نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استاد گروه تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی، قزوین، ایران

چکیده

مقالۀ حاضر مبادی و نتایج تاریخ‌‌نگری ایران مبتنی‌بر نظریۀ برتری نژادی برخاسته از ایدئولوژی آریایی‌‌گرایی را بررسی و نقد می‌کند و انگیزه‌‌های شکل‌‌گیری این اندیشه و پیامدهای آن را به بحث می‌‌گذارد. در این پژوهش نشان داده می‌‌شود که این نظریه هیچ مصداقی در تاریخ باستانی و دوران ایران بعد از اسلام ندارد؛ بنابراین برخورد نژادی با پیروان مذاهب و قومیت‌‌های دیگر هرگز عمومیت پیدا نکرد. فرضیۀ مقاله این است که عبدالرحمن سیف آزاد برای انگیزه‌‌های شخصی و بهره‌‌گیری از امتیازات اقتصادی به‎‌ویژه در آلمان بود که به نظریۀ آریایی‌‌گرایی توجه کرد، به همین دلیل او قادر نبود برای دیدگاه خود بنیادی فکری بیابد و نظر به اینکه ایدئولوژی مدنظر وی بی‌‌ریشه بود، هیچ اقبالی در جامعۀ فرهنگی و روشنفکری ایران پیدا نکرد. روش تحقیق این مقاله توصیفی است و سپس براساس توصیف‌‌های به‌عمل‌آمده، تحلیلی مشخص از ماهیت جنبش آریایی‌‌گری ارائه شده است. منابع اصلی مقاله برخی مطالب نشریۀ نامۀ ایران باستان و همچنین دیدگاه‌های معارض با اندیشۀ آریایی‌‌گرایی است و برای فهم بهتر موضوع به برخی منابع فرعی هم ارجاع داده شده است.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Seif-e Azad and Racial Historical Perspective Based on Aryanism

نویسنده [English]

  • Hossein Abadian

Professor of History in Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran

چکیده [English]

This article criticizes the origins and results of Aryanism theory in the historical perspective of Iran, which is based on racial superiority, and also discusses the motivations for the emergence of this idea and its consequences. In this research, it is shown that this theory had no precedent in Iran’s pre- and post-Islam history, so the racial conflicts with the followers of other religions and ethnicities never became popular. The hypothesis of this article is that A’bdol-Rahmān Seif-e āzad paid attention to the theory of Aryanism for personal motives, including to benefit from economic privileges especially in Germany. For this reason, he was unable to find an intellectual basis for his views, and since his ideology had no intellectual roots, he found no influence in Iranian cultural and intellectual society. The research method of this article is descriptive, and then based on the descriptions, a specific analysis of the nature of the Aryanism movement has been presented. The main sources of this article are some of the contents of the Nāmey-e Iran-e Bāstān journal as well as views which opposing the Aryanism thought; also, some secondary sources have been used to better understanding of the contents of the issue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Historical Perspective
  • Aryanism
  • racial theory
  • Seif- Azad
  • Nazi Germany
آربری، جوزف آرتور (1944) «جونز ایرانی»، روزگار نو، جلد1، لندن، (67-33و 1).
اقبال تبریزی، محمدحسین‌بن‌خلف (1335) برهان قاطع، به‌کوشش محمد معین، تهران: امیرکبیر.
توکلی طرقی، محمد (1382)  تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، تهران: نشر تاریخ ایران.
جلال‌‌الدین میرزا قاجار (1288ق) نامه خسروان، بخش یک و دو، تهران: چاپخانۀ علیقلی‌‌خان قاجار.
حدیدی، جواد (1344) «جهانگردان فرانسوی در ایران سدۀ هفدهم»، جستارهای نوین ادبی، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی مشهد، 1(4)، 326-301.
دهخدا، علی‌‌اکبر (1373) لغت‌‌نامه، جلد7، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دینشاه ایرانی (1353)  فلسفۀ ایران باستان، تهران: سازمان انتشارات فروهر.
سعید، ادوارد (1382) شرق‌‌شناسی، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
طبری، احسان (1360) ایران در دو سدۀ واپسین، تهران: انتشارات حزب تودۀ ایران.
عبدالرحمن سیف آزاد (1368) مؤلف ناشناس، تهران: دنیای کتاب.
فرزانه بهرام‌بن‌فرهاد (1270ق) ‌‌شارستان چهارچمن، با مقدمۀ سیاوخش‌بن‌اورمزدیاربن‌سیاوخش آذری، بمبئی: بی‌نا.
فروغی، محمدعلی (1322) «فرهنگستان چیست؟»، نامه فرهنگستان، 1(1)، 35-20.
فیروزبن‌ملاکاوس (1888) دساتیر آسمانی، بمبئی: دت پرساد پرس.
کتاب مقدس (1380) به‌کوشش هنری مرتن، فاضل همدانی و ویلیام گلن، تهران: اساطیر.
لنچافسکی، ژرژ (1351) سی سال رقابت غرب و شوروی در ایران، ترجمۀ حورا یاوری، تهران: سحر.
محیط طباطبایی، محمد (1374) تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران، تهران: بعثت.
مخبر، عباس (مترجم) (1371) سلسلۀ پهلوی و نیروهای مذهبی به‌روای‍ت‌ ت‍اری‍خ‌ ک‍م‍ب‍ری‍ج‌، تهران: طرح نو.
ناطق، ناصح (1364) ایران از نگاه گوبینو، تهران: بنیاد موقوفات افشار.
نفیسی، سعید (1350) «فروغی یک مرد بزرگ»، کاوه، (34)، 51-50.
نوذری، حسین‌علی (1376) «مکاتبات علامه محمداقبال لاهوری با عباس آرام»، مطالعات تاریخی، 1(1)، 177-161.
هدایت، رضاقلی‌خان (بی‌‌تا) فرهنگ انجمن‌‌آرای ناصری، تهران: اسلامیه.
هدایت، صادق (1356) مازیار، تهران: جاویدان.
هرودوت (1368) تواریخ، ترجمۀ ع. وحید مازندرانی، تهران: دنیای کتاب.
اطلاعات (1313)، سال9، شمارۀ 2374.
اطلاعات  شمارۀ 2375.
اطلاعات (1315)، سال11، شمارۀ 2751.
نامۀ ایران باستان (1312)، سال2، شمارۀ 4.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 8.
نامۀ ایران باستان  شمارۀ 11.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 13.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 14.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 15.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 16.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 19.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 20.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 21.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 25.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 30.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 35.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 41.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 46.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 47.
نامۀ ایران باستان شمارۀ 48.
نامۀ ایران باستان (1314)، سال4، شمارۀ 10.
Tingor, Robert L. (1962) »Lord Cromer on Islam«, the Muslim World, vol. 52, No. 3.
 
