مصنفات ابوبکر محمدبن زکریای رازی. تهران: دانشگاه تهران.
Goodman, L.E. (1995),"Al-Razi", Encyclopedia of Islam, Edition 2, Leiden: Brill.ـ
 Iskandar, Z. A. (1975), ''The Medical Bibliography of al-Razi'', in Essays on Islamic philosophy and science, ed. G. F. Hourani, State University of New York Press.
Idem (1990), "Al-Razi", in Religion, Learning and Science in the 'Abbasid Period, Edited by M. J. L. Young, J. D. Latham, R. B. Serjeant, UK: Cambridge Press.