نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• اسماعیل سنگاری ¹
• علیرضا کرباسی ²

¹ دکتری تاریخ،تمدن و زیان های باستان، استادیار دانشگاه اصفهان

² کارشناس ارشد، پژوهشگر تاریخ ایران باستان، دانشگاه تهران

چکیده

بسیاری از مکاتب فکری در جهان، خواه فلسفی یا دینی، تعبیر و رویکردی ویژه به مفهوم تاریخ و زمان ارائه کرده­اند. از این­رو، فلسفه­های تاریخ و الهیات تاریخی گوناگون و چندمنظری در این زمینه شکل گرفته­است. ایرانیان باستان نیز به همین­گونه، قائل به فلسفة خاصی از تاریخ بوده­اند که برداشت­های دینی و جهان­بینی­شان در آن منعکس می­شد. این فلسفة تاریخ، حاصل یک زمان مشخص یا متأثر از واقعه­ای خاص نبوده­است، بلکه تکاملی تدریجی را در طول هزاران سال به خود دیده، ویژگی­های خاص خود را یافته­است. دیانت زردشتی مهم­ترین عامل در شکل­دهی و جهت­دهی به این رویکرد به تاریخ در ایران ­باستان بوده­است که نگرش­های خطی و دوری را به تاریخ در بطن خویش پرورانده، به آن سمت و سوی خاصی بخشیده است. این دیدگاه هم تحت تأثیر آراء و اندیشه­های دیگر ملل قرار داشت و هم اثراتی ژرف در این­خصوص بر سایر باور­های دینی- فلسفی گذاشته­است. از این­رو، لزوم توجه به این رویکرد می­تواند آگاهی دقیق­تری از تأثیر اندیشه­های انتزاعی در شکل­گیری حیات مدنی و اجتماعی در ایران ­باستان دربرداشته باشد. این پژوهش برآن است با بررسی منابع مکتوب فکری و دینی ایران­ باستان که در متون پهلوی و بعضاً در متونی غیرایرانی آمده­است، تصویری مستند و علمی از این بعدِ اندیشۀ ایرانیان ­باستان ارائه دهد.  

کلیدواژه‌ها

• تاریخ
• زمانِ دوری
• زمانِ خطی
• دیانت زردشتی
• تاریخ نگاری

عنوان مقاله [English]

An Approach to History from the Viewpoint of Philosophy of History of Zoroastrianism

نویسندگان [English]

• Esmaeil Sangari ¹
• Alireza Karbasi ²

¹ PhD in Ancient History, Civilizations and Languages, Assistant professor at the University of Isfahan

² MA in Ancient History of Iran, University of Tehran

چکیده [English]

Many intellectual schools in the world, either philosophical or religious, have presented special interpretation and approach in the concept of history and time. Therefore, various and multi-perspective philosophy of history and historical theology have been formed in this field. Ancient Iranians, believed a special philosophy of history which reflects their ideology and religious impression. This philosophy of history is not result of a specified time or is not influenced by a special event, but is result of a gradual evolution during 1000 year that bears specific characteristics. Zoroastrianism is the most important factor in formation and orientation of history in ancient Iran that brought up cyclic and linear attitudes at its core and has given a special direction to that. This viewpoint was influenced by the thoughts of other nations and also has had deep impact on the other religious-philosophical beliefs. Therefore, the philosophical perspective of this religion is surveyed across history and time, because generality and span of this religion in ancient Iran time is more than the other religions. Therefore, the requisiteness of attention to this approach can contain a more detailed cognizance in forming civic and social life in ancient Iran. In this research, it has been tried to present a documentary and scientific image from this aspect Iranians' idea, by studying intellectual and religious sources which are mentioned in Middle Persian texts and sometimes in non-Iranian texts.

کلیدواژه‌ها [English]

• History
• Cyclic time
• Linear time
• Zoroastrianism
• Historiography