نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران
چکیده
در متون مطالعاتی کنونی با وجود این که اغلب تعبیر «امپراتوری عثمانی» برای اشاره به عثمانیان رواج بیشتری دارد، نوعی از آشفتگی دربارۀ نام این سلسلۀ مسلمان به چشم می‌خورد، به‌ویژه اینکه این عنوان منطبق با منابع دورۀ عثمانی نیست. این بدین معنی می‌تواند باشد که تجدیدنظر جدی در این زمینه الزامی است. بررسی متون تاریخ‌نگارانه، تألیفات تاریخی و منابع روزگار عثمانیان نشان می‌دهد که با اتکا بر الگوهای رایج در نام‌گذاری دولت‌های اسلامی، «آل‌عثمان» نام رایج این سلسله در ادوار تاریخ این سلسله بود. به دنبال تبدیل بیلیک عثمانی به دولت عثمانی، در آثار تاریخی و منابع از نیمۀ دوم قرن هشتم هجری، تعبیر «دولت عثمانیه» نیز رواج یافت. در این میان، در منابع و نگاشته‌های فارسی و در مواردی ترکی عثمانی نام «عثمانیان» نیز به چشم می‌خورد. با این اوصاف، در ادوار متأخر روزگار عثمانی، «دولت عَلّیۀ عُثمانیه» برای نامیدن این سلسلۀ کهن‌سال در متون و منابع تاریخی برای این دولت کاربرد بیشتری داشت و در اسناد و نشانهای رسمی‌‌حکومتی نیز بیشتر به کار رفته است. این عنوان به‌احتمال زیاد در معنایی مترادف تعبیر «امپراتوری عثمانی» در آثار تاریخی غربی‌‌اروپایی است که اغلب به‌صورت آگاهانه از به‌کاربردن آن خودداری می‌شد؛ ازاین‌رو، به نظر می‌رسد با احتراز از به‌کارگیری «امپراتوری عثمانی»، استفاده از نام «دولت عثمانی» برای این دولت در مطالعات کنونی عنوان متناسب و صحیح‌تری باشد.
کلیدواژه‌ها
- نام‌گذاری دولت‌های اسلامی
- آل‌عثمان
- دولت عثمانیه
- عثمانیان
- عثمانْلی
- عثمانْلیلَر
- امپراتوری عثمانی
- دولت عَلّیۀ عُثمانیه
موضوعات
عنوان مقاله [English]
From Āl-iʿOt̲h̲mān to the Ottoman Empire: Historiographical Nomenclature
نویسنده [English]
- Mahdi Ebadi
Associate professor at the Department for History and civilization of Islamic nations, Payame noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]
In current studies and texts, although the term “Ottoman Empire” is more commonly used to refer to the Ottomans, there seems to be some confusion about the name of this Muslim dynasty, especially since this title does not align with sources from the Ottoman period. This can mean that a serious reconsideration in this area is necessary. Examination of historical texts, historical writings, and Ottoman-era sources indicates that based on common naming patterns in Islamic states, the name “Āl-iʿOt̲h̲mān” was prevalent for this dynasty throughout its history. Following the transformation from Ottoman Beylik to the Ottoman state, the term “Dewlat-i ʿOt̲h̲māniyyah” also became popular in historical works and sources from the second half of the 8th century after Hijrah. Additionally, in Persian sources and sometimes in Ottoman Turkish, the name “ʿOt̲h̲māniyān” is also visible. However, in later periods of the Ottoman era, the term “Dewlat-i ʿĀlīyyah ʿOt̲h̲māniyyah” was more commonly used in historical texts and sources to refer to this ancient dynasty, and it was more prevalent in official documents and government insignia. This title likely corresponds to the meaning of “Ottoman Empire” in Western historical works, where its use was often deliberate. Therefore, it seems that using “Dewlat-i ʿOt̲h̲māniyyah/Ottoman State” instead of “Ottoman Empire” in current studies would be a more appropriate and accurate designation.
کلیدواژه‌ها [English]
- The names of Islamic states
- Āl-iʿOt̲h̲mān
- Dewlat-i ʿOt̲h̲māniyyah
- ʿOt̲h̲māniyān
- ʿOt̲h̲mānli̊
- ʿOt̲h̲mānli̊lar
- Ottoman Empire
- Dewlat-i ʿĀlīyyah ʿOt̲h̲māniyyah
ابن‌ابی‌السرور، محمد (2005) التحفه البهیه فی تملک آل‌عثمان الدیار المصریه، تحقیق عبدالرحیم عبدالرحمان عبدالرحیم، القاهرة: دارالکتب و الوثائق القومیه.
