نویسندگان
1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهراء(س)
2 کارشناس ارشد تاریخ
چکیده
تاریخ‌نگاری محلی گیلان در فاصله‌ی قرن‌های نهم تا یازدهم هـ.ق قه طور چشمگیری رشد یافت.ضعف حکومت مرکزی و قدرت گرفتن حکومت‌های محلی در این منطقه را می‌توان از مهم‌ترین عوامل رشد تاریخ‌نگاری محلی این منطقه در این دوره دانست.برای شناخت تاریخ‌نگاری گیلان، بررسی سه مأخذ مهم این دوره تاریخ گیلان و دیلمستان، تاریخ‌خانی و تاریخ گیلان ضروری به نظر می‌رسد.
بر اساس مطالعات انجام شده و بررسی تطبیقی ساختار سیاسی این متون، به نظر می‌رسد مورخان تاریخ گیلان و دیلمستان و تاریخ خانی، بیشتر تحت تأثیر جو حاکم و اقتدار حاکمان کیائی قرار گرفته‌اند.از نظر محتوایی، جریان‌های سیاسی در آثار این مورخان اولویت ویژه‌ای دارند.در نتیجه، صورت تاریخ‌های دودمانی به خود گرفته‌اند.جانب‌داری مورخانی نظیر مرعشی و لاهیجی از حاکمان کیائی در کتاب‌هایشان به طور واضح مشهود است.این نگرش آن‌ها موجب شده است سمت و سوی گزارش‌های تاریخی آن‌ها کم‌وبیش در جهت حمایت از امیران خود باشد، اما در تاریخ گیلانِ فومنی مورخ در پی آشفتگی اوضاع سیاسی و سقوط حکومت‌های محلی وقت، از دیدگاهی متفاوت در جریان‌های تاریخی نگریسته است.این مورخ از دیدگاهی وسیع‌تر و با نگرشی اجتماعی و جامعه‌شناختی نیز به تحلیل رویدادها پرداخته است.تأمل در نگرش فومنی به پدیده‌های تاریخی، و مقایسه‌ی بینش و روش وی با دو مورخ پیشین، سیری تکاملی را در اندیشه‌ی تاریخ‌نگاری محلی این سرزمین نشان می‌دهد.
پرسش اصلی پژوهش این است که چه عاملی موجب توجه تاریخ‌نگاران محلی گیلان به رویدادهای سیاسی و تأکید بر آن‌ها در آثارشان بوده است.در پاسخ به این پرسش می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که تأثیرپذیری مورخان از شرایط سیاسی و خدمت در دربار حاکمان وقت و نیز وقوع رویدادهای مهم سیاسی در این دوران موجب شده است که آن‌ها حاکمان وقت را محور نوشته‌های خود قرار دهند.
ما در پژوهش می‌کوشیم با بررسی تطبیقی آثار موردنظر، و مطالعات نظری انجام گرفته در زمینه‌ی تاریخ‌نگاری، بینش و روش تاریخ‌نگاری این مورخان و بازتاب شرایط سیاسی در هر یک از آن‌ها را نقد و بررسی کنیم.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Comparative Study of Historians' Political Approach to Local Historiography of Guilan between 9 th -11th Centuries
نویسندگان [English]
- Nozhat Ahmadi 1
- Zahra Hasan Mosafa 2
1 Assistant Professor, Department of History, Al-Zahra University
2 Master of Science in History
چکیده [English]
In the time period between the 9th -11th centuries (AH) local historiography of Guilan flourished at an overwhelming rate. The declining role of the central government and expanding role of the local rulers of that time are one of the main contributing factors attributed for this growth. To further study the local historiography of Guilan, it is imperative to evaluate three important works associated with this time period, specifically: Guilan & Deylamestan, Khani History, and Guilan History. When the political structures of these works are analyzed, it seems that the authors of ''Guilan and Deylamestan'' as well as '' Khani History'' were both influenced by the authority and persona of Kiai rulers. Thus, the political condition of that time was given a high priority in their work. Moreover the personal bias of historians such as Marashi and Lahiji to Kiai rulers is apparent in their books. As a result, a favorable view of Kiai rulers is given in their reports. Conversely, in ''Guilan History'', Foumani presents us with a different outlook regarding the political climate of that time and the fall of local rulers. Foumani presents us with a wider scope, which emphasizes social and sociological issues and paints a more complete picture of the local historiography of that era. As the main topic of this research, we try to determine what were the factors that caused Guilan's local historiographers to emphasize their political tendencies in their works. Based on this question, we think that due to political conditions as well as serving in the court of rulers, historiographers viewed their works in the liaison of those rulers.
کلیدواژه‌ها [English]
- Local Historiography
- Comparative Study
- Guilan and Deylamestan History
- Khani History
- Guilan history
)