نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی

3 استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه رازی

چکیده

«ادوار سعید» در اثر مهم «شرق­شناسی»، آنچه را غرب به عنوان «شرق» معرفی کرده است فضایی ساخته و پرداخته می‌داند که ارتباط چندانی به واقعیتِ شرق ندارد. هدف از برساختن شرق ایجاد تمایز میان شرق و غرب است و بیشتر برای غرب مصرف دارد تا شرق. اما «ادوارد سعید» در انتهای کتابش به این موضوع اشاره می­کند که شرقی نیز در نهایت برتری غرب را می‌پذیرد و به آن گردن می­نهد. در این پژوهش به آثار شرق­شناسانی که به دنبال برساختن یک «دیگری» برای غرب بودند نمی‌پردازیم بلکه با استفاده از روش تحلیل گفتمان، آثار نویسندگان داخلی دورة قاجاریه درخصوص منطقة کرمانشاه را تحلیل می­کنیم تا نحوة بازنمایی منطقه و میزان تأثیرپذیری آنها را از روش شرق­شناسی بسنجیم. با تحلیل این آثار به این نتیجه می­رسیم که نویسندگان داخلی در گفتمان شرق‌شناسی فرو رفته و از ابزار شرق­شناسان استفاده کرده­اند، به‌گونه­ای‌که خود را در مرکز قرار داده و مردم منطقه را به حاشیه رانده‌اند و به این فرودستان اجازة روایت‌کردن خود را نداده­اند. مقاله نشان­ خواهد داد که شاخص‌های مرسوم شرق­شناسی از قبیل غرب­محوری، دیگری­سازی، منفی­سازی، ذات­انگاری و... در میان متون داخلی در خصوص فرهنگ، زبان و مذهب مردم کرمانشاه کاربرد داشته است و استعمار و استبداد مسیر مشابهی در معرفی مردم طی کرده‌اند. روایت­های ارائه‌شده یک­طرفه و غیریت­سازند و برای مردم در تعیین سرنوشت خود جایگاهی قائل نیستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Iranian Qajar Travelogues from Kermanshah (with a Post-colonial Approach)

نویسندگان [English]

  • Zahra Korani 1
  • Ghudrat Ahmadian 2
  • Jalil Karimi 3

1 Phd candidate, Department of political science, Razi University

2 Assistant Professor and faculty member of political science, Razi university

3 Assistant Professor of Sociology at Razi University

چکیده [English]

Edward Saeed, in his important work "Orientalism", shows that the East described by the West is a space that is rarely related to the reality of East. The purpose of building the East is to make a distinction between the East and the West, and it is more for the West than the East. But he points out at the end of his book that East also finally accepts the supremacy of the West. In this research we analyze the works of the internal authors of the Qajar period regarding the Kermanshah region to show how they represent the area and measure their influence of the orientalist approach. By analyzing these works, we conclude that the domestic authors have used Orientalist methods. In a way that they place themselve at the center and sway the people of the region and they did not allow the subaltern to narrate themselves. The paper will show that Orientalist indices such as othering, ethtnocentring and etc. in domestic studies has been used, and colonization and tyranny have been the same in introducing people. The narratives presented are one-sided and do not place people in determining their own destiny.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Orientalism
  • Post-colonialism
  • Discourse analysis
  • Subaltern
  • Kermanshah
-         ادیب­الممالک، عبدالعلی(1364). سفرنامة ادیب­الممالک به عتبات(دلیل­الزائرین). تهران: انتشارات دادجو.
-         بهرامپور، شعبانعلی(1378). درآمدی بر تحلیل گفتمان(مجموعه مقالات گفتمان و تحلیل گفتمانی). به اهتمام محمدرضا تاجیک. تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.
-         بیگلری، هرمز(1374). تاریخ کرمانشاه در عصر قاجار. کرمانشاه: انتشارات طاق­بستان.
-         جهانبگلو، رامین(1384). در آیینه شرق: گفتگو با اشیش ناندی. تهران: نشر مرکز.
-         عضدالملک، علیرضا(1370). سفرنامه عضدالملک به عتبات. به کوشش حسن مرسلوند. تهران: مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی.
-         زند، زاگرس(1389). «بررسی تطبیقی پژوهش­های ایران­شناسی غربی و شرق­شناسی با تکیه بر بازنمایی فرهنگ مردم ایران در سفرنامه­های اروپاییان در دورة قاجار»، فصلنامه مطالعات ملی، سال یازدهم، ش2.
-         سعید، ادوارد(1377). شرق­شناسی. ترجمة عبدالرحیم گواهی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-         سلطانی، سیدعلی­اصغر(1383). «تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش». علوم سیاسی. ش28.
-         شاهمیری، آزاده(1389). نظریه و نقد پسااستعماری. تهران: نشر علم.
-         فانون، فرانتس(1351). انقلاب افریقا، ترجمة محمدامین کاردان، تهران: نشر خوارزمی.
-         --------- (1353). پوست سیاه، صورتک­های سفید. ترجمة محمدامین کاردان. تهران: نشر خوارزمی.
-         کریمی، جلیل(1396). نظریه پسااستعماری و کردشناسی. تهران: نشر نی.
-         کریمی، جلیل، کمال خالق‌پناه و جلال­الدین رحیمی(1395). «بازخوانی انتقادی تاریخ(گفتمان کاوی مطالعات کردستان)» ، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال دوازدهم. ش43.
-         کریمی، علی(1386). «بازتاب هویت فرهنگی ایرانیان در سفرنامه­های عصر صفوی و قاجاری»، مجلة مطالعات ملی، دورة 8. ش1.
-         ممی، آلبر(1351). چهرة استعمارگر، چهرة استعمارزده. ترجمة هما ناطق. تهران: نشر خوارزمی.
-         مورتون، استفان(1392). گایاتری چاکراورتی اسپیواک. ترجمة نجمه قابلی. تهران: نشر بیدگل.
-         موریه، جیمز(1354). سرگذشت حاجی بابای اصفهانی. ترجمة میرزا حبیب­اله اصفهانی. تهران: نشر حقیقت.
-         هروی، محمدحسین خان(1390). «سفرنامة عتبات خان افغان» ، پیام بهارستان، دوره 2. سال4. ش14.
-         ناصرالدین­شاه(1372). شهریار جاده­ها: سفرنامة ناصرالدین­شاه به عتبات، به کوشش محمدرضا عباسی و پرویز بدیعی، تهران: انتشارات سازمان اسناد ملی ایران.
-         هال، استوارت(1386). غرب و بقیه: گفتمان و قدرت، ترجمة محمود متحد، تهران: نشر آگه.
-         همدانی، فریدالملک(1354). خاطرات فرید. تهران: نشر تابش.
-  Dirlik, Arif (1996), "Chinese History and the Question of Orientalist", History and Theory, Vol35. No. 4, Theme Issue 35: Chinese Historiography in Comparative Perspective.
-  Spivak,Gayatery(1993) "Can Subaltern Speak?", Hn Colonial discourse and postcolonial theory ,edited by Williams Patrick and Laura Chrisman, London: Routlegde.
-  Spivak,G.C(1990) "The Post-Colonialism Critic: Interviews, Strategies, Dialogues", Sarah, Harasym, New York and London: Routledge.