‘Abdol-Rahmān Seif-e āzad (1989) Tehran: Donya-ye Ketāb.
Arberry. J. A (1944) “Persian Jones”. New Age. Vol. 1. No. 1. Pp. 33-67.
Blücher. W. V (1990) Zeitenwende im Iran. Translated by. K. Jahāndari. Tehran: ḵārazmī.
Dinshāh-e Irani (1974) Ancient Iranian Philosophy. Tehran: Faravahr Publishing.
Ebrāhim Pourdāvoud (1976) Ancient Culture of Iran. Tehran: Tehran University Press.
Eţţelā‘āt (1934) vol. 9. No. 2374.
Eţţelā‘āt (1934) vol. 9. No. 2375.
Eţţelā‘āt (1934) vol. 9. No.  2751.
Farzāneh Bahrām b. Farhād (1853) šārestān-e Čāhār Čamān, with Introduction by Siāvakhsh b. Ourmazdyār b. Siāvakhsh-e āzari. Bombay: Unknown Publisher.
Hadidi, Javād (1965) “French Travelers in 17th Century Iran”. New Cultural Reviews. Mashhad. No. 4. Pp. 301-326.
Hedāyat. Sādegh (1977) Māzīyār. Tehran: Jāvīdān.
Hedāyat. Reza Gholi Khān (unknown) Farhang-e Anǰoman Ārāy-e Naṣerī. Tehran: Islamīyah.
Herodotus (1999) The Histories. Translated by Vahid Māzandarāni.
ǰalāl-ol-ddīn Mīrzā Qāǰār (1871) Letter of Kings. Chapters 1 & 2. Tehran: ‘Ali-Gholi Khān Qajar Publisher.
Lenczowski. George (1972) Russia and the West in Iran, translated by Houra Yāvari. Tehran: Saḥar.
Mohammad Hossein b. Kholf-e Tabrizi (1956) Borhān-e Qāṭe‘. By Dr. Moḥammad Moin. Tehran: Amīr-e Kabīr.
Mullā Fīroūz b. Mullā Kāvoūs (1888) Dasātir-e Āsemānī. Bombay: Det Persād Press.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 13.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 14.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 15.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 16.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 19.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 20.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 21.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 25.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 30.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 35.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 4
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 41.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 46.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 47.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 48.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1933) vol. 2. No. 8.
Nāmey-e Iran-e Bāstān (1935) vol. 4. No. 10.
Nāteq. Nāseḥ (1985) Iran from the Gobineau Viewpoints. Tehran: Foundation for Afshar Endowment. 
Sa’eed. Edward (2003) Orientalism. Translated by Abd-ol-Rahim Govāhi. Tehran: Islamic Culture Publishing Office.
Tabari. Ehsan (1981). Iran in The Last Two Centuries: Tehran. Toudeh Publications.
The Cambridge History of Iran (1992). Vol. 7. Translated by Abbas Mokhber. Tehran: Ṭarh-e Now.
The New Testament (2001) Translated from the Original Greek into Persian by Henry Martyn. Tehran: Asāṭīr.
Tingor. Robert L. (1962) »Lord Cromer on Islam«, the Muslim World. vol. 52. No. 3.