تاریخ نگری و تاریخ نگاری

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

همکاران دفتر نشریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای ثبت نام در سامانه

راهنمای ارسال مقاله

راهنمای نویسندگان

راهنمای آوانگاری منابع

راهنمای ثبت نام در Publons

فرآیند داوری

داوران نشریه تاریخ نگری و تاریخ نگاری در سال 1402

داوران نشریه تاریخ نگری و تاریخ نگاری در سال 1401

داوران نشریه تاریخ نگری و تاریخ نگاری درسال 1400

داوران نشریه تاریخ نگری و تاریخ نگاری در سال 1399

داوران نشریه تاریخ نگری و تاریخ نگاری در سال1398

تحلیلی بر کاریکاتورهای روزنامۀ ‌آذربایجان در عصر مشروطه (1325ه.ق)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ، دانشکدۀ حقوق و علوم‌اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 کارشناس ارشد گروه تاریخ، دانشکدۀ حقوق و علوم‌اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

در عصر مشروطه ابزارهای ارتباطی جدیدی در عرصۀ مطبوعات ایران هویدا شد. در پی فضای باز سیاسی، کاریکاتور از ابزارهایی بود که در برخی روزنامه‌ها و نشریات عصر مشروطه برای تبیین انتقادیِ اوضاع سیاسی و اجتماعی به کار گرفته شد. از جمله روزنامه‌های مشروطه در ایالت آذربایجان، روزنامۀ‌ آذربایجان بود که در کنار گفتارهای انتقادی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، کاریکاتور را نیز در جهت اهداف و مقاصد سیاسی به‌عنوان یک ابزار و عامل ارتباطی جدید و مؤثر به کار گرفت و توانست با این ابزار جدید و زبان ساده، مخاطبان فراوانی جذب کند و در بیداری جامعه مؤثر افتد. کاریکاتورهای روزنامۀ ‌آذربایجان موضوعات مختلفی چون دخالت بیگانگان در ایران، مناسبات ناعادلانۀ حاکمان با مردم طبقات فرودست و نیز مفاهیم جدیدی چون آزادی و مشروطه را در بر می‌گرفت. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوا، سعی شد دربارۀ اندیشه‌ها، رویکردها، تأثیرات روزنامۀ ‌آذربایجان و کاریکاتورهای آن در جامعۀ ایران عصر مشروطه شناختی ایجاد شود؛ همچنین برای اولین بار کاریکاتورهای روزنامۀ ‌آذربایجان موضوع یک پژوهش مستقل قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An analysis on caricatures of the Azerbaijan newspaper during constitutional period (1907)

نویسندگان [English]

  • Abbas Ghadimi Gheidari 1
  • Elham MohammadAli Goshayesh 2

1 Associated Professor, Department of History, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran

2 M.A Department of History, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

چکیده [English]