ابن‌ایاس الحنفی، محمدبن‌احمد (1380/1961) بدائع الزهور فی الوقائع الدهور، تحقیق محمد مصطفی، القاهرة: الجمعیه المصریه للدراسات التاریخیه.
ابن‌تغری‌بردی، یوسف‌بن‌تَغری‌بَردی (1413/1992) النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌حبیب، الحسن‌بن‌عمر (1435/2014) دُرّةُ الاسلاک فی دوله الاتراک، حققه محمد محمدامین، القاهرة: مطبعه دارالکتب و الوثائق القومیه.
ابن‌زُنْبل الرمال، احمدبن‌علی (1998) آخِرَة الممالیک أو واقعه السلطان الغوری مع سلیم العثمانی، تحقیق عبدالمنعم عامر، القاهرة: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
ابن‌الطِّقْطقی، محمدبن‌علی‌بن‌طباطبا (1481/1997) الفخری فی الآداب السُّلطانیه و الدول الأسلامیه، حققه عبدالقادر محمد مایو، حلب: دارالقلم العربی.
ابوبکربن‌عبدالله (1387) تاریخ عثمان پاشا، به‌کوشش یونس زیرک، ترجمۀ دکتر نصرالله صالحی، تهران: طهوری.
احمدی (1983) اسکندرنامه، منتشر شده با مشخصات:
Ahmedi İskender-Name, 1983, yay. haz. İsmail Ünver, Ankara, Türk Dil Kurumu.
امامی خویی، محمدتقی (1395) تاریخ امپراتوری عثمانی، تهران: سمت.
اوروج‌بک، بن‌عادل القزّاز کاتب الادرنوی (1343ق/1925م) تواریخ آل عثمان، [تصحیح] فرانتس بابینغه‌ر، هانوفر: شرق کتب‌خانه‌سی.
ایپشرلی، محمد (1391) «مروری بر تاریخ‌نگاری عثمانی»، تاریخ‌نگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
آدم، هابل (1339) آنقره و آروپا سیاستی، [بی‌جا]: قدر مطبعه‌سی.
باسورث، کلیفورد ادموند (1381) سلسله‌های اسلامی جدید، ترجمۀ فریدون بدره‌ای، تهران: مرکز بازشناسی ایران و اسلام.
بدلیسی، ادریس بن حسام الدین (1084ق) هشت بهشت، به کتابت محمد معصوم زنوزی، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، نسخۀ شمارۀ 8762.
برنامۀ درسی مقطع دکترای تاریخ اسلام، مصوبۀ هشتصد و چهلمین جلسۀ شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی، وزارت علوم و تحقیقات و فناوری(27/05/1392)، قابل دسترسی ازطریق:
بشیر چلبی(1946) تواریخ آل‌عثمان: منتشر شده به مشخصات:
Tevarih-i Al-i 'Osman, 1946, nşr. İsmail Hikmet Ertaylan, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
بیهقی، ابوالفضل (1383) تاریخ بیهقی، تصحیح علی‌اکبر فیاض، مشهد: دانشگاه فردوسی.
پچوی، ابراهیم (1283) تاریخ پچوی، استانبول: مطبعۀ عامره.
پورایران، عباس (1385) روابط ایران و عثمانی در عهد صفویان، ایران: دستور.
ثنایی، عثمان (1315) قسطنطنیه: شرکت مرتبیه مطبعه‌سی.
جلال‌زاده، مصطفی چلبی (1981) طبقات الممالک و درجات المسالک، منتشر شده به مشخصات:
Geschichte Sultan Süleyman Kanunis von 1520 bis 1557 order Tabakat ül-Memalik ve derecat ül-Mesalik, 1981, von Peter Kappert, Wiesbaden, Franz Steiner Verlag.
جودت پاشا، احمد (1309) تاریخ جودت، استانبول: مطبعۀ عثمانیه.
الحسینی التفرشی، محمد حسین(1389) تاریخ شاه صفی، تصحیح محسن بهرام‌نژاد، تهران: میراث مکتوب.
حقی، ابراهیم (1305) تاریخ عمومی، در سعادت، قره‌بت و قصباد مطبعه‌سی.
خواندمیر، غیاث‌الدین‌بن‌همام‌الدین الحسینی (1380) تاریخ حبیب‌السیر، زیر نظر محمد دبیر سیاقی، تهران: خیام.
خواندامیر، امیر محمود (1370) تاریخ شاه اسماعیل و شاه طهماسب (ذیل حبیب السیر)، تصحیح محمدعلی جراحی، تهران: گسترده.
