نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه تبریز

چکیده

وجه اشتراک جوامع اسلامی در مواجهه با غرب احساس ناتوانی و عقب ماندگی شدیدی بود که همراه خود چالش های فکری زیادی در عرصه های گوناگون از جمله زنان ایجاد کرد. بطوریکه غالب جریان های روشنفکری به ویژه روزنامه های انتقادی به لزوم تغییر وضع زنان و آگاهی آنان تاکید و خواستار اصلاحات ترقی خواهانه در جامعه و وضعیت اجتماعی زنان شدند. در این بین، روزنامه تجدد طلبِ ملانصرالدین در طرح و پیگیری مساله ی آزادی و حمایت از حقوق زنان در جوامع اسلامی به ویژه ایران پیشتاز بود. این روزنامه با طرح انتقادی مسائل مربوط به حوزه زنان توسعه جوامع اسلامی را در پیوند با تغییر وضع زنان ارزیابی می کرد. نویسندگان این روزنامه ی انتقادیِ پیشرو، راه برون رفت از وضعیت سنتی را در مساله ی آموزش و به تبع آن در آگاهی و احقاق حقوق زنان را در گروِ توجه به حقوق زنان و تصریح آن در قانون اساسی جوامع اسلامی و لزوم بازنگری در دیدگاه های سنتی و تجدید نظر در مبانی آن و به ویژه خوانش جدید متون مذهبی می دانستند. تحلیل محتوای روزنامه ملانصرالدین، چاپ تفلیس در پنج سال نخست (1328- 1324 ه.ق ) در حوزه مسائل زنان روش مناسبی است که می تواند تصویر روشنی از وضع عمومی زنان ایران و جوامع مسلمان در آغاز قرن بیستم و نخستین گفتمان های انتقادی از وضع زنان به دست دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Women, Traditions, Education and Social Awareness (Historical Discourse Analysis and Mollanasradin's Approach to Women)

نویسندگان [English]

  • Abbas Ghadimi Gheidari 1
  • Zahra Kazemi 2

1 Associated Professor , Department of History, Tabriz University

2 PHD Candidate in History of Islamic Iran, Tabriz University

چکیده [English]

Communion aspect of Islamic societies in confronting with west was the serious weakness and lay feeling that created many intellectual challenges in several fields such as women field, so that they emphasized on the most of the intellectual movements especially critical newspapers to necessity of women position changing and their awareness and requesting progressivist reformation in society and women social position. In this situation, modernism newspaper, Mollanasradin was leader in discuss and fallowing of liberty issue and decency from women rights in Islamic societies especially in Iran. This newspaper evaluated the developing of Islamic societies in relationship with change of position and place of women. The authors of this leader critical newspaper considered the output way from traditional situation in training issue and awareness and women rights providing in depending on consideration to women rights and its clarification in constitution of Islamic societies and the necessity of changing traditional point of view and changing its principles and especially new reading of religious texts. An analysis of the contents of the articles in this magazine, Tiflis publication at first five years (1324-1328), is an appropriate method to shed lights on the early 20 century Iranian women situation and the first critical discussions about women's rights.

کلیدواژه‌ها [English]

