نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته دکتری تاریخ اسلام، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 دانش آموخته دکتری تاریخ انقلاب اسلامی،دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده
مغول‌ها به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین امپراتوری‌های تاریخ، نقش قابل‌توجهی در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خاورمیانه و آسیای صغیر ایفا کرده‌اند. این مقاله به بررسی و ارزیابی چگونگی تصویرسازی و تحلیل مغول‌ها در تاریخ‌نگاری عثمانی پرداخته است. در افسانه‌های مربوط به تأسیس امپراتوری عثمانی و آثار مورخان سلجوقیان آناتولی و عثمانی‌ها، مغول‌ها عمدتاً به‌عنوان دشمنان و ویرانگران معرفی شده‌اند. بااین‌حال، در تاریخ‌های جهانی و چند سلسله‌ای، حکمرانان مغول از شهرت خوبی برخوردار بودند و گاه به‌عنوان تجدیدکنندگان دین و حتی ادغام‌شده در شجره‌نامه عثمانی‌ها مورد تحسین قرار گرفته‌اند. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که چرا و چگونه نگرش مورخان عثمانی نسبت به مغول‌ها در طول زمان تغییر کرده است؟ همچنین، پژوهش حاضر این فرضیه را مطرح می‌کند که این تغییر نگرش، ناشی از ترکیب عوامل مختلفی از جمله مواجهه با صفویان و تأثیر تاریخ‌نگاری فارسی بوده و به‌عنوان ابزاری برای مشروعیت بخشیدن به سلسله عثمانی مورد استفاده قرار گرفته است.
این پژوهش همچنین به نقش تأثیرگذار تاریخ‌نگاری فارسی، به‌ویژه در زمینه سلجوقیان روم و ایلخانان مغول، در تحولات فکری و فرهنگی عثمانی‌ها پرداخته و تلاش دارد تا به‌طور جامع‌تر تأثیرات این تاریخ‌نگاری را در دوران عثمانی مورد بررسی قرار دهد. به‌ویژه تأثیرات ادیبان و فرهیختگان ایرانی که الگوهای فکری خود را به تاریخ‌نگاری عثمانی تزریق کردند و نقش مهمی در شکل‌گیری این امپراتوری داشت. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که تعامل عثمانی‌ها با میراث مغول و تاریخ‌نگاری فارسی، تأثیرات مهمی بر مشروعیت و ساختار حکومت عثمانی داشته است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The evolution of the image of the Mongols in Ottoman historiography: from destructive enemies to political legitimizers
نویسندگان [English]
- Nasrin Mohammadi 1
- Asiye Hosseini 2
1 PhD in History of Islam, Faculty of Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD in History of the Islamic Revolution, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]
The Mongols, as one of the largest empires in history, played a significant role in the political, social, and cultural transformations of the Middle East and Asia Minor. This article examines and evaluates how the Mongols were portrayed and analyzed in Ottoman historiography. In the legends related to the founding of the Ottoman Empire and in the works of historians of Anatolian Seljuks and Ottomans, the Mongols were primarily depicted as enemies and destroyers. However, in global and multi-dynastic histories, Mongol rulers were regarded with more respect and sometimes even praised as renewers of religion and integrated into the Ottoman genealogy. This research seeks to answer why and how the attitude of Ottoman historians toward the Mongols changed over time. The present study also posits the hypothesis that this shift in perspective was driven by various factors, including the Ottomans' confrontation with the Safavids and the influence of Persian historiography, and was used as a tool to legitimize the Ottoman dynasty.
This research also explores the influential role of Persian historiography, especially concerning the Seljuks of Rum and the Mongol Ilkhanate, in shaping Ottoman intellectual and cultural transformations. It further investigates how Persian scholars and intellectuals injected their intellectual models into Ottoman historiography, significantly contributing to the formation of the Ottoman Empire. The findings of this study indicate that the Ottomans’ engagement with Mongol heritage and Persian historiography had a profound impact on the legitimacy and structure of the Ottoman government.
کلیدواژه‌ها [English]
- Mongols
- Ottoman historiography
- Seljuks of Rum
)