خیرالله افندی [1281ق] تاریخ دولت علیۀ عثمانی، [استانبول]: مطبعه عامره.
راسم، احمد (1342/1923) استبداددن حاکمیت ملیّه‌یه، استانبول: وطن مطبعه‌سی،
راسم، احمد (1328/1330) رسملی و خریطه‌لی عثمانی تاریخی، استانبول: شمس مطعبه‌سی.
راوندی، مرتضی (1401) تاریخ اجتماعی ایران، تهران: شرکت کتاب.
راشد، محمد (1282) تاریخ راشد، [استانبول]: مطبعۀ عامره.
رشید، احمد (1328) خریطه‌لی و رسملی مکمل تاریخ عثمانی، در سعادت، آرتین آصادوریان و مخدوملری مطبعه‌سی.
رشیدالدین فضل‌الله همدانی (1394) جامع التواریخ (تاریخ مبارک غازانی)، جلد1، تصحیح و تحشیه محمد روشن و مصطفی روشن، تهران: میراث مکتوب.
رضاقلی میرزا (1373) سفرنامه رضا قلى میرزا نایب الایاله نوه فتحعلى شاه، تهران: اساطیر.
رفیق، احمد (1330) مختصر تاریخ عمومی، استانبول: کتابخانۀ اسلام و عسکری.
________(1331) لاله دوری، استانبول: مختار خالد کتابخانه‌سی.
روحی‌افندی (1992) تواریخ آل‌عثمان(تاریخ روحی): منتشر شده به مشخصات:
“Ruhi Tarihi Oxford Nüshası”, Belgeler, c. XlV, sa. 18 (1992).
روملو، حسن‌بیگ (1357) احسن التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوائی، تهران: بابک.
حضرتی، حسن (1389) مشروطه عثمانی، تهران، پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
دین‌پرست، ولی (1389) «تأثیر تاریخ‌نگاری ایرانی دورۀ ایلخانان و تیموریان بر تاریخ‌نگاری عثمانی»، تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، 20(6)، صص 48- 27.
سامی، شمس‌الدین محمد (1311) قاموس‌الاعلام، دردنجی جلد، استانبول: مهران مطبعه‌سی.
السجلات المستنصریه (1954) تقدیم و تحقیق عبدالمنعم ماجد، [القاهرة]: دارالفکرالعربی.
سزائی، کامل (1270) رسالۀ مختصر جغرافیا، [استانبول]: مکتب طبیه شاهانه.
سلانیکی مصطفی افندی (1281) سلانیکی تاریخی، [استانبول]: مطبعه عامره.
سعدالدین افندی (1279) تاج‌التواریخ، استانبول: طبع‌خانۀ عامره.
سنۀ هجریه سنه مخصوص سال‌نامه دولت عَلیّه عثمانیه (1319/1317) دارالخلافه العلیه: معلومات‌ـ‌طاهربک مطبعه‌سی.
سنۀ مالیه سال‌نامۀ دولت علیّۀ عثمانیه (1334) در سعادت، هلال مطبعه‌سی.
شانی‌زاده محمد عطاءالله افندی (1290) تاریخ شانی‌زاده، [استانبول]: طربوزنلی بقرجی باشی محمد افندی‌زاده سلیمان افندینک مطبعه‌سی.
شرف، عبدالرحمن (1315) تاریخ دولت عثمانیه، استانبول: قره‌بت مطبعه‌سی.
شکرالله رومی، [بی‌تا]، بهجه التواریخ، کتابخانۀ ملی ملک، نسخۀ شمارۀ 382.
صبح محمد افندی، [1198]، تاریخ صبحی، قسطنطنیه: [بی‌نا].
صولاق‌زاده، محمد همدمی چلبی (1297) تاریخ صولاق‌زاده، استانبول: محمودبک مطبعه‌سی.
طه‌زاده عمر فاروق‌بن‌محمدمراد (1325) تاریخ ابوالفاروق، مطبعۀ آمدی.
عاشق‌پاشازاده، احمد (1332) تواریخ آل‌عثمان، استانبول: مطبعۀ عامره.
عاصم، نجیب؛ عارف، محمد (1335) عثمانلی تاریخی، استانبول: مطبعۀ اورخانیّه.
عالی افندی کلیبولولو مصطفی (1277) کنه الاخبار، استانبول: تقویم‌خانۀ عامره.
عبادی، مهدی (1402) مدارس و سیاست مذهبی دولت عثمانی، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام،
غازی مصطفی کمال (1927) نطق، آنقره: [بی‌نا].
