نویسندگان
1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهراء(س)
2 دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه الزهراء(س)
چکیده
«خود» و «دیگری» یک مفهوم دائمی است که همواره «خود» برای درک پیرامون با ایجاد یک «دیگری» سعی دارد که «هستی» را معنی کند؛ با چنین منظری در این مقاله می‌کوشیم به ناسازگاری انتظارات هنجاری در قالب مفهوم دوسوگرایی جامعه‌شناختی بپردازیم که منشاء بسیاری از مشکلات اجتماعی است و ریشه در شرایط تاریخی جامعه دارد.
به رغم دیدگاه‌های استعماری سفرنامه‌نویسان و شرق‌شناسان انگلیسی از دوران قاجار، شناسایی و دسته‌بندی رفتارهای اجتماعی از منظر یک بیگانه، زمینه‌ی نسبتاً مناسبی برای دریافت خاستگاه اجتماعی ناسازگاری‌های هنجاری در اختیار پژوهش‌های جامعه‌شناسی- تاریخی قرار می‌دهد.در این میان از نگاه یک شرق‌شناس و سفرنامه‌نویس به نام جورج کرزن به ریشه‌یابی این مسئله در دوره‌ای از سلطنت ناصرالدین شاه قاجار می‌پردازیم.
جامعه‌ی آماری مشتمل بر ده سفرنامه‌ی انگلیسی است که در دوره ناصرالدین شاه قاجار به نگارش درآمده است.در این میان سفرنامه‌ی جورج کرزن با نام ایران و قضیه‌ی ایران برای نمونه بررسی شده است.بر اساس دیدگاه مرتون و با بهره‌برداری از رویکرد روشی نوع‌شناسی و فنون بررسی تاریخی و تحلیل محتوای کیفی، انواع دوسوگرایی جامعه‌شناسی و روان‌شناسی در سفرنامه‌ی مذکور مورد شناسایی قرار گرفته و بستر اجتماعی آن بررسی شده است.
نتایج بیانگر آن است که رفتار منحرفانه (دو سوگرایی روان‌شناختی) که برخاسته از نوع پنجم دوسوگرایی جامعه‌شناختی(تعارض میان ساختار فرهنگی و اجتماعی) است، بیشتر از انواع دیگر آن در سفرنامه کرزن مورد اشاره قرار گرفته است.همچنین، شیوع رفتار مقلدانه، به ویژه از سبک زندگی غربی که به نوع ششم دوسوگرایی جامعه شناختی نسبت داده می‌شود، بیشتر در میان طبقات بالا و در عرصه‌ی فرهنگی- سیاسی، در این سفرنامه دیده شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Sociological ambivalence in Naseredein shah Qajar from the point of view of itinerary of "Persia and the Persian Question "of Lord Curzon with orientalism approach
نویسندگان [English]
- Fatemeh Jamili Kohne Shahri 1
- Zeinab Nadi 2
1 Assistant Professor of Alzahra University
2 M. A. University sociology of alzahra University
چکیده [English]
Self and other is a permanent concept. self always tries to mean the "existence" by creating an other for understanding the environment. Regarding this point, in this article we try to pay attention to the inconsistency of custom expectations in the frame of concept of sociological ambivalence and behaviors derived from it (psychological ambivalence) that is the source of many sociological problems and are originated from the historical conditions of society. Although English travel writers and orientalists had colonizing view in Ghajar period, investigation and classification of sociological behaviors from a foreigner's point of view, gives a relatively suitable ground for receiving social origin of inconsistencies of norm for sociological-historical researches. We try to pay attention to origin of this issue in Naseredin shah Qajar's period from the point of view of GeorgeCurzon, a travel writer and orientalist. The population of this article is ten English travel account that were written in Naseredin shah Qajar's period, among them travel account of George Curzon which is called Persia and the Persian Question was investigated as a sample. The types of sociological and psychological ambivalences and their social grounds were investigated from the point of view of Merton and by using typological approach and historical investigation method and qualitative content analysis. The results state that aberrant behavior (psychological ambivalence) that is originated from the fifth type of sociological ambivalence (or opposition between cultural and social structure), is mentioned more than other types in the travel account of Curzon. Also, spreading of of behavior imitated from the western lifestyle that is related to the sixth type of sociological ambivalence (with the difference and opposition of cultural values), is mostly observed in this travel account among high classesand in cultural-political ground.
کلیدواژه‌ها [English]
- Orientalism
- Sociological Ambivalence
- Psychological Ambivalence
- Typology of Merton
- Naserid Period
- Travel Account of Lord Curzon
)