  • education
  • Social Awareness
  • Traditional Society
  • Women's Rights
  • Mollanasradin Newspaper
ـ ملانصرالدین(1324). س 1، ش 19.
ـ  ــــــــ (1324). س 1. ش 23.
ـ  ــــــــ (1324). س 1. ش 28.
ـ  ــــــــ 1324). س1. ش 29.
 ـ  ــــــــ (1324). س1. ش32.
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 3 .
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 6.
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 10.
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 17.
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 18.
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 19.
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 24.
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 25.
ـ  ــــــــ 1325). س2. ش 27.
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 30.
ـ  ــــــــ ( 1325). س 2. ش 33.
ـ  ــــــــ ( 1325.). س 2. ش 35.
ـ  ــــــــ (1325). س 2. ش 37.
ـ  ــــــــ (1325. س 2. شماره 45 .
ـ  ــــــــ ( 1325). س 3. ش 3.
ـ  ــــــــ ( 1326). س 3. ش 4.
ـ  ــــــــ (1326). س 3. ش 5.
ـ  ــــــــ (1326). س 3. ش 8.
ـ  ــــــــ ( 1326). س3. ش 9.
ـ  ــــــــ (1326). س3. ش 10.
ـ  ــــــــ (1326). س 3. ش 14.
ـ  ــــــــ (1326). س 3. ش 16.
ـ  ــــــــ ( 1326).. س 3. ش17.
ـ  ــــــــ (1326). س 3. ش 20.
ـ  ــــــــ 1326). س 3. ش 30 .
ـ  ــــــــ (1326). س 3. ش 36.
ـ  ــــــــ (1326). س 3. ش 52.
ـ  ــــــــ (1327). س 4. ش 6.
ـ  ــــــــ ( 1327). س 4. ش 13.
ـ  ــــــــ (1327). س 4. ش 15.
ـ  ــــــــ (1327). س4. ش 18.
ـ  ــــــــ ( 1327). س 4. ش 28.
ـ  ــــــــ (1327). س 4. ش 30 .
ـ  ــــــــ (1327). س 4. ش 31.
ـ  ــــــــ (1327). س4. ش 40.
ـ  ــــــــ (1327). س 4. ش 42.
ـ  ــــــــ (1327). س 4. ش 43.
ـ  ــــــــ (1327). س 4. ش 45.
ـ  ــــــــ (1327). س4. ش 44.
ـ  ــــــــ (1327). س 4. ش 48.
ـ  ــــــــ (1328). س5، ش3 .
ـ  ــــــــ (1328). س 5. ش 4.
ـ  ــــــــ (1328). س5. ش 12.
ـ  ــــــــ (1328). س 5. ش 19.
ـ  ــــــــ (1328). س 5. ش 20.
 ـ  ــــــــ ( 1328). س 5. ش 21.
ـ  ــــــــ (1328). س 5. ش 27.
ـ  ــــــــ ( 1328). س 5. ش 28.
ـ  ــــــــ (1328). س 5. ش 31.
ـ  ــــــــ (1328). س5. ش37 .
ـ  آخوندف، ناظم (1358). آذربایجان طنز روزنامه‌لری. تهران: نشر فرزانه.
ـ  آفاری، ژانت( 1377). انجمن‌های نیمه سری زنان در نهضت مشروطه. ترجمه جواد یوسفیان. تهران: نشر بانو.
ـ  آفاری، ژانت. (1380). انقلاب مشروطه ایران. ترجمه حیدر رضائی. تهران: انتشارات بیستون.
ـ  آرین‌پور، یحیی (1350). از صبا تا نیما. جلد 2. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
ـ ترابی فارسانی، سهیلا ( 1388). «تکاپوی زنان عصر قاجار: جهان سنّت و گذار از آن». فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا. س19.ش2.
ـ توکلی طرقی، محمد (1382). تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ. تهران: نشر تاریخ ایران.
ـ خسروپناه، محمدحسین (1382). هدف‌ها و مبارزه زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی. تهران: نشر پیام امروز.
ـ  ساناساریان، الیزا (1384). جنبش حقوق زنان در ایران. ترجمه نوشین احمدی خراسانی. تهران : اختران.
ـ  عاملی رضایی، مریم.( 1389). سفر دانه به گل سیر تحول جایگاه زن در نثر دوره قاجار. تهران:نشر تاریخ ایران.
ـ کرمانی، ناظم‌الاسلام (1363). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: نشر امیر کبیر.
ـ کسروی، احمد (1353). تاریخ مشروطه ایران. تهران: امیر کبیر.
ـ میر هادی، منیرالسادات (1393). تأثیر مدارس دخترانه در توسعه اجتماعی زنان در ایران. تهران: انتشارات کویر.
ـ نجم‌آبادی، افسانه (1384). «نقش زن بر متن مشروطه». تلخیص نوشین طریقی. زنان. ش 134.
ـ وطن‌دوست، غلامرضا و دیگران (1385). زن ایرانی در نشریات مشروطه. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
 _ Klyashtorina, (1960). " the journa molla nasreddin and its influence on political satire in revolutionary Persia 1905-11", centeral Asian review.
. _ adiguzel, sedat (2007) ." Tiflis edabi muhitinde molla nasreddin dergisi ve dergide tartisilan konular".bilig.