نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته مقطع دکتری تاریخ اسلام از دانشگاه تربیت مدرس.
2 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
در این پژوهش تلاش می‌‌شود با بررسی جهان‌شناسی ارائه‌‌‌شده در الهیات فلسفی اسماعیلیان، ضمن تحقیق در دیدگاه متفکران اسماعیلی‌‌مذهب به تاریخ بشر، به سؤالات مطرح‌شده در حوزۀ فلسفۀ نظری تاریخ از نقطه‌‌نظر این متفکران پاسخ داده شود و مهمترین مؤلفههای فلسفۀ تاریخِ اسماعیلیان بر اساس نظام‌‌های متفاوت آن با تاریخنگری اسلامی بررسی شود. به نظر می‌‌رسد که تاریخنگری اسماعیلیان علی‌‌رغم داشتن ویژگی‌‌های مشترک با تاریخنگری اسلامی به طور خاص و تاریخنگری سنتی‌دینی به‌طور عام، از مؤلفه‌‌هایی چون نقش‌محوری امام در تاریخ، نظام خطی‌دوری تاریخ و پیوستگی میان تاریخ و فراتاریخ برخوردار است. این مؤلفه‌‌ها در معدود آثار تاریخ‌‌نگارانۀ باقی‌مانده از مورخان این فرقه نیز انعکاس یافته است. معرفت‌‌شناسی اسماعیلیان و جایگاه تاریخ در طبقه‌‌بندی علوم از منظر حکمای اسماعیلی، از دیگر مسائلی است که در این پژوهش بدان پرداخته می‌‌شود. رسائل اخوان الصفا تنها اثر منسوب به اسماعیلیه است که در آن بحث طبقه‌‌بندی علوم مطرح شده است. در این رسائل و نیز از نقطه‌‌نظر قاضی نعمان مورخ بزرگ اسماعیلی‌فاطمی، تاریخ دانشی است ذیل علوم شرعی وضعی و در خدمت مکتب اسماعیلی. این مقاله مبتنی بر روش «پدیدارشناسی هرمنوتیک» است و برای گردآوری داده‌‌ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Historical Perspective of Isma’ilis Philosophical Components
نویسندگان [English]
- Ali Babaei Siab 1
- Fatemeh Janahmadi 2
- Sayed Hashem Aghajari 2
1 Department of History, Faculty of Humanities, Tarbiat Modarres University, Iran, Tehran.
2 Associate professor and faculty member of Tarbiat Modares University
چکیده [English]
In this research, attempts are made to respond to the raised questions in the theoretical philosophy field of History from the Isma'ili intellectuals' point of view represented in their cosmological notions in Isma'ili theology and history of human being. The most important philosophical component in Isma'ili history in accordance with its different systems in comparison with Islamic perspective of history is also surveyed. It seems that the Isma'ili historiography in spite of its common properties with Islamic perspective of History in particular and classical-religious historiography in general, possesses components such as axial role of Imam in history, cyclic-linear system of history, and the affiliation between History and Meta-History. These components are reflected in the few remained historiographical works of Ismail'ism. The method of this research is Hermeneutics phenomenology and the data is collected based on the historical methods using library materials.
کلیدواژه‌ها [English]
- Isma'ili cosmology
- the theoretical philosophy of history
- Cyclic-linear History
- Meta- History
- Imamate
)