نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• بهمن زینلی ¹
• محمد صادق حسینی کجانی ²

¹ استادیار گروه تاریخ و ایران‌شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان

² مربی گروه معارف دانشگاه آزاد مرکز اصفهان.

چکیده

 رسول خدا (ص) پس از هجرت به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی، با چالش­ها متعددی در این شهر مواجه شدند. از جمله چالش­های حکومت نوپای اسلامی در مدینه که از سال دوم آغاز گردید، تقابل قبایل یهود ساکن در مدینه با مسلمانان بود. این تقابل در حالی صورت گرفت که رسول خدا (ص) با تدوین یک پیمان‌نامة عمومی با همة اهالی مدینه ازجمله یهودیان امکان همزیستی مسالمت‌آمیزِ ساکنان مدینه را فراهم کرده بودند. قبایل یهود از سال دوم راه خصومت و دشمنی با اسلام و پیامبر (ص) را در پیش‌گرفته و نهایتاً پس از ناتوانی از مقابله با پیامبر (ص) و مسلمانان تسلیم‌شده و به‌ حکم الهی از مدینه اخراج شدند.
 تقابل یهود بنی‌قینقاع با رسول خدا (ص) ازجمله مواردی است که هم قرآن کریم و هم منابع تاریخی به آن پرداخته‌اند. هدف این پژوهش بررسی کیفیت انعکاس این تقابل در قرآن کریم و منابع تاریخی منتخب است. این مقاله که با رویکرد مقایسه‌ای ـ تحلیلی و با استناد به منابع تاریخی و تفسیری تدوین شده است، درصدد پاسخ به این سؤال است که وجوه تشابه و تفاوت گزارش‌های قرآن و منابع تاریخی منتخب در رابطه با تقابل یهود بنی‌قینقاع با رسول خدا (ص) چیست؟ با توجه به فلسفة نزول قرآن کریم که همان هدایت بشر است. به نظر می‌رسد با وجود برخی اخبار مشابه، پردازش تاریخی قرآن درباره تقابل یهود بنی‌قینقاع با رسول خدا (ص) از نظر نگرشی و پردازشی معطوف به اهداف هدایتی قرآن است و با منابع تاریخی منتخب که گزارش‌های آن‌ها ماهیت تاریخی دارد متفاوت است.

کلیدواژه‌ها

• قرآن
• یهود بنی‌قینقاع
• مغازی واقدی
• طبقات ابن سعد
• سیره ابن هشام و تاریخ طبری

عنوان مقاله [English]

A study and Analysis of the Reflection of Ghazwa Banu Qaynaqa’ in Quran with an Emphasis on Quran’s Attitudinal and Authorship Patterns

نویسندگان [English]

• Bahman Zeinali ¹
• Mohammad Sadegh Hoseiny ²

¹ Assistant Professor of History and Islamic Studies, Faculty of Literature, Isfahan University

² Lecturer Department of Education, Isfahan University of Technology

چکیده [English]

At the beginning of the establishment of the Islamic government, the Messenger of God (SAWS) started to take purposeful measures in order to strengthen his newborn governance. One of his outstanding measures was to codify a general treaty among all the people of Medina including the Jews, which allowed for peaceful coexistence in the town.
Among the Jewish tribes inhabiting Medina, Banu Qaynaqa’ signed the treaty with the Messenger of God. However, for some reasons to be discussed in the article, later on they took the pathway of hostility and enmity to Islam and the Prophet. Having become unable to oppose the Prophet and Muslims, eventually they surrendered and were banished from Medina in accordance with the divine decision. The opposition between Banu Qaynaqa’ and the Messenger of God is among the cases addressed by Quran.
The present article aims to answer the question what is the Quran’s attitudinal and authorship approach to the opposition. In view of the philosophy of the revelation of Quran, i.e. the guidance of the humankind, it seems that the Qur’anic historical working-through of historical events including Ghazwa Banu Qaynaqa’ is unique from both attitudinal and authorship perspectives and directed at the objective of guidance, which distinguishes Quran from historical sources.

کلیدواژه‌ها [English]

• Quran
• Banu Qaynaqa’
• Alwaghedi’s Kitab al-Tarikh wa al-Maghazi
• Ibn Sa’d’s Kitab al-Tabaghat
• Ibn Hisham’s The Life of the Prophet
• The History of al-Tabari