نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،
2 دانشجوی دکترای تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
نخستین بازتاب‌ها از گفتمان ملی‌گرایی و تلاش برای صورت‌بندی تاریخی متناسب با آن، از اواسط سلسلۀ قاجار در ایران شکل گرفت. تجددخواهان این دوره، ایدئولوژی ملی‌گرایی را مهم‌ترین نشانۀ قدرت دولت‌های اروپایی می‌دانستند. میرزا جلال‌الدین، شاهزادۀ قاجاری از نویسندگان و مورخانی پیشگامی است که تاریخ ایران را بر پایۀ منابع جدید و با رویکرد باستان‌گرایانه بازنویسی کرد. مهم‌ترین اثر وی کتاب نامۀ خسروان به خوبی انگیزه‌‌های ایدئولوژیک و سیاسی نویسنده را در بازپردازی خیال‌گونۀ گذشته با اتکا به متون زرتشتیان هند نشان می‌دهد. علاوه‌بر این القای اندیشه‌های باستان‌گرایی و ایران‌ستایی به‌دلیل منورالفکری اولیۀ جلال‌الدین میرزا مهم‌ترین دلالت فرامتنی در تدوین نامۀ خسروان است. نامۀ خسروان به تقلید از شاهنامه، سعی در احیای زندگی و رسوم و سنت‌های شاهان اساطیری ایران دارد و مانند شاهنامه به دانش ضمنی و عامیانۀ مردم ایران از گذشته وارد می‌شود تا مفاهیم ملی‌گرایانه را در اذهان مردم ایران نهادینه کند. مهم‌ترین انگاره‌های ایدئولوژیکی که از ایران باستان در نامۀ خسروان بازنمایی می‌شود، عبارتند از: الف) تغییر مبدأ تاریخ‌نگاری هزار سالۀ ایرانی و در حاشیه قرارگرفتن سراسر تاریخ ایران اسلامی، ب) برجسته‌کردن دورۀ ایران باستان به عنوان عصر طلایی ملت ایران، ج) اهمیت قوم‌گرایی ایرانی و سره‌گرایی‌پارسی، د) معرفی تجدد اروپایی به عنوان ادامۀ ایران باستان، هـ) جعل تاریخ از طریق اتیمولوژی، و) طبیعی و بزرگ جلوه‌دادن تاریخ ملی.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Effect of Nationalist Discourse on the Representation of Ancient Iran in the New Historiography of the Qajar Period (A Case Study of Khosravan's Book by Jalal al-Din Mirza Qajar)
نویسندگان [English]
- Mohammad Amir Ahmadzade 1
- Mohammad Niazy 2
1 Assistant Professor, Institute of Humanities and Cultural Studies
2 PhD student in History of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]
The first effects of the nationalist discourse and the attempt to formulate a suitable history of it began from the middle of the Qajar dynasty (early Nasserid period) in Iran. For the intellectuals and modernists of this era, the ideology of nationalism was one of the most important signs of the power of the European states. Jalal al-DinMirza, Qajar prince is one of the first writers and historians who rewrite Iran's history based on new archaic approaches. His most significant work, The Khosrowan’s Book, illustrated the ideological and political motivations of the author in his retrospective restoration, relying on the Zoroastrian texts of India. In addition, the most important transcendental implications in The Khosrowan’s Book are the instigation of archaic and Iranian thought through the early enlightment to Jalal al-Din Mirza. Mirzamalkam Khan and Akhondzadeh's thoughts were two main motivators for the work. Khosrowan's letter to imitation of the Shahnameh is an attempt to revive the life and traditions of the mythological kings of Iran and seeks to establish the Shahnameh in the tacit and popular knowledge of the Iranian people from the past to institutionalize the nationalist concepts in the minds of the Iranian people; the most important ideological ideas From ancient Persia in Khosrowan's letter are:
کلیدواژه‌ها [English]
- Historiography
- Ancient Identity
- Letter of Khosrowan
- Jalaluddin Mirza Qajar
)