During the constitutional period, new communication tools appeared in the Iranian press. Following the Political open space of the constitutional period; caricatures were one of the tools that were used in some newspapers and publications to criticize the political and social conditions of the society. The Azerbaijan newspaper was one of these newspapers at the Azerbaijan state that used caricatures alongside the political, social, and economic articles as a novel and efficient way of conveying criticism. The use of this new tool, in addition, to attracting the audience, successfully reflected the image of the political, social, and economic problems that were inflicted on the poor strata of the society as well. The caricatures of Azerbaijan newspaper covered different topics such as the interference of foreign countries in the internal affairs of Iran, unjust actions of the rulers with the poor people, and a new concept such as freedom and the constitution. This paper uses the content analysis method, historical insight from thoughts, approaches, outcomes, and impacts of the Azerbaijan newspaper and its caricatures on the Iranian society and the Azerbaijan state during the constitutional period. Furthermore, it is for the first time that caricatures of the Azerbaijan newspaper have been chosen as the subject of an independent study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Constitutional
  • Azerbaijan newspaper
  • Caricature
  • Content analysis
مراجع
آخوندوف، ناظم (1358) آذربایجان طنز روزنامۀ‌ لری (1920-1906ایللر)، تهران: فرزانه.
آدمیت، فریدون(1369) ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران (مجلس اول و بحران آزادی)، جلد2، تهران: روشنگران.
آفاری، ژانت(1379) انقلاب مشروطۀ ایران، ترجمۀ رضا رضایی، تهران: بیستون.
آقاسی، مهدی(1350) تاریخ خوی، تبریز: مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایران.
بابک معین، مرتضی(پاییز1388) «خوانش گفتمان کاریکاتور بر اساس طرحوارۀ تنشی»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، دورۀ4، شمارۀ14، صص18-7.
بخشایش، علیقلی(1375) مفاخر آذربایجان، تبریز: نشر آذربایجان.
براون، ادوارد (1381) یک‌سال در میان ایرانیان، ترجمۀ مانی صالحی علامه، تهران: ماه‌ریز.
براون، ادوارد(1386) تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دورۀ مشروطیت، ترجمۀ محمد عباسی، تهران: علم.
برنجیان، سکینه(1385) ادبیات آذری و فارسی در آذربایجان ایران در سدۀ بیستم، ترجمۀ اسماعیل فقیه، تهران: مرکز.
بشیری، احمد(1363) کتاب آبی، جلد1، تهران: نو.
پروین، ناصرالدین(1379) تاریخ روزنامه‌نگاری ایرانیان و دیگر پارسی‌نویسان، جلد2، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
تربیت، محمدعلی(1314) دانشمندان آذربایجان، تهران: مطبعۀ مجلس.
تقی‌زاده، شوکت؛ شاهین، تقی‌ (1394) تاریخ نودسالۀ آذربایجان از عباس‌میرزا تا شیخ محمد خیابانی، ترجمۀ پرویز شاهمرسی، تبریز: اختر.
جلیلی، سعید(1375) دانشنامۀ مطبوعات آذربایجان1370-1330شمسی، تبریز: مهد آزادی.
ریاحی، محمدامین(1372) تاریخ خوی، تهران: توس.
سعیدیان، عبدالحسین(1376) فرهنگ مصور مختصر آثار نقاشان جهان، تهران: علم و زندگی.
صدرهاشمی، محمد(1363) تاریخ جراید و مجلات ایران، جلد1، اصفهان: کمال.
ضیایی، محمد رفیع(1388) پروندۀ کاریکاتور، جلد1، تهران: سورۀ مهر.
طاهرزاده بهزاد، کریم(1390) قیام آذربایجان در انقلاب مشروطیت، تهران: اقبال.
طباطبایی، محیط(1366) تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران، تهران: بعثت.
طباطبایی مجد، غلامرضا(1390) نام‌آوران آذربایجان در سدۀ 14، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
فرخزاد، پرویز(1384) راهنمای پژوهش‌های تاریخی(کتابخانه‌ای)، تهران: طهوری.
کاظمی، زهرا(1397) روزنامۀ ملانصرالدین: سنت، مدرنیته و انقلاب مشروطۀ ایران، رسالۀ دکتری، تبریز: دانشگاه تبریز.
کسروی، احمد(1394) تاریخ مشروطۀ ایران، تهران: انتشارات نگاه.
مجیدی، موسی(1382) تاریخچۀ تحلیل روزنامه‌های آذربایجان1380-1320، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران.
مقدم، سمیه(1394) «محمدعلی‌شاه قاجار و دولت وی از دیدگاه روزنامۀ‌ آذربایجان و حشرات‌الارض»، در مجموعه مقالات همایش ملی مشروطۀ آذربایجان، جلد2، تهران: دیارکهن.
میرزاصالح، غلامحسین(1393) «کاریکاتور به جای اسلحه»، مجلۀ مهرنامه، سال 5، شمارۀ 39، صص 26 -22.
روزنامۀ‌ آذربایجان، سال‌اول، شمارۀ1، 6محرم1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ2، 15محرم1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ3، 22محرم1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ4، غره صفر1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ5، 8صفر1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ6، 15صفر1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ7، 22صفر1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ8، غره ربیع الاول1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ9، 7ربیع الاول1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ10، 15ربیع الاول1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ11، 22ربیع الاول1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ12، غره ربیع الاخر1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ13، 15ربیع الاخر1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ14، 24 ربیع الاخر1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ15، 15جمادی الاول1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ16، 22شعبان1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ17، 4رمضان1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ18، 8رمضان1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ19، 26رمضان1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ20، 6 شوال1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ21، 22شوال1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ22، 1325.
روزنامۀ‌ آذربایجان، شمارۀ23، 1325.
 