عربخانی، رسول (1388) «اندیشۀ عثمانی‌گرایی در تاریخ اصلاحات عثمانی»، تاریخ اسلام و ایران، (79)، صص 143- 127.
غالب، اسماعیل (1307) تقویم مسکوکات عثمانیه، قسطنطینیه: مهران مطبعه‌سی.
فریدون‌بک، احمد (1274) منشآت السلاطین، استانبول: مطبعه‌عامره.
قاضی‌زادۀ اردبیلی، [ظهیرالدین] ( 1400) غزوات سلطان سلیم، تصحیح و تحقیق طاهر بابائی، تهران: میراث مکتوب.
قانون‌نامۀ آل عثمان (1330) سلطان محمدخان ثانی طرفندن تنظیم اولنان برنجی قانون‌نامه، استانبول: احمد احسان و شرکاسی.
قره‌چلبی‌زاده عبدالعزیز (1248) کتاب سلیما‌ن‌نامه، القاهرة: بولاق،
کاتب‌چلبی مصطفى (1146) تقویم‌التواریخ، قسطنطنیه: [مطبعۀ ابراهیم متفرقه].
کامل پاشا (1327) تاریخ سیاسی دولت علیه عثمانیه، استانبول: مطبعۀ احمد احسان.
کریم، جودت (1927) تورک استقلال مجاهده‌سی قونفه‌رانسلری، استانبول: دولت مطبعه‌سی.
کوبریلی‌زاده محمدفؤاد (1926/1928) «آناطولی بکلیکری تاریخنه عائد نوطلر»، تورکیات مجموعه‌سی، ایکنجی صص 32-1، استانبول: دولت مطبعه‌سی.
کوک‌آلپ‌بک، ضیاء «خلافتک حقیقی ماهیتی»، مندرج در خلافت و ملی حاکمیت، آنقره: مطبوعات و استخبارات مطبعه‌سی.
له‌ن-پوول، استنلهه (1345ق/1927) دول اسلامیه، [ترجمه و اضافات] خلیل ادهم، استانبول: ملی مطبعه.
محررات رسمیه (1288) استانبول: صنایع مطبعه‌سی.
المقریزی احمدبن‌علی (1418ق/1997م) السلوک لمعرفه دول الملوک، تحقیق عطاء محمد عبدالقادر، بیروت: دارالکتب العلمیه.
نشانجی، محمد پاشا (1290) تاریخ نشانجی، استانبول: مطبعه عامره.
نشانجی‌زاده، محی‌الدین محمد (1269) مرآت کائنات، تصحیح مصطفی وهبی، استانبول: [بی‌نا].
نشری، محمد (1995) کتاب جهان‌نما، منتشر شده به مشخصات:
Kitâb-ı Cihan - nümâ: Neşri tarihi, 1995, hazırlayanlar Faik Reşit Unat, Mehmed Altay Köymen, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
نعیما، مصطفی (1281) تاریخ نعیما، [استانبول]: [مطبعۀ عامره].
نوری، عثمان (1327) عبدالحمید ثانی و دور سلطنتی حیات خصوصیّه و سیاسی، استانبول: کتابخانۀ اسلام و عسکری.
وفیق‌بک، عبدالرحمن (1330) تاریخ مالی، استانبول: قناعت مطبعه‌سی.
وه‌لس. ه. ج. ( 1927) جهان تاریخیک عمومی خطلری، [ترجمۀ هیئت مدرسان و معلمان]، استانبول: دولت مطبعه‌سی.
هاممر (1336) دولت عثمانیه تاریخی، ترجمۀ محمد عطاء، دارالخلافه العلیه: اوقاف اسلامیه مطبعه‌سی.
مشکور، محمدجواد (1350) «جدول نام‌های فرمانروایان آسیای صغیر تا دورۀ عثمانی»، در اخبار سلاجقۀ روم، به‌اهتمام محمدجواد مشکور، تهران: انتشارات کتابفروشی تهران.
یزدی، شرف‌الدین علی (1887) ظفرنامه، تصحیح مولوی محمد الهداد، کلکته: بپتست مشن پریس.
Bosworth, C.E. and et al., 1995, “ʿOt̲h̲mānli̊”, in: Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs, Leiden, E. J. Brill.
Creasy, Edward S., 1854, History of the Ottoman Turks: from the beginning of their Empire to the present time, London, Henry Holt and Company;
Doukas, ] Mikhael[, 1975, Decline and fall of Byzantium to the Ottoman Turks, an annotated translation of “Historia Turco-Byza” by Harry J. Magoulias, Detroit: Wayne State Univ. Press.
