نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• رضا شاه ملکی ¹
• کوروش فتحی ²

¹ دکتری تخصصی تاریخ ایران دوره اسلامی، گروه تاریخ حکیم فردوسی، فرهنگیان، کرج، ایران.

² استادیار، دکتری تخصصی تاریخ ایران دوره اسلامی، گروه تاریخ حکیم فردوسی، فرهنگیان، کرج، ایران

چکیده

محمدابراهیم باستانی پاریزی (1391-1304) بدون اینکه هرگز مدعی روشمندی در تاریخ‌نگاری فردگرایانه خویش باشد، در تمامی آثارش بارها در راستای ابهام‌زدایی از متون تاریخی، دست‌به‌نقد و اجتهاد سلبی و نقد و اجتهاد ایجابی زده است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که باستانی پاریزی چگونه توانسته با به‌کارگیری سلاح نقد و اجتهاد مورخانه، به استنتاج حقیقت غیر مذکور در منابع دست یابد و بازتاب آن در تاریخ‌نگاری وی چگونه بوده است؟ نتایج این پژوهش نشان خواهد داد که باستانی پاریزی نقد (اجتهاد) سلبی و نقد (اجتهاد) ایجابی را در تمام آثار معروف خویش به‌عنوان رویکردی در پاسخ به ابهامات تاریخی به کار بسته و این تکنیک را راهی برای وصول به حقیقت و عینیت تاریخی در نظر گرفته است. به‌طوری‌که می‌توان مدعی بود این مسئله وجه تمایز و یکی از مهم‌ترین شاکله‏های سبک تاریخ‌نگاری وی است. بر این اساس باستانی پاریزی را باید در زمره مورخان عینیت باوری دانست که عقیده دارند وصول به عینیت و حقیقت تاریخی برای مورخ در پرتو نقد و اجتهاد تاریخی، امکان‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها

• باستانی پاریزی
• تاریخ‌نگاری
• نقد سلبی
• نقد ایجابی
• اجتهاد سلبی

عنوان مقاله [English]

Negative Criticism and Positive Criticism in Bastani –E- Parizi Historiography

نویسندگان [English]

• Reza Shahmalaki ¹
• Koresh Fathi ²

¹ Ph.D. in Islamic History of Iran, Hakim Ferdowsi History Department, Farhangian, Karaj, Iran.

² Assistant Professor, Doctorate in History of Iran in the Islamic Period, Hakim Ferdowsi Department of History, Farhangian, Karaj, Iran.

چکیده [English]

Mohammad Ebrahim Bastani Parisi (1304-1391) without ever claiming to be methodical in his individualistic historiography, in all his works, he repeatedly criticized and ijtihad negative and ijtihad in order to disambiguate historical texts. The main question of the present research is how Bastani Parisi was able to infer the truth not mentioned in the sources by using the weapon of criticism and ijtihad of the historian, and how was it reflected in his historiography? The results of this research will show that Bastani Parisi has used negative criticism and positive criticism in all his famous works as an approach to answer historical ambiguities and has achieved historical truth and objectivity in most cases. So that it can be claimed that this issue is the distinguishing feature and one of the most important aspects of his historiographical style. Based on this, Barkani Parisi should be considered among the objective historians who believe that it is possible for the historian to reach objectivity and historical truth in the light of historical criticism and ijtihad.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bastani Parizi
• Historiography
• Negative Criticism
• Positive Criticism
• Negative Ijtihad