دوره 33 (1402)
دوره 32 (1401)
دوره 31 (1400)
دوره 30 (1399)
دوره 29 (1398)
دوره 28 (1397)
دوره 27 (1396)
دوره 26 (1395)
دوره 25 (1394)
دوره 24 (1393)
دوره 23 (1392)
دوره 22 (1391)
دوره 21 (1390)
دوره 20 (1389)
دوره 19 (1388)
تعداد مقالات: 12
بررسی آرا و اندیشههای تاریخ‌نگارانۀ ماوردی در اعلام النبوه
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 13-32
چکیده
ابوالحسن علی‌بن‌محمدبن‌حبیب بصری ماوردی از بزرگترین فقهای شافعی در قرون 4 و 5 هجری بوده است که به‌دلیل آثار متعددی که در موضوع سیاست به نگارش درآورده، جایگاه مهمی در تاریخ اندیشۀ سیاسی در اسلام ... بیشتر
تعیّن نظم گفتمانیِ خوانش نژادیِ ناسیونالیست‌های رمانتیک ایرانی در تاریخ‌نگاری معاصر ایران (از قاجاریه تا پایان دورۀ پهلوی)
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 33-58
چکیده
پرسش اصلی مقالۀ حاضر این است که آغازین لحظات تولد و پیدایشِ خوانشِ نژادی از تاریخ ایران کدام است. (درجۀ صفر) و بر مبنایِ کدام صورت‌بندیِ گفتمانی، این خوانش نژادی از تاریخ به‌مثابۀ یک نظمِ گفتمانیِ فراگیر ... بیشتر
بازتاب مفاهیم حماسی شاهنامۀ فردوسی در تصویرسازی قدرت مغولان و ایرانیان در شاهنامۀ چنگیزی
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 59-87
چکیده
این مقاله بازتاب مفاهیم حماسی شاهنامۀ فردوسی را در تصویرسازی قدرت مغولان و ایرانیان در شاهنامۀ چنگیزی تحلیل می‌کند. تفاوت‌ها و تمایزهای موجود در تصویرسازی قدرت این دو گروه در شاهنامۀ چنگیزی با استفاده ... بیشتر
جایگاه و اهمیت منشآت‌‌نگاری در تاریخ‌شناسی؛ با تکیه بر منشآت و ترسل معینالدین محمد زمچی اسفزاری
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 89-115
چکیده
منشآت‌‌نگاری به‌عنوان یکی از منابع اسنادی تاریخی، مطالب ارزشمندی در وجوه مختلف جامعۀ ایرانی دارد. هرچه از سده‌‌های متقدم به سده‌‌های متأخر پیش می‌‌رود، منشآت‌‌نگاری از اهمیت و جایگاه والایی در ... بیشتر
«توصیف فربه»، مهم‌ترین مسئولیت علمی مورخان از قدیم تا جدید
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 117-135
چکیده
مدعای اصلی جستار حاضر این است که مهم‌ترین مسئولیت علمی مورخان چه در دورۀ سنت و چه در دورۀ مدرن، توصیف عمیق و گستردۀ رویدادهای مهم گذشتۀ انسانی است. برخی از ناقدان این مدعا، ایرادهایی را بدان وارد و آن ... بیشتر
مؤلفههای تاریخ‌نگاری جمهوری آذربایجان و تاریخ‌نگاری محلی شمال غرب ایران
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 137-162
چکیده
تشکیل جمهوری آذربایجان در واپسین دهۀ قرن بیستم و سیر هویت‌یابی با استفاده از تاریخ و تاریخ‌نویسی متفاوت دربارۀ گذشتۀ مشترک چندهزارساله با ایران، چالش‌هایی را متوجه تاریخ‌نگاری محلی مناطق شمال غرب ... بیشتر
تاریخ آموزش رسمی محیطزیست در ایران: محیطزیست در کتابهای درسی دهه‌‌های 1370 و 1380
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 163-196
چکیده
این مقاله ازطریق تحلیل محتوای کمّی کتابهای درسی پایۀ پنجم ابتدایی و سوم راهنمایی دهه‌‌های 1370 و 1380 و نیز بررسی میزان توجه به آموزش محیطزیست در نظام برنامه‌‌ریزی توسعه‌‌ای در تلاش است تا نشان ... بیشتر
مفهوم و پیوند زمان و مکان در تاریخنگری قدیم ایرانی (با تمرکز بر دورۀ ساسانیان)
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 197-225
چکیده
پژوهش حاضر براساس این مسئله شکل گرفته است که زمان و مکان در تاریخنگری قدیم ایرانی چه معنا و نسبتی دارد. آنچه از تاریخنگری قدیم ایرانی در نظر داریم، الگوی نظری و مفصل‌‌بندی گفتمانیِ متشکل از مجموعه‌‌ای ... بیشتر
بازنمایی اسطورۀ ضحاک در ادبیات انتقادی عثمانی
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 227-252
چکیده
مضامین اسطورهای یکی از مؤلفههای فرهنگ باستانی ایران است که از رهگذر ادبیات منظوم و منثور، به فرهنگ‌های پیرامونی راه یافته است. این تأثیرگذاری گاه تا دورۀ معاصر دوام یافته که نمایشنامه‌نگاری عثمانی ... بیشتر
بررسی و نقد آرا و استدلال‌های پژوهشگران عرب و ایرانی پیرامون نام خلیج فارس
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 253-281
چکیده
براساس نقشه‌های تاریخی و معاصر و متون تاریخی و جغرافیاییِ یونانی، لاتین، عربی و فارسی، نام «فارس» در طول تاریخ به دریای جنوب ایران اطلاق شده است؛ بااین‌حال، در اوایل دهۀ شصت قرن بیستم میلادی نام ... بیشتر
بازنمایی روسیاهی کی‌کاووس در شاهنامۀ تهماسبی با نگاه به جنگ‌های ایران و عثمانی در دورۀ صفوی
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 283-320
چکیده
ساخت‌وپرداخت شاهنامه از دورۀ ایلخانی، تکاپویی در پیوند با قدرت سیاسی بود. حاکمان می‌دانستند که یکی از راه‌های پابرجایی پادشاهی، همانندسازی خود با دودمان‌های پیشدادی و کیانی در حماسۀ ملی است؛ ازاین‌رو، ... بیشتر
از نجیب‌زادۀ وحشی تا مرد هزاره: تاریخ‌نگاری مطالعات نوین غربیان دربارۀ امپراتوری مغول
دوره 32، شماره 30 ، آبان 1401، صفحه 256-321