Emecen, Feridun M., 2001, İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler dünyası, İstanbul, Kitabevi.
Emecen, Feridun ve diğerleri, 2018, “OSMANLILAR”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Ankara, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
Lane-Poole, Stanley, MDCCCXCIV/1894, The Mohammadan dynasties, Westminster, Archibald Constable.
Merçil, Erdoğan ve diğerleri, 1991, “Anadolu Beylikleri”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Ankara, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
Miller, William, 1923, The Ottoman Empire and its successors 1801-1913, Cambridge, The University Press.
Spandounes, Theodore, 1997, On the origin of the Ottoman Emperors, translated by Donald M. Nicol, Cambridge, The University Press.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, 1937, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
‘Āli Efendi Klibululu Mustafa, 1860, Konho al-Aḵbār, Istanbul, ‘Āmereh Taqwīm ḵāneh.
1319 Hīǰrīyah Sanā Makẖṣūs Sālnāmah-e Daulat-e ‘Elīyeh-e ‘Uṯmānīyah, 1319/1317, Dār ul-ḵīlāfah al-‘Elīyah, Ma‘lūmāt Ṭāhīrbei Maṭba‘ah-sī.
1333-1334 Milādīyah Sālnāmeh-e Daulat-e ‘Elīyeh-e ‘Uṯmānīyah, 1334, Dar Sa‘ādat, Hīlāl Maṭba‘ah-sī.
Abu Bakr b. Abdullah, 1387, History of Osman Pasha, by Yunus Zirak, translated by Nasrollah Salehi, Tehran, Tahūrī.
Adam, Hubble, 1960, Ankara and European politics, [n.p.], Qadr Maṭba‘ah-sī.
Ahmedi İskender-Name, 1983, yay. haz İsmail Ünver, Ankara, Türk Dil Kurumu.
Al-Maqrīzī, Aḥmad b. ‘Alī, 1997, Al-Solūk lī-Ma‘rīfa Dūwal al-Molūk, edited by Ata Mohammad Abd al-Qadir, Beirut, Dār ul-Kutub ul-‘Īlmīyah.
Al-Saǰallāt al-Mostanṣarīyah, 1954, edited by Abdul Moneim Majid, [Cairo], Dār ul-Fīkr al-‘Arabī.
Arabkhani, Rasul, 2009, "THE IDEA OF OTTOMANISM IN THE HISTORY OF OTTOMANIDS ", Jornal of History of Islam and Iran, no. 79, p. 127-143.
Asheq Pashazadeh, Ahmed, 1913, Tavārīḵ-e Āl-e ‘Uṯmān. Istanbul: ‘Āmereh Maṭba‘ah.
Asim, Najib and Aref, Mohammad, 1916, ‘Uṯmānlī Tārīḵī, Istanbul, ‘Uruḵānīyyah Maṭba‘ah.
Beīhaqī, Abūlfażl, 2004, Tārīḵ-e Beīhaqī, edited by Ali Akbar Fayaz, Mashhad, Ferdowsi University.
Bīdlīsī, Īdrīs b. Ḥusām al-Dīn, 1084 AH, Hašt Behešt, written by Mohammad Masoom Zonouzi, Library of the Islamic Council, copy number 8762.
Bosworth, Clifford Edmund, 2002, The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual, translated by Fereydoun Badraei, Tehran, Iran and Islam Recognition Center.
Čalabī, Bašīr, 1946, Tewārīḵ-e Āl-e ‘Uṯmān: published in the following specifications:
Cevdet Paşa, Ahmet, 1891, History of Cevdet, Istanbul, ‘Uṯmanīya Press.
Curriculum for the doctoral degree in Islamic history, approved by the 840th session of the Higher Education Planning Council, Ministry of Science, Research and Technology, 05/27/2013; Accessible via:
Dinparest, Vali, 2009, "The Effects of Iranian Historiography in Ilkhanian and Timurids Eras on Ottomans Historiography ", Historical Perspective and Historiography, No. 86, p. 27-48.
Ebadi, Mehdi, 1981, Schools and Religious Policy of the Ottoman State, Tehran, Islamic History Research Institute,
Emami Khoei, Mohammad Taqi, 2016, History of the Ottoman Empire, Tehran, Samt.
Fereydonbek, Ahmed, 1857, Monša‘āt al-Salāṭīn, Istanbul, ‘Āmereh Maṭba‘ah.