List of sources with English hand writing
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No1, 6 Moḥaram(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No2, 15 Moḥaram (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No3, 22 Moḥaram (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No4, Ḡorh Ṣafar(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No5, 8 Ṣafar (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No6, 15 Ṣafar (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No7, 22 Ṣafar (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No8,ḡorh Rabı̄ʻol aval(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No9, 7 Rabı̄ʻol aval(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No10, 15 Rabı̄ʻol aval(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No11, 22 Rabı̄ʻol aval(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No12, Ḡorh Rabı̄ʻol Āk̠ar(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No13, 15 Rabı̄ʻol Āk̠ar (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No14, 24 Rabı̄ʻol Āk̠ar (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No15, 15 ǰamādı̄ol aval(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No16, 22 Šaʻbān(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No17, 4 Raamażān(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No18, 8 Raamażān (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No19, 26 Raamażān (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No20,6 Šavāl(1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No21, 22 Šavāl (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No22, (1325).
Rūznāme Āẕarbayǰān,1, No23, (1325).
Āk̠u̅ndu̅f, Nāẓem,(1358š), Āẕarbayǰān Ṭanz Rūznāme ları̄ (1906-1920) , Tehrān, farzāne.
Ādamı̄yat, fereydūn, ı̄de’oložı̄-e nehzat-e mašrūtı̄yat ı̄rān(maǰlese aval va bohrāne Āzādı̄), vol1, Tehrān, Rūšangarān.
Afary, Janet,(1379š) The Iranian constitutional revolution, Tehrān, bı̄sotūn.
Aqasi, Mahdi,(1350š) , tārı̄k̠-e k̠ūy, Tabrı̄z, Moʼasese Tārı̄k̠ va Farhang Iran.
Babak, Mo’ı̄n, morteza,(1388š), k̠āneš-e Goftemān kārı̄kator bar Asās-e Ṭarḥvārh  Tanešı̄, Faṣlnāme pažūhešnāme-ye Farhangestān-e Honar, No14.
Bakhshayesh, ʻAliqoli,(1375š), Mafāk̠ere Āẕarbāyǰān, Tabrı̄z, našr-e Āẕarbāyǰān.
Taqizadeh, Shokat va Taqi  Shahin,(1394š), Tārı̄k̠ Navad Sāle Āẕarbāyǰān az ʻAbbās Mı̄rzā ta Šeyk̠ Moḥammad k̠ı̄yābānı̄, Tabrı̄z, Ak̠tar.
Bashiry, Ahmad,(1363š), Ketāb-e Ābı̄, vol. 1, Tehrān, našre no.
Browne, Edward (1386š) , Literary history of Persia, Tehrān, ʻElm.
Browne, Edward,(1381š), A Year amongst the Persians, Tehrān, ʻElm.
Berengian, Sakina,(1385š), Azeri and Persian literary works in twentieth century Iranian Azerbaijan, Tehrān, Markaz.
saʻidiyan, ʻAbdolhosein, Farhang-e Moṣavar Mok̠taṣar Āṯār-e Naqāšān ǰahān, Tehrān, ʻElm va zendegı̄.
Parvı̄n, Naseradin,(1379š), Tārı̄k̠-e Rūznāmenegārı̄ ı̄rānı̄ān va dı̄gar Pārsı̄nevı̄sān, vol. 2, Tehrān, Markaz našr-e danešgāhı̄.
Tarbiyat, Mohammadalı̄,(1314š), Danešmandān-e Āẕarbāıyǰān, Tehrān, maṭbaʻa Maj̆les.
 Jalili, Saeid,(1375š), Dānešnāme maṭbūʻāt-e Āẕarbāıyǰān 1370-1330, Tabrı̄z, Mahd-e Āzādı̄.
Riyahi, Mohammad Amı̄n,(1372š), Tārı̄k̠-e k̠oı̄, Tehrān, tūs.
Sadr hashemi, Mohammad,(1363š), tārı̄k̠ ǰarāyed va maǰalāt-e ı̄rān, vol1, esfahān, kamāl.
Ziyaei, Mohammad Rafiʻ,(1388š), parvandeh kārı̄kātūr, vol.1, Tehrān, sūrh mehr.
Taherzadeh Behzad, karim,(1363š), Qı̄yām-e Āẕarbāyǰān dar Enqelāb Mas̆rūtı̄yat, Tehrān, Eqbal.
Tabatabaei, Mohit,(1366š), Tarı̄k̠-e Taḥlı̄lı̄ Maṭbūʻāt-e Iran, Tehrān, beʻṯat.
Tabatabaei, Majd, Ḡolamreza,(1390š), Nāmāvarān-e Āẕarbāyǰān dar sadeh 14, Tehrān, Anǰoman-e Āṯār va Mafāk̠er-e farhangı̄.
Farok̠zad, Parviz,(1384š), Rahnemāye Pažūhešhaye Tārı̄k̠ı̄, Tehrān, Ṭahorı̄.
Kazemi, Zahra,(1397s̆), Rūznāme Mollānaṣredı̄n sonat-e Modernı̄te va Enqelāb Mas̆rūte, Resāle doktorā, be Rāhnamaʼı̄-ye Abbās Qadı̄mı̄ qeydārı̄, Tabrı̄z, Dānes̆gāh Tabrı̄z.
Kasravi, Ahmad,(1394s̆), Tārı̄k̠ Mašrūte Iran, Tehrān, Negāh.
Majidi, Mosa,(1382s̆), Tārı̄k̠c̆e Taḥlı̄l Rūznāmehāye Āẕarbāyǰān 1320-1380,Tehrān, Sāzmān Asnād va Ketābk̠āne Mellı̄ ǰomhūrı̄-ye Eslāmı̄-ye Iran.
Moqadam, Somayye,(1384š), Moḥammad ʻAlı̄ s̆āh-e qāǰār va dowlat vey az dı̄dgāh Rūznāme Āẕarbāyǰān va Ḥas̆arātolʼarż, Maǰmūʻe Maqālāt  Hamāyes̆ Mellı̄ Mas̆rūṭe-ye Āẕarbāyǰān, vol. 2,Tehrān, dyār-e kohan.
Mirza Sāleh, Ḡolamhosein,(1393s̆), kārı̄kātūr be ǰāye Aslahe, maǰāle mehr nāme,5, No39, Tehrān.
تاریخ نگری و تاریخ نگاری
دوره 31، شماره 27
بهار و تابستان 1400
مرداد 1400
صفحه 177-210
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار