نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

چکیده

چکیده
کتاب‌های تاریخی یکی از مهمترین رسانههای فرهنگی است که نقشهای مهمی چون آگاهی‌بخشی، هویتسازی، شکلدهی به ذهنیت، باورها و عقاید افراد جامعه را از رهگذر بازنمایی و بازآفرینی گذشته بر عهده دارد. وقتی این کتاب، کتاب تاریخ معاصر باشد، اهمیت، حساسیت و اولویت آن دوچندان میشود. این کتابها را می‌توان از منظرهای گوناگون ارزیابی کرد. یکی از اجزای اصلی چنین کتابهایی، طرح جلد و پوشش ظاهری آنهاست که درواقع بستهبندی و ویترین این آثار به شمار میرود و نخستین مواجهه مخاطب با این مجموعه های آموزشی از طریق جلد آن ها انجام میگیرد. مساله اصلی این مقاله، بررسی طرح جلد این آثار از زوایای مختلفی چون جذابیت ها و زیبایی های بصری، روانشناسی رنگ ها، ترکیب تصاویر و معانی آن و همچنین پیشینه طراحان جلد و طیف نویسندگان آن، متناسب با تحولات پس از انقلاب است. نگارندگان می‌کوشند در این مسیر از دانش نشانهشناسی و تحلیل‌های تاریخی استفاده کنند. آن‌ها سرانجام به این نتیجه می‌رسند که طرح جلد کتاب‌های درسی تاریخ دبیرستان‌ها به شدت تحت تأثیر فضای سیاسی و ایدئولوژیک کشور از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون قرار داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Cover Design of Historical Text Books in Iranian’s High School 1980- 2016

نویسندگان [English]

  • Ali Reza Mollaiy Tavani 1
  • Javad Nowrozi 2

1 Associated Professor of History, Institute for Humanities and Social Studies

2 MA in History of Islamic Revolution, Research Institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution

چکیده [English]

Historical text books are among the most important cultural media that plays important roles in historical information, identification, shaping to mentality and behaviors of citizens via representation of historical past. When these books were the modern history, the matter becomes more sensitive, prior and important. We can analyze Historical text books in Iranian’s high school from various approaches. The cover Design of Historical text books in Iranian’s high school are as shop- window, where the first contact with them is made. The main problem of this article is analyzing the cover design of historical text books in Iranian’s high school 1980- 2016 from many aspects such as aesthetics, psychology of colors, and composition of pictures, and designers of covers after Islamic revolution. The authors' attempt is to use semiotics and historical analysis. This article concludes the cover design of historical text books in Iranian’s high school 1980- 2016, is influenced by political and ideological sphere.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian’s modern history
  • Historical text books
  • Covers Design
  • Pictures and Semiotics
-        استوار، مسیب (1391). رنگ. تهران: نشر راز نامه. چاپ اول.
-        باقی، عمادالدین و دیگران (1378). تاریخ ایران 2 (ایران در دوران معاصر) سال دوم دبیرستان نظام جدید، کلیه رشتهها. چاپ اول. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
-        تشکری، پریسا (1393). مجموعه مقالاتی درباره تاریخ طراحی جلد کتاب در ایران. تهران: فرهنگ‌سرای میردشتی. چاپ اول.
-        حداد عادل، غلامعلی و دیگران (1359)، تاریخ ایران (سال سوم دبیرستان، کلیه رشتهها)، تهران: شرکت افست (سهامی عام). چاپ اول.
-        خلیلی، نسیم (1391)، «نشانه‌شناسی تاریخی»، ماهنامه کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 171.
-        خواجه‌پور، میلاد و دیگران (1389)، رنگ روانشناسی زندگی، تهران: نشر سبزان. چاپ اول.
-        رز، ژیلیان (1394). روش و روششناسی تحلیل تصاویر. ترجمه جمال‌الدین اکبرزاده جهرمی‌زاده. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنرو ارتباطات. چاپ اول.
-        سجودی، فرزان (1387). نشانهشناسی کاربردی، ویرایش دوم. تهران: نشر علم.
-        سجودی، فرزان (1390). نشانهشناسی: نظریه و عمل (مجموعه مقالات)، تهران: نشر علم. چاپ دوم.
-        عباسی، جواد و دیگران (1383)، تاریخ معاصر ایران (سال سوم دبیرستان، کلیه رشتهها)، تهران: شرکت افست (سهامی عام). چاپ اول.
-        گروه تاریخ دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی (1361). تاریخ معاصر ایران (سال سوم دبیرستان، کلیه رشته‌ها). تهران: شرکت چاپ و نشر ایران. چاپ اول.
-        گروه تاریخ دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی (1362). تاریخ معاصر ایران (سال سوم دبیرستان، کلیه رشته‌ها). تهران: شرکت چاپ و نشر ایران. چاپ اول.
-        گروه تاریخ دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی (1372). تاریخ معاصر ایران (سال چهارم دبیرستان، رشته ادبیات و علوم انسانی). تهران: شرکت چاپ و نشر ایران. چاپ اول.
-        گروه تاریخ دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی (1373). تاریخ ایران 2 (از صفویه تا دوران معاصر، سال دوم دبیرستان نظام جدید، کلیه رشته‌ها). تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. چاپ اول.
-        گروه تاریخ دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی (1380). تاریخ ایران و جهان 2 (سال سوم دبیرستان، رشته ادبیات و علوم انسانی)، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. چاپ اول.
-        گروه تاریخ دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی (1379). تاریخ معاصر ایران (سال سوم دبیرستان، به‌استثنای رشته علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی)، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. چاپ اول.
-        محمدپور، احمد (1391). «از دانش نشانه‌شناسی تا علم تاریخ»، ماهنامه کتاب تاریخ و جغرافیا، شماره 171.
-        معینی علمداری، جهانگیر (1391). «بدیل‌هایی برای مطالعة شناختی تاریخ». ماهنامه کتاب تاریخ و جغرافیا. شماره 171.
-        نجفی، موسی و دیگران (1380). تاریخ معاصر ایران (سال سوم دبیرستان، به‌استثنای رشته علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی). چاپ اول(آزمایشی). تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
-        ولایتی، علی‌اکبر و دیگران (1385). تاریخ معاصر ایران (سال سوم دبیرستان، به‌استثنای رشته علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی)، چاپ اول. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.