Ghalib, Ismail, 1889, Taqwīm-e Maskūkāt-e ‘Uṯmānīyeh, Constantinople, Mahrān Maṭba‘ahsī.
Ghazi Mustafa Kamal, 1927, speech, Ankara, [n.p.].
Ghazizadeh Ardabili, [Ẓahīr al-Dīn], 2019, Ḡazavāt-e Solṭān Salīm, edited by Taher Babaei, Tehran, Mīrāṯ-e Maktūb.
Haghi, Ebrahim, 1888, General History, Sa‘ādat, Qurrahbat wa Quṣbād Maṭba‘ahsī.
Hammar, 1918, Historiy of Ottoman State, translated by Mohammad Ata, Dār al-ḵalīfah al-‘Ulyā: Awqāf Islāmīyah Maṭba‘ahsī.
Hazrati, Hassan, 2010, Ottoman Constitution, Tehran, Research Institute for Islamic History.
Hosseini al-Tafreshi, Mohammad Hossein, 2010, History of Shah Safi, edited by Mohsen Bahramnejad, Tehran, Mīrāṯ-e Maktūb.
Ībn Abī al-Ṣurūr, Moḥammad, 2005, Al-Toḥfat ul-Bahīyah fī Tamalok Āl ‘Uṯmān al-Dīyār al-Mīṣrīyah, edited by Abd al-Rahim Abd al-Rahman Abd al-Rahim, Cairo, Dār al-Kutub wa al-Waṯā’īq ul-Qawmīyah.
Ībn al-Ṭeqṭaqā, Moḥammad b. ‘Alī b. Ṭabāṭabā, 1997, Al-Faḵrī fī al-Ādāb al-Solṭānīyah wa al-Duwal al-Īslāmīyah, edited by Abdul Qadir Mohammad Mayo, Aleppo, Dār al-Qalam al-‘Arabī.
Ībn Ayās al- Ḥanafī, Moḥammad b. Aḥmad, 1961, Badā’ī‘ al-Zahūr fī al-Waqā’ī‘ al-Dīhūr, edited by Mohammad Mostafa, Cairo, al-ǰam‘īyah al-Mīṣrīyah līl-Dīrāsāt al-Tārīḵīyah.
Ībn Ḥabīb, Al-Ḥasan b. ‘Umar, 2014, Durrat ul-Aslāk fī Dawlat al-Ātrak, edited by Mohammad Mohammad Amin, Cairo, Maṭba‘ah Dār al-Kutub wa al-Wīṯā’īq al-Qawmīyah.
Ībn Taḡrābardī, Yūsuf b. Taḡrābardī, 1992, Al-Noǰūm ul- Zāhīrah fī Molūk Mīṣr wa al-Qāhīrah, Beirut Dār ul-Kutub al-‘Īlmīyah.
Ībn Zonbol al-Ramāl, Aḥmad b. ‘Alī, 1998, Āḵīrat ul-Mamālīk Aū Wāqī‘at ul-Solṭān al-Ḡūrī Ma‘a Solaymān al-‘Uṯmānī, edited by Abdul Moneim Amer, Cairo, Al-Ḥay’ah al-Mīṣrīyah al-‘Āmmah līl-Kītāb.
Ipsherli, Mohammad, 2013, "Review of Ottoman Historiography", Historiography and Ottoman Historians, translated and edited by Nasrollah Salehi, Tehran, Research Institute for Islamic History.
Jalalzadeh, Mostafa Chalabi, 1981, Ṭabaqāt ul-Mamālīk wa Daraǰāt ul-Masālīk, published in the following specifications: Geschichte Sultan Süleyman Kanunis von 1520 bis 1557 order Tabakat ül-Memalik ve derecat ül-Mesalik, 1981, von Peter Kappert, Wiesbaden, Franz Steiner Verlag.
Kamel Pasha, 1909, Tārīḵ-e Sīyāsī-e Daulat-e ‘Ālīyeh-ye ‘Uṯmānīyeh. Istanbul: Maṭba‘ah Aḥmad Iḥsān.
ḵāndmīr, Amīr Maḥmūd, 1991, Tārīḵ-e Šāh Īsmā‘īl va Šāh Ṭahmāsb (Ḏayl-e Ḥabīb al-Sīyar), edited by Mohammad Ali Jarahi, Tehran, Gostareh.
ḵāndmīr, Ḡīyāṯ al-Dīn b. Homām al-Dīn al-Ḥossaīnī, 2001, Tārīḵ-e Ḥabīb al-Sīyar, edited by Mohammad Dabir Siyaghi, Tehran, ḵayyām Publishing.
