نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری

چکیده

مباحث روش‌شناسی یکی از موضوع‌های مهم پژوهش و تحقیق در زمینه‌ی علوم مختلف است. ماکس وبر از اندیشمندان این حوزه در پایان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. دیدگاه‌های او در روش‌شناسی، بابی جدید در حوزه‌ی پژوهش‌های علوم انسانی گشود. این مقاله می‌کوشد با شناخت مبانی نظری روش‌شناختی ماکس وبر، روش‌های او در عرصه‌ی عملی پژوهش مبتنی بر روش‌های تبیین علّی، مطالعات تطبیقی و نمونه‌ی مثالی بجوید. برای رسیدن به این هدف این شاخصه‌ها را بررسی خواهد کرد: 1. اعتقاد به استقلال علوم؛ 2. نسبی بودن شناخت واقعیت؛ 3. نفی کمیت‌گرایی مطلق؛ 4. نسبی بودن پیش‌بینی و احتمال در علوم انسانی؛ 5. به حداقل رساندن قضاوت ارزشی در علوم انسانی.
کار دیگری که ما در پی آنیم، شناخت چگونگی به کارگیری آن‌ها در مطالعات و پژوهش‌های تاریخی است. برای تحقق این هدف این پرسش مطرح است: به کارگیری روش‌شناسی وبر در مطالعات و پژوهش‌های تاریخی چه تأثیری دارد؟ در پاسخ به این پرسش فرضیه‌ی زیر مطرح شده است؛ روش‌شناسی وبر در ارتقای سطح علمی مطالعات و تحقیقات تاریخی تأثیر داشته و سبب اتخاذ رویکردی تحلیلی از سوی پژوهشگر در فهم و شناخت واقعی پدیده‌ی تاریخی می‌شود. به سخن دیگر، روش‌شناسی وبر تاریخ‌نگاری را از سطح واقعه‌نگاری به تاریخ‌نگاری تحلیلی ارتقا بخشید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Attitude to Max Weber's Methodology and its Usage in Historical Studies and Researches

نویسنده [English]

  • Mahbobeh Sharafi

Assistant Professor of Islamic Azad University, Shahre Ray Branch

چکیده [English]

Methodological issues are one of the important topics of research in the field of various sciences. Max Weber was one of the thinkers in this field in the late nineteenth and early twentieth centuries. His views on methodology opened a new chapter in the field of humanities research. This article tries to find the theoretical foundations of Max Weber's methodology, his methods in the practical field of research based on methods of causal explanation, comparative studies and exemplary examples. To achieve this goal, it will examine the following characteristics: 1. Belief in the independence of science; 2. Relativity of knowledge of reality; 3. Denial of Absolute Committeeism; 4. Relativity of prediction and probability in humanities; 5. Minimize value judgments in the humanities.
Another task we seek is to understand how they are used in historical studies and research. To achieve this goal, the question arises: What is the effect of using Weber's methodology in historical studies and research? In response to this question, the following hypothesis has been proposed; Weber's methodology has an effect on improving the scientific level of historical studies and researches and leads to the adoption of an analytical approach by the researcher in understanding and realizing the historical phenomenon. In other words, Weber raised the methodology of historiography from the level of chronology to analytical historiography.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Methodology
  • Max Weber
  • Causal explanation
  • Comparative studies
  • Example
  • Historiography
منابع:
-       آرون، ریمون(1372). مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی، ترجمه ی باقر پرهام. تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
-       اشرف، احمد(1346). درباره روش جامعه شناسی ماکس وبر. مجله ی سخن. دوره ی هفدهم. شماره 7. شهریور و مهر.
-       پارسونز، تالکوت (1379). «ساخت های منطقی جامعه شناسی دینی ماکس وبر«عقلانیت و آزاد»». ترجمه ی یدالله موقن. تهران: هرمس.
-       ــــــــــــــــــــ(1379). «علوم طبیعی و علوم اجتماعی». ترجمه ی یدالله موقن. تهران: هرمس.
-       ریتزر، جرج( 1374). نظریه های جامعه شناسی در دوران معاصر. ترجمه ی محسن ثلاثی و تهران: انتشارات علمی.
-       صدری، احمد (1374). روش تحقیق در علوم انسانی از دیدگاه ماکس وبر. فصلنامه ی حوزه و دانشگاه. سال اول. شماره4.
-       فروند، ژولین(1368). جامعه شناسی ماکس وبر. ترجمه ی عبدالحسین نیک گهر. تهران: رایزن.
-       گیدنز، آنتونی (1378). سیاست جامعه شناسی و نظریه اجتماعی، ترجمه ی منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
-       وبر، ماکس(1373 الف). اخلاق پروتستانی و روحیه سرمایه داری، ترجمه ی عبدالمعبود انصاری. تهران: سمت.
-       ـــــــــــــ(1374) اقتصاد و جامعه (مفاهیم اساسی جامعه شناسی)، ترجمه ی احمد صدارتی. تهران: مولی.
-       ـــــــــــــ (1368) اقتصاد و جامعه. ترجمه ی عباس منوچهری. مهرداد ترابی نژاد. مصطفی عمادزاده. تهران: سمت.
-       ـــــــــــــ (1373ب). دانشمند و سیاسمتدار. ترجمه ی احمد نقیب زاده. تهران: دانشگاه تهران.
-       ـــــــــــــ (1382). روش شناسی در علوم اجتماعی. ترجمه ی حسن چاوشیان. تهران: نشر مرکز.
-       ـــــــــــــ (1369) شهر در گذر زمان (اقتصاد و جامعه ). ترجمه ی شیوا کاویانی. تهران: شرکت سهامی.
-       ـــــــــــــ (1379) عقلانیت و آزادی(مقاله قدرت و سلطه). ترجمه یداله موقن. تهران: هرمس.
-       هیوز، استورات (1369). آگاهی و جامعه. ترجمه ی عزت الله فولادوند. تهران: آموزش انقلاب اسلامی.
-       Parkin, frank (1991). Max Weber, London.