نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• بهزاد اصغری

پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

جهانگیر قائم‌مقامی از جمله مورخان و محققانی است که حوزه‌ها و موضوعات متنوع و جدید تاریخی را به بررسی نشسته است. او به‌عنوان سردبیر مجلة بررسی‌های تاریخی که جزو مهم‌ترین نشریه‌های تاریخی دورة پهلوی محسوب می‌شود، نیز در سیر مطالعات تاریخی ایران ایفای نقش کرده است. قائم‌مقامی به‌دلیل نزدیکی به حکومت پهلوی اغلب به‌عنوان مورخ رسمی که به‌دنبال تقویت گفتمان حاکم بود، معرفی شده است. اما از سویی دیگر او پس از افرادی چون عباس اقبال، رشید یاسمی و ... نمایندة نسل جدیدی از محققین تاریخی است که نوآوری‌هایی را در عرصة تاریخ موجب شدند. موقعیت متناقض‌نمای قائم‌مقامی موجب شده است که او جزو شخصیت‌های مرزی در حوزة تاریخ‌نگاری قرار ‌گیرد؛ شخصیت‌هایی که پایی در سنت و پایی در مدرنیته داشتند و می‌توانستند امکان گذار را مهیا کنند و در عین حال نقش مهمی در ساخت‌یابی تاریخ‌نگاری جدید برعهده گیرند. به همین دلیل این پژوهش با بررسی مولفه‌های تاریخ‌نگاری قائم‌مقامی، به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که مواجهة قائم‌مقامی با تاریخ‌نگاری جدید چگونه صورت گرفته و در این فرایند چه رویکردهای نظری و روشی را در پیش گرفته است. بر اساس مطالعة صورت‌گرفته به‌نظر می‌رسد علی‌رغم نقش مهم قائم‌مقامی در گذار از تاریخ‌نگاری سنتی و پرداختن به حوزه‌های جدید علم تاریخ و به‌کار گرفتن روش‌های جدید، اما او نتوانسته است الگوی نظری جدیدی در تاریخ‌نگاری به کار ببرد. به‌بیانی قائم‌مقامی نتوانسته است در فرایند گذار صورتبندی منسجمی از تاریخ‌نگاری جدید ارائه کند.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ‌نگاری
• جهانگیر قائم‌مقامی
• تاریخ‌نگاران رسمی
• کنش‌گران مرزی

موضوعات

• تاریخ نگاری ایرانی

عنوان مقاله [English]

Jahangir Qaemmaqami and transition to new historiography

نویسنده [English]

• Behzad Asghari

Researcher of Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

Jahangir Qaemmaqami is one of the historians and researchers who has studied diverse and new historical topics. He has also played a role in the history of Iran's historical studies as the editor of the historical review magazine, which is considered one of the most important historical publications of the Pahlavi period. Qaemmaqami has often been introduced as an official historian But on the other hand, after people like Abbas Iqbal, Rashid Yasmi, etc., he represents a new generation of historical researchers who brought about innovations in the field of history. The contradictory position of Qaemmaqami has caused him to be among borderline figures in the field of historiography; Characters who had one foot in tradition and one foot in modernity and could provide the possibility of transition and at the same time take an important role in the construction of new historiography. For this reason, this research, by examining the components of the historiography of Qaemmaqami seeks to answer the question of how the confrontation of Qaemmaqami with the new historiography took place and what theoretical and methodological approaches he took in this process. Based on the study, it seems that despite the important role of Qaemmaqami in the transition from traditional historiography and dealing with new fields of history science and using new methods, he has not been able to use a new theoretical model in historiography. In other words, Qaemmaqami has not been able to present a coherent formulation of new historiography in the process of transition.

کلیدواژه‌ها [English]

• Historiography
• Jahangir Qaemmaqami
• official historians
• border activists