Karim, Jodet, 1927, Türk Istiklal Mahākim-i Kavānīn-i Qūnferānslārī. Istanbul: Daulat Maṭba‘ahsi.
Kateb Chalabi Mustafa, 1733, Taqwīm al-Tawārīḵ, Constantinople, [Maṭba‘ah Ībrāhīm Motefarrīqah].
Khairullah Effendi, [1864], History of the Ottomans State, [Istanbul], ‘Āmīreh.
Kök Alp Bag, Ḍyā’. "ḵīlāfahtīk Ḥaqīqī Māḥīyat-i." Khelāfat va Melli Ḥaḳemiyat. Ankara: Maṭbū‘āt wa Istīḳbārāt Maṭba‘ahsi.
Köprülüzādah Meḥmed Fuād (1926-1928). "Anadolu Bekleri Tārīkhne 'Ā'īd-i Nuṭqīleri." Türkiyat Mecmu'a-i, Ikinci Kitab, 1-32. Istanbul: Daulat Maṭba‘ahsi.
Lane-Poole, Stanley, 1927, Islamic States, Translated and annotated by Khalil Adham, Istanbul, Mellī Maṭba‘ahsi.
Mashkoor, Mohammad Javad, 1971, "Table of names of the rulers of Asia Minor until the Ottoman period", in the news of Selajqah Rum, with the attention of Mohammad Javad Mashkoor, Tehran, Tehran Bookstore Publications.
Moḥarrāt Rasmīyah, 1871, Istanbul, Ṣanāye‘ Maṭba‘ahsi.
Naima, Mustafa, 1864, Tārīḵ-e Nā‘īmā, Istanbul, Maṭba‘ahsī-‘Āmereh.
Nashri, Mohammad, 1995, Kitâb-ı Cihan - nümâ: Neşri tarihi, 1995, prepared by Faik Reşit Unat, Mehmed Altay Köymen, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
Nishanji, Mohammad Pasha, 1873, Tārīḵ-e Nīšānǰī, Istanbul, Maṭba‘ahsī-‘Āmereh.
Nishanjizadeh, Mohiuddin Mohammad, 1852, Mer’āt ul-Kā’īnāt, edited by Mustafa Wehbi, Istanbul, [n.p.].
Nouri, Osman, 1909, ‘Abd al-Ḥamīd al-ṯānī wa Daūr al-Salṭanatī Ḥayāt ḵoṣoṣṣīya wa Sīyāsīyah. Istanbul: Kītābḵāneh-e Islām wa al-‘Askarīyah.
Oruç Beğ, b. ‘Ādīl al-Qazzāz Kātīb al-Īdīrnoūi, 1925, Tawārīḵ al-‘Uṯmān, [edited by] Franz Babinger, Hanover: Šarq Ketābḵāneh-e C.
Pechovi, Ibrahim, 1866, History of Pechovi, Istanbul, ‘Āmīreh Maṭba‘ah.
Pouriran, Abbas, 2006, Iranian-Ottoman relations during the Safavid era, Iran, Dastūr.
Qānūn-nāmeh-e Āl-e ‘Uṯmān, 1912, Solṭān Moḥammad Khān al-ṯānī Ṭarafandan Tanẓīm Olnān Baranǰī Qānūn-nāmeh. Istanbul: Aḥmad Iḥsān wa Šarīkāsī.
Qarachalabizadeh Abdul Aziz, 1832, Kītāb-e Solaymān-nāmeh, Cairo, Bulaq.
Rafiq, Ahmed, 1911, Moḵtaṣar Tārīḵ-e ‘Omūmī, Istanbul, Islam va ‘Askarī Ketābḵānah.
Rafiq, Ahmed, 1912, Laleh Dūrī, Istanbul, Moḵtār ḵalīd Ketābḵāneh C.
Rasem, Ahmed, 1923, Despotism of National Sovereignty, Istanbul, Waṭan Maṭba‘ahsī.
Rashid, Ahmed, 1910, ḵarīṭah-lī wa Rasm-lī Mokammel-e Tārīḵ-e ‘Uṯmānī, Sa‘ādat, Ārtīn Āṣādūryān wa Maḵdūmlarī Maṭba‘ahsī.
Rashid, Mohammad, 1865, Tārīḵ-e Rāšīd, [Istanbul], ‘Āmereh Press.
Rašīd al-Dīn Fażlollāh Hamadānī, 2014, ǰāmī‘ ul-Tawārīḵ (Tārīḵ-e Mobārak-e Ḡāzānī), Volume 1, edited by Mohammad Roshan and Mostafa Roshan, Tehran, Mīrāṯ-e Maktūb.
