نویسنده

• محمدعلی کاظم بیکی

دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه تهران

چکیده

تاریخ‌های محلی نایافته‌ی ایرانی فراوان است، هر چند که مطالعات درباره‌ی تاریخ‌نگاری در ایران بر تاریخ‌های محلی موجود و نیز اقسام آن متمرکز بوده است.پژوهش حاضر به مطالعه‌ی تاریخ خوارزم اثر مفقود محمودبن‌محمد خوارزم (د568 ق) به زبان عربی اختصاص دارد که افزون بر مستخرجات، خلاصه‌ای مخطوط هم از آن در دست است.این مقاله که ویراسته‌ی خلاصه‌ی مذکور را نیز شامل می‌شود، نشان می‌دهد علاوه بر اقسام شناخته‌شده‌ی دینی و غیردینیِ تاریخ محلی، گونه‌ی دیگری به عنوان تاریخ محلی فرهنگی- دینی نیز قابل شناسایی است.نوع اخیر که تاریخ خوارزم نمونه‌ی خوبی برای آن است، برخلاف تاریخ‌های محلی صرفاً دینی، ترجمه‌های دانشمندان علوم غیرحدیث را نیز در برمی‌گیرد.به سبب همین ویژگی، محمودبن‌خوارزمی می‌تواند در زمره‌ی مورخان محلی پیشتاز ایران در سده‌های میانه به شمار آید.یافته‌ها همچنین آشکار می‌کند که الگوی ذکر حدیث و دیگر روایت‌های اسلامی در تاریخ‌های محلی ایرانی برای ستودن محلی خاص، لزوماً به معنی پذیرش آن منقولات از سوی خوانندگان نیست.

کلیدواژه‌ها

• ایران
• خوارزم
• تاریخ‌نگاری محلی در قرون وسطی
• محمودبن محمد خوارزمی
• تاریخ خوارزم

عنوان مقاله [English]

Tārīkh Khwarāzm of Maĥmūd ibn Muĥammad alKhwārazmī:A Local History with Religio-Cultural approach

نویسنده [English]

• Mohammad Ali Kazembeyki

Associate Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, University of Tehran

چکیده [English]

The missing Iranian local histories are not few, though studies on historiography in Iran have focused on the existing local histories as well as their genres. The present work aims to examine Tārīkh Khwarazm, the lost local history of Khwārazm in Arabic by Maĥmūd ibn Muĥammad alKhwārazmī (d.1173/568A.H.), of which, besides citations, a brief abridgement (MS) is still available. This article, including the edited abridgement, shows that in addition to those known genres of local histories (i.e. religious and secular), another type could also be identified as religiocultural local history. The latter, of which Tārīkh Khwārazm is a good sample, contrary to the mere religious local histories, embodies biographies of scholars in subjects other than Hadith as well. Therefore, Maĥmūd ibn Muĥammad al-Khwārazmī on account of this characteristic of his work might be considered amongst the pioneer local historiographers of medieval Iran. The findings also reveal that the pattern of quoting hadith and other Islamic narratives in Iranian local histories in order to praise certain locality does not necessarily mean the acceptance of those citations by the readers.

کلیدواژه‌ها [English]

• Iran
• Khwārazm
• Medieval Local Histoiography
• Maĥmūd ibn Muĥammad al-Khwārazmī
• Tārīkh Khwārazm