نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• محبوبه طاهری ¹
• عباس سرافرازی ²
• محمود خواجه میرزا ³
• اردشیر اسدبیگی ⁴
• محمدنبی سلیم ⁵

¹ دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

² دانشیار،گروه تاریخ دانشکده ادبیات،دانشگاه فردوسی مشهد،ایران

³ استادیار، گروه تاریخ و تمدّن ملل اسلامی دانشکده الهیات ومعارف اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاداسلامی، مشهد، ایران

⁴ استادیار، گروه تاریخ و تمدّن ملل اسلامی، دانشکده الهیات ومعارف اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

⁵ استادیار، گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

چکیده

زمان یکی از عناصر مهم و کلیدی در روایت‌‌های تاریخی است که در کنار مؤلفه‌‌هایی چون مکان و شخصیت‌‌های تاریخی، قوام یک ابژه و رخداد تاریخی را شکل می‌‌دهد. مورخان برای نقل روایت‌‌های تاریخی از عنصر زمان به شیوه‌‌های گوناگون بهره گرفته‌‌اند. ژرار ژنت، برای درک بهتر از کارکرد زمان در روایات با تأمل بر عنصر زمان در روایت، نظریۀ «زمانمندی روایت» را طرح و شاخص‌های سنجش زمان روایت را بررسی کرد. پژوهش حاضر، بر آن است تا با بهره‌‌گیری از نظریۀ زمان‌‌بندی ژنت، به شیوۀ تحلیل محتوا به ارزیابی شاکلۀ روایی کتابی تاریخی یعنی اکسیر التواریخ و روابط بین مؤلفه‌‌های روایی سازندۀ این ساختار بپردازد و الگوی کلی سطوح و مؤلفه‌‌های روایی کتاب را تبیین و تشریح کند. با توجه به اهمیت عنصر زمان در متون تاریخی مشخص می‌‌شود که در کنار سیطرۀ نظم گاه‌شمارانه بر روایت نویسندۀ اثر، بی‌‌نظمی‌‌های زمانی چون گذشته‌‌نگری یا آینده‌‌نگری مورخ، روایت او را به سمت «نابهنگامی یا زمان‌‌پریشی» هدایت کرده است. درعین‌حال بسامد مفرد رویدادها به‌صورت بسامد غالب، از مهم‌‌ترین شگردهای زمانی است که مورخ در مقولۀ زمانمندی روایت از آن بهره برده ‌‌است.

کلیدواژه‌ها

• نقد نوین
• زمان‌‌بندی روایت
• اکسیر التواریخ
• ژرار ژنت
• روایت‌سنجی

عنوان مقاله [English]

A Study of the Timeliness of Narrative in the Exir al-Tavarikh Based on Gerard Genet's Theory

نویسندگان [English]

• Mahbobeh Taheri ¹
• Abbas sarafrazi ²
• Mahmood Khajehmirza ³
• Ardeshir Asadbeigi ⁴
• Mohammad Nabi Salim ⁵

¹ PhD student in Islamic History and Civilization, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

² Associate Professor, Department of History, Faculty of Literature, Ferdowsi University of Mashhad, Iran

³ Assistant Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Faculty of Theology and Islamic Studies, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

⁴ Assistant Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Faculty of Theology and Islamic Studies, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

⁵ Assistant Professor, Department of History, Islamic Azad University of Shahroud

چکیده [English]

Time is one of the essential and important elements in historical narratives, which together with components such as historical places and characters, form the consistency of an object and a historical event. Historians have used the element of time in various ways to narrate historical narratives. Gerard Genet proposed the theory of "narrative timeliness" and examined the indicators for measuring narrative time to better understand the function of time in narrations by considering the element of time in narration. The present study intends to use Genet's timing theory to evaluate a historical book's narrative form, namely the Exir Al-Tavarikh, and the relationships between the narrative components that make up this structure and explain the general pattern of levels and narrative components of the book. Given the importance of the time element in historical texts, it is clear that in addition to chronological order dominance over the author's narrative, time irregularities such as the historian's retrospective or futurism have led his narrative to "untimely or timeless." Simultaneously, the singular frequency of events as the dominant frequency is one of the most crucial time techniques that the historian has used in the category of narrative timeliness.

کلیدواژه‌ها [English]

• New Criticism
• Narrative Timing
• Exir Al-Tavarikh
• Gerard Genet
• Narratometry