Rasm, Ahmed, 1910 -1912, Resmīlī ve ḵarīṭah-i ‘Uṯmānī Tārīḵī, Istanbul, Šams Maṭba‘ahsī.
Ravandi, Morteza, 2022, social history of Iran, Tehran, book company.
Reza Qoli Mirza, 1994, Safarnāmeh-e Riżā Qolī Mīrzā Nāyeb ul-Iyālah Navvāb-e Fatḥ ‘Alī Šāh, Tehran, Āṣāṭīr.
Romelu, Hasan Beyg, 1978, Aḥsan ul-Tawārīḵ, edited by Abdul Hossein Navaei, Tehran, Bābak Publishing House.
Ruhi Effendi, 1992, Ruhi Tarihi Oxford Nüshası", Belgeler, c. XlV, sa. 18.
Sadeddin Efendi, 1862, Tāǰ ul-Tawārīḵ, Istanbul, ‘Āmereh Library.
Sāmī, Šams ul-Dīn Moḥammad, 1893, Qāmūs ul-A‘lām, Dardanji Vol., Istanbul, Mahrān Maṭba‘ahsī.
Sanaei, Othman, 1897, Constantinople, Šarīkah Martabīyah Maṭba‘ah.
Šaraf, ‘Abd al-Raḥmān, 1897, Tārīḵ-e Daulat-e ‘Uṯmānīyah, Istanbul, Qarabet Maṭba‘ahsī.
Sazā’ī, Kāmel, 1853, Rīsāleh-e Moḵtaṣar-e ǰoḡrāfīyah. Istanbul: Maktab-e Ṭabīyeh Šāhāneh.
Selaniki, Mustafa Efendi, 1864, Selānīkī Tārīḵī, [Istanbul], ‘Āmereh Press.
Shanizadeh Mehmed Ataullah Efendi, 1873, Tārīḵ-e Šānīzādeh, [Istanbul], Tarbuzānlī Bāqerǰī Bāšī, Mohammad Effendīzādeh Suleīmān Efendīnk Maṭba‘ahsī.
Shokrollah Rumi, [n.d.], Bahǰat ul-Tawārīḵ, National Library of the King, manuscript no. 382.
Sobḥ Mohammad Efendi, 1198, Tārīḵ-e Sobḥī, Constantinople, [n.p.].
Sulaghzadeh Mohammad Efendi, 1879, Tārīḵ-e Ṣūlāqzādeh, Istanbul, Maṭba‘ahsī Maḥmūd Bek.
Tahazadeh Umar Farooq b. Mohammad Morad, 1907, Tārīḵ-e ‘Abul Fārooq, ‘Āmereh Maṭba‘ah.
Tevarih-i Al-i 'Osman, 1946, nşr. İsmail Hikmet Ertaylan, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
Vafiqbek, Abdurrahman, 1912, financial history, Istanbul, Qīnā‘at Maṭba‘ahsī.
Wahless H. G.1927, ǰahān-i Tārīḵīk ‘Umūmī ḵaṭūṭlarī, Translation by the faculty of teachers Istanbul, Doulat Maṭba‘ahsī.
Yazdī, Sharaf al-Dīn ‘Alī, 1887, Ẓafarnāmah, edited by Molavi Mohammad Al Hadad, Calcutta, Baptist Mission Press.
Bosworth, C.E. and et al., 1995, “ʿOt̲h̲mānli̊”, in: Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs, Leiden, E. J. Brill.
Creasy, Edward S., 1854, History of the Ottoman Turks: from the beginning of their Empire to the present time, London, Henry Holt and Company;
Doukas, ] Mikhael[, 1975, Decline and fall of Byzantium to the Ottoman Turks, an annotated translation of “Historia Turco-Byza” by Harry J. Magoulias, Detroit: Wayne State Univ. Press.
Emecen, Feridun M., 2001, İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler dünyası, İstanbul, Kitabevi.
Emecen, Feridun ve diğerleri, 2018, “OSMANLILAR”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Ankara, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
Lane-Poole, Stanley, MDCCCXCIV/1894, The Mohammadan dynasties, Westminster, Archibald Constable.
Merçil, Erdoğan ve diğerleri, 1991, “Anadolu Beylikleri”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Ankara, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
Miller, William, 1923, The Ottoman Empire and its successors 1801-1913, Cambridge, The University Press.
Spandounes, Theodore, 1997, On the origin of the Ottoman Emperors, translated by Donald M. Nicol, Cambridge, The University Press.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